1852 : Περί ανακαλύψεως απολιθωμένου Δράκοντος στη Πελασγία

Περιοχή Πελασγίας:

Ο Νομάρχης στην περιοχή της Πελασγίας ανακάλυψε απολίθωμα βόα. Η σχετική επιστολή του στο Υπουργείο Εσωτερικών δημοσιεύθηκε στο φύλλο 1927 της 17^ης Νοεμβρίου 1852 της εφημερίδας «Αθηνά» με τον υπέρτιτλο: «Νομάρχης έτι ών ο Κ.Ζυγομαλάς μας απηύθυνε την ακόλουθον ανακάλυψίν του». Η ίδια είδηση αναδημοσιεύθηκε στο φύλλο 720 της 5^ης Δεκεμβρίου 1852 της εφημερίδας «Η Αμάλθεια» με τον υπέρτιτλο:

«Ο πρώην νομάρχης Φθιώτιδος. Κ.Α.Ζυγομαλάς, του οποίου ήδη εδημοσιεύσαμεν και δια της εφημερίδος ταύτης δυο περί παλαιοθηρίων διατριβάς, είχε στείλει εις την Κυβέρνησίν του και την επομένην επίσης περίεργον περί απολελιθωμένου δράκοντος έκθεσιν, την οποίαν ωσαύτως λαμβάνομεν εκ των ελληνικών εφημερίδων».

Από τους υπερτίτλους των δύο εφημερίδων προκύπτει ότι ο Α.Ζυγομαλάς μεταξύ της 17^ης Νοεμβρίου και 5^ης Δεκεμβρίου 1852 παραιτήθηκε από Νομάρχης Φθιώτιδας. Η παραίτησή του μάλλον ήταν αναμενομένη, αν κριθεί από τη φράση του υπερτίτλου της «Αθηνάς» «Νομάρχης έτι ων ο Κ.Ζυγομαλάς…», δηλαδή «ο κ.Ζυγομαλάς, ο οποίος είναι ακόμη Νομάρχης»! Ίσως η ανακάλυψη των παλαιοντολογικών ευρημάτων και η αντιπαράθεση με τον ανώνυμο αρθρογράφο Π.Π. να στοίχισε τη θέση του.

Ακολουθεί η δημοσίευση:

«Περί ανακαλύψεως απολιθωμένου Δράκοντος:

Επισκεφθείς κατά την επιστροφήν μου εκ του χωρίου Γλύφας το αρχαίον κυκλωπικόν φρούριον της Κρεμαστής Λαρίσσης, όπερ κατά την γνώμην των αρχαίων ποιητών και ιστοριογράφων ήτον έδρα της επικρατείας του Αχιλλέως, ανεκάλυψα μεταξύ των πεπτωκότων λίθων του ασύλου του φρουρίου δράκοντα απολιθωμένον, ήτοι όφιν εκ του γένους των (Βόας Construtor) των Ευρωπαίων.

Ο όφις ούτος απελιθώθη, καθόσον δύναμαι να συμπεράνω, εις μεταγενέστερον κατακλυσμόν του των Παλαιοθηρίων, καθότι, εκτός της κεφαλής και των δυο τρίτων του μήκους του εαυτού σώματος διετηρήθη το κυλινδροειδές σχήμα του.

Υπάρχουσι δε εντός της δεξιάς παρειάς της κοιλίας του πελωρίου τούτου όφεως όργανα τινά συμπεφυημένα επιμήκη και σηριγγώδη, τα οποία είναι μέρος του πεπτικού σωλήνος, ή τα αιματοφόρα αγγεία του όφεως, το τελευταίον συμπέρασμα μου φαίνεται πιθανώτερον, ως εκ της ανατομικής χώρας των οργάνων και της διατηρήσεως αυτών.

Είπον ανωτέρω, ότι ο όφις ούτος απελιθώθη εις κατακλυσμόν μεταγενέστερον του των παλαιοθηρίων. Η γνώμη αύτη υποστηρίζεται, εκ του, ότι άπασα η εξωτερική επιφάνεια του όφεως υπάρχει περικεκαλυμμένη από σταλακτίτας, δεικνύοντας, ότι, ότε τα ύδατα εκάλυψαν τα όρη και τα πεδία της Θεσσαλίας, ο όφις ευρίσκετο εντός σπηλαίου, το οποίον ήτο το καταφύγιον αυτού, όπου πνιγείς εκ της πλημμύρας εκαλύφθη υπό των σταλακτικών του σπηλαίου, αποσυρθέντων των υδάτων. Τούτο δεικνύει και η ύψωσις της κεφαλής του όφεως, όστις πνιγόμενος, επροσπάθει να σωθεί υψώνων προς τα άνω την κεφαλήν.

