Τα Κόκκινα Δάκρυα του Μαλιακού

«Αν είναι δυνατόν το ποτάμι εκεί έχει χρώμα μωβ». Τα λόγια και η αγωνία ανήκουν στην Erin Brokovits, το ποτάμι ανήκει στην Ελλάδα. Το υπέροχο γαλάζιο του νερού, αχ! πόσο το έχουμε θαυμάσει; πόσες στιγμές ευτυχίας και απογοήτευσης έχουμε μοιραστεί μαζί του;

Κάποτε ο Ξέρξης στην προσπάθεια του να περάσει με το στρατό του στην Ελλάδα αποφάσισε να μαστιγώσει το πέλαγος για να το δαμάσει. Ο άνθρωπος έχει πιο σύνθετους τρόπους για να κάνει τη θάλασσα να δακρύσει. Το δάκρυ που προκαλούν οι ανθρώπινες αμέλειες και οι ανθρώπινες επιμέλειες είναι κόκκινο, βγαίνει μέσα από την καρδιά της φύσης.

Το νερό είναι ζωή, πρώτη ύλη, ενέργεια. Στο νερό προσωποποιείτε, με τον πλέον εμφατικό τρόπο, η αντίθεση μεταξύ αναπτυγμένου και αναπτυσσόμενου κόσμου. Για τους «αναπτυγμένους» το νερό είναι δείγμα ευμάρειας και πολυτέλειας, πισίνες, ιδιωτικές μαρίνες, εμφιαλωμένο νερό… Για τους «αναπτυσσόμενους» είναι η κραυγή για την ύπαρξη τους , έλλειψη, ασθένειες, πόλεμοι, θάνατοι…

Πάνω απ’ όλα το νερό είναι το σύμβολο της αειφορίας και της συνέχειας του ανθρώπινου είδους. Είναι όμως και το σύμβολο των προβλημάτων που δημιουργήσαμε. Η μόλυνση των υδάτων είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα σήμερα, και ίσως το σημαντικότερο αύριο. Μην ξεχνάμε ότι οι βίαιες συγκρούσεις στο Darfur ξεκίνησαν από την έλλειψη του νερού. Μην ξεχνάμε ότι περίπου 5 εκατομμύρια άνθρωποι το χρόνο βρίσκουν το θάνατο από ασθένειες που σχετίζονται με την έλλειψη και την ποιότητα του νερού.

Η κραυγή αγωνίας της Brokovits για τον Ασωπό είναι ενδεικτική για το πώς αντιμετωπίζουμε το ζήτημα της μόλυνσης των υδάτων στην Ελλάδα. Στη Στερεά Ελλάδα τα χτυπήματα είναι συνεχόμενα. Πρώτα ήταν ο Ασωπός, τώρα ακολούθησε ο Μαλιακός. Άραγε ποια θα είναι η επόμενη πένθιμη καμπάνα για τη φύση που θα χτυπήσει; Το πλαίσιο της περιβαλλοντικής πολιτικής στην Ελλάδα είναι ελλιπέστατο και αναποτελεσματικό. Η έλλειψη σοβαρού και επικαιροποιημένου σχεδίου βιώσιμης ανάπτυξης συνοδεύεται από την «αδυναμία» εφαρμογής της κοινοτικής νομοθεσίας. Οι μηχανισμοί ελέγχου, που σε μεγάλο ποσοστό έχουν αποκεντρωθεί, είναι ανεπαρκείς, διεφθαρμένοι και πάνω από όλα, λίγοι για να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα της ύπαρξης μας.

Δάκρυσε λοιπόν ο Μαλιακός. Δάκρυσε, και τα δάκρυα του ήταν κόκκινα, τοξικά, οργισμένα.

Μετά από μία περίοδο έντονης κινητοποίησης των πολιτών και των αλιέων, διάστημα στο οποίο η Νομαρχία και η Πολιτεία κώφευσε, μας ήρθε μία απάντηση: για το θάνατο του Μαλιακού οφείλεται το τοξικό φυτοπλαγκτόν Chattonella. Σημαίνει αυτό κάτι; Σημαίνει ότι είμαστε άμοιροι ευθυνών, όπως φοβάμαι θέλουν κάποιοι να περάσουν;

Η Chattonella έγινε ευρέως γνωστή το 2000 όταν ο Κόλπος του Μεξικού έγινε κόκκινος. Η έρευνα που έκανε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έδειξε ότι η δημιουργία της Chattonella δεν οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στη θεία παρέμβαση, την αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων και τα φερτά ύδατα, οφείλεται και στην μόλυνση, λόγω των δραστηριοτήτων του ανθρώπου, μία μόλυνση που έχει διττή λειτουργία, δημιουργός της τοξικής ουσίας, αλλά και πολλαπλασιαστής του βαθμού της τοξικότητας.

Λοιπόν; Η Chattonella δεν μπορεί κρύψει και να αποσιωπήσει τις ευθύνες. Στην Φθιώτιδα δεν έχουμε περιβαλλοντική πολιτική, αλλά κατ’ εξακολούθηση περιβαλλοντική εγκλήματα. Δεν πρέπει να στρουθοκαμηλίζουμε περιβαλλοντικά άλλο. Ο Μαλιακός πρέπει να αποτελέσει το έσχατο καμπανάκι του κινδύνου. Το καμπανάκι του κινδύνου για όσους στο όνομα της «ανάπτυξης» και της «διαχείρισης» απορριμμάτων θέλουν να σωπάσουν κάθε «αιρετική» φωνή. Σε όσους θέλουν να κάμψουν τις αντιδράσεις στα «έργα» που έχουν σχεδιαστεί. Δεν μπορεί η Φθιώτιδα να αντέξει άλλα δάκρυα, δεν μπορεί τη στιγμή που σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο Ερημοποίησης είμαστε σε επικίνδυνό σημείο, εμείς να σχεδιάζουμε την επιτάχυνση της διαδικασίας με «αναπτυξιακές» παρεμβάσεις.

Ο Μαλιακός μας μαθαίνει και κάτι άλλο. Την έννοια της υπευθυνότητας και της ψυχραιμίας, ένθεν κακείθεν. Έλειψαν, από τους πολίτες δικαιολογημένα, από την πολιτεία αδικαιολόγητα. Η Ελλάδα είναι η χώρα του νερού, είναι όμως και η χώρα των δακρύων…

Τριαντάφυλλος Καρατράντος