Το περίεργον δε είναι ότι, καθά επληροφορήθην παρά του Λοχαγού Κουρούμπα, σταθμεύοντος εις το Τμήμα του Δήμου κρεμαστής Λαρίσσης, υπάρχει σπήλαιον πλησίον του φρουρίου τούτου, λίαν περίεργον διά το πλήθος και τα διάφορα σχήματα των σταλακτιτών. Πολλοί εκ των κατοίκων του Δήμου τούτου ακούσαντες την εξήγησιν την οποίαν έκαμα περί του απολθωμένου αυτού δράκοντος, με εβεβαίωσαν, ότι εις τα μέρη αυτά της Όθρυος υπάρχουσι και σήμερον πολλοί όφεις, αλλά μη υπερβαίνοντες κατά το μέγεθος, το χόνδρος ενός βραχίονος, ένεκα τούτου οι ποιμένες φοβούμενοι, αποφεύγουσι τα μέρη αυτά∙ ότι οι πελώριοι ούτοι όφεις, ενεφώλευον εντός των σπηλαίων μας, μαρτυρείται και εκ της δρακοσπηλιάς της Οίτης, ήτις εκ τοιούτου περιστατικού πρέπει να έλαβε το όνομα αυτό.

Είναι λοιπόν εκτός πάσης αμφιβολίας, ότι ο ανακαλυφθείς επί της κορυφής του κυκλωπικού φρουρίου της Κρεμαστής Λαρίσσης όφις, απελιθώθη επί του κατακλυσμού του Δευκαλίωνος, όστις, εάν δεν ήναι τόλμη να εκφράσω γνώμην, συνέβη ησύχως και άνευ ηφαιστείων αιφνηδίων εκρήξεων, περί ων ανέφερον δια της προς το υπουργείον αναφοράς μου περί των παλαιοθηρίων. Την γνώμην ταύτην υποβάλλω μετά θάρρους εις την βάσανον των σοφών γεωλόγων της Ευρώπης, οίτινες, εάν αποφασίσωσι να επισκεφθώσι τα μέρη ταύτα του Ελληνικού Βασιλείου μετά την ανακάλυψιν των Παλαιοθηρίων της μονής Αντινίτζης και του απολιθωμένου δράκοντος της Κρεμαστής Λαρίσσης, όχι μόνον θέλουσι γίνει πρόξενοι μεγάλων γεωλογικών και ορυκτολογικών ανακαλύψεων, αλλά και πολλά μυθώδη μέρη των Ελλήνων ποιητών θέλουσιν εξηγήσει και παραδόσει εις την ιστορίαν της ανθρωπότητος.

Εκ των εκτεθέντων παρατηρεί το υπουργείον μέχρι τίνος βαθμού ενδιαφέρουσι την Ελλάδα αι γεωλογικαί αύται ανακαλύψεις των μυθολογικών αυτών ζώων∙ εν έντομον ανακαλύπτεται εις την Ευρώπην υπό οποιουδήποτε υπαλλήλου, και αμέσως ο υπουργικός τύπος δημοσιεύει την μικράν αυτήν ανακάλυψιν προς φωτισμόν του κοινού, και πλουτισμόν της επιστήμης∙ ενταύθα ανεκαλύφθησαν αι εκπληκτικώτεραι ζωϊκαί πλάσεις του δημιουργού, και ουδεμία των υπουργικών εφημερίδων ανέφερον το παραμικρόν!

Παρακαλώ λοιπόν και αύθις το Υπουργείον, να διατάξη την δημοσίευσιν αμφοτέρων των ανακαλύψεων δια της γαλλιστί εκδιδομένης εν Αθήναις εφημρίδος, ο Αθηναϊκός Παρατηρητής, δια να λάβωσι γνώσιν αυτών οι γεωλόγοι της Ευρώπης εις ους ανήκει να κρίνωσι περί αυτών.

Εν Λαμία, την 6 Οκτωβρίου 1852»

Ο Νομάρχης, εκτός από την ανακάλυψή του, αναφέρει και πληροφορία του λοχαγού Κουτρούμπα για ύπαρξη σπηλαίου με σταλακτίτες δίπλα στο φρούριο της Πελασγίας. Αποφαίνεται μάλιστα ότι το τοπωνύμιο Δρακοσπηλιά Οίτης, οφείλεται στην ύπαρξη παρόμοιων φιδιών, τα οποία κατοικούσαν σε σπηλιές της Φθιώτιδας. Κλείνοντας, εκφράζει το παράπονό του για την αδιαφορία του υπουργείου, σε αντιδιαστολή με το υπέρμετρο ενδιαφέρον των ξένων επιστημόνων, για οποιαδήποτε ανακάλυψη πραγματοποιείται στη χώρα τους. Παρακαλεί να δημοσιευθεί η ανακάλυψή του στη γαλλόφωνη εφημερίδα Αθηναϊκός Παρατηρητής (Athènes Observateur;) για να ενδιαφερθούν οι Ευρωπαίοι γεωλόγοι και αποφανθούν για τις ανακαλύψεις του.

Η προσπάθεια του, πρώην πλέον Νομάρχη Α.Ζυγομαλά, να προσελκύσει το ενδιαφέρον Ευρωπαίων επιστημόνων, φαίνεται ότι είχε ευτυχή κατάληξη. Σε είδηση στο φύλλο 1928 της 21^ης Νοεμβρίου 1852 της εφημερίδας «Αθηνά» αναγγέλλεται το ενδιαφέρον της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών (Académie des sciences) για το όλον θέμα:

«Ο ισόβιος Γραμματεύς της Γαλλικής Ακαδημίας των ωραίων τεχνών Κ. Ραούλ Ροσιέτ ανήγγειλεν εις μίαν των τελευταίων συνεδριάσεων της Ακαδημίας των επιστημών τας εν Φθιώτιδι γενομένας γεωλογικάς ανακαλύψεις του Κ.Α.Ζυγομαλά. Η ουσιώδης αύτη ανακάλυψις του πρώην Νομάρχου Φθιώτιδος διήγειρεν επί τοσούτον την προσοχήν της Ακαδημίας, ώστε αύτη αμέσως διώρισεν ειδικήν  επιτροπήν, όπως ενασχοληθή επί των ανακαλύψεων τούτων, περί των οποίων έμελλε να διαλάβη και εις τα εβδομαδιαία πρακτικά της συνεδριάσεως».

          Σήμερα η τύχη των παλαιοντολογικών αυτών ευρημάτων από τη Φθιώτιδα είναι άγνωστη. Στην εφημερίδα της Χίου «Η ΑΛΗΘΕΙΑ» αναγράφεται ότι «οδηγήθηκαν στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Παρισιού». Η πληροφορία γίνεται δεκτή με επιφυλακτικότητα καθώς δεν υπάρχει άλλη πηγή για διασταύρωσή της.

Η παρούσα ανάρτηση οφείλεται στην ευγενή υπόδειξη των δημοσιευμάτων της «Αμάλθειας» από τον κ.Πέτρο Μεχτίδη. Αποτέλεσαν τη μαγιά για τον εντοπισμό των υπολοίπων δημοσιευμάτων. Τον ευχαριστούμε….

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ

[1] Ο Ανδρέας Ζυγομαλάς γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1803. Με τα γεγονότα του 1822 έφυγε από τη Σμύρνη και σπούδασε γιατρός στην Ευρώπη, αλλά δεν εξάσκησε για πολύ το επάγγελμά του. Το 1836 εξέδωσε την εφημερίδα «Ο Φίλος του Λαού» και εργάστηκε δραστήρια για την επιτυχία της Επανάστασης της 3ης Σεπτεμβρίου.

Υπηρέτησε ως Νομάρχης Αιτωλίας και Ακαρνανίας (1849–1850) επιφορτισμένος με την καταπολέμηση της ληστείας και ως Νομάρχης Κυκλάδων το 1851. Το 1852, ως Νομάρχης Φθιώτιδος και Φωκίδος, ανακάλυψε απολιθωμένα φυτά και μαστόδοντα, τα οποία οδηγήθηκαν στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Παρισιού (Museum National d'Histoire Naturelle).

Το 1855 διετέλεσε Υπουργός Ναυτικών για λίγους μήνες. Παραιτήθηκε και πολεμήθηκε από τον Όθωνα και την Αμαλία για μια πενταετία. Για οικονομικούς λόγους αποδέχτηκε το Προξενείο της Σμύρνης.

Το 1858 βρέθηκε Γενικός Πρόξενος Αιγύπτου. Τότε αντιπροσωπεύοντας το Εμπορικό Επιμελητήριο της Σύρου, δημοσίευσε σε φυλλάδιο έκθεση «Περί του μεγάλου συμφέροντος, όπερ έχει η Ελλάς εις την επιτυχίαν της ενώσεως της Μεσογείου μετά της Ερυθράς θαλάσσης».

[Πηγή: Εφημερίδα της Χίου Η ΑΛΗΘΕΙΑ].

 https://sotosalexopoulos.blogspot.gr/