Νευρική Τουρκία σε επικίνδυνους ελιγμούς

Σε απομόνωση οδηγείται η Άγκυρα, εξαιτίας των ακραίων χειρισμών της στην Κύπρο και στην ευρεία θαλάσσια περιοχή του Καστελόριζου. Την εκτίμηση αυτή ενισχύει η πρόσφατη επιστολή του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας, με την οποία επετέθη ανοικτά κατά των ΗΠΑ και της ΕΕ. Ένα ακόμα σημάδι της νευρικότητας της γείτονος, που, στην προσπάθειά της να δημιουργήσει τετελεσμένα διεκδικώντας μερίδιο στον ενεργειακό πλούτο της ανατολικής Μεσογείου, αυξάνει τους κινδύνους ακόμα και για σπασμωδικές ενέργειες.
Ήδη, παρ’ ότι παραμένει ανεπιβεβαίωτη η πληροφορία που είναι εμφανές ότι διέρρευσε η Άγκυρα στα τουρκικά ΜΜΕ, σύμφωνα με την οποία την περασμένη Κυριακή μια ελληνική πυραυλάκατος φέρεται να «παρενόχλησε» τουρκική κορβέτα στο Αιγαίο, παραμένει ηλεκτρισμένο το κλίμα τόσο στο Αιγαίο, όσο και στις περιοχές της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) και μεταξύ Καστελόριζου και Κύπρου. Βέβαια, στην τελευταία συνάντηση που είχαν ο Έλληνας και ο Τούρκος υπουργοί Εξωτερικών, Γιώργος Κατρούγκαλος και Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο δεύτερος, σύμφωνα με πληροφορίες, φέρεται να
καθησύχασε τον πρώτο για την κατάσταση στο Αιγαίο και την ευρύτερη περιοχή.
Ανησυχία
Ωστόσο, είναι αμφίβολο κατά πόσον εισακούονται οι όποιες απόψεις του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών για μείωση της έντασης. Εξάλλου, κατά ασφαλείς πληροφορίες, πολλάκις φέρονται να «υπερφαλαγγίστηκαν» οι Τούρκοι διπλωμάτες από τους στρατιωτικούς, και τους κάθε λογής σκληροπυρηνικούς της Άγκυρας. Να σημειωθεί πως μόλις πρόσφατα, σε μια επίδειξη κατατρομοκράτησης, εκδηλώθηκε νέο πογκρόμ συλλήψεων υπαλλήλων του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας, που έφτασαν σχεδόν τα 250 άτομα. Στοχοποιήθηκαν, κατά τους ισχυρισμούς της Άγκυρας, για δεσμούς τους με γκιουλενιστές. Όλοι τους είχαν μπει στο υπουργείο Εξωτερικών κατά το διάστημα, από το 2010 έως το 2013. Πρόκειται, δηλαδή, για νέες γενιές διπλωματών και υπαλλήλων.
Πάντως, το τεταμένο κλίμα φαίνεται να προβληματίζει και τον πρώην υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Κοτζιά, ο οποίος μιλώντας προχτές στην Κύπρο, παρουσία του Κύπριου υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Χριστοδουλίδη, σημείωσε: «Κοιτάω την παρουσία των Τούρκων στην Κυπριακή ΑΟΖ και θυμάμαι τα πρώτα κείμενα που διάβαζα το 1973 στον διεθνή Τύπο για τις επερχόμενες διεκδικήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο και ανησυχώ πάρα πολύ γιατί οι μεθοδεύσεις είναι οι ίδιες». Ούτε λίγο, ούτε πολύ, δηλαδή, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών αφήνει να εννοηθεί ότι το τουρκικό σχέδιο αυτή τη φορά είναι αναβαθμισμένο ποιοτικά, αφού η Άγκυρα, δεν προβαίνει απλά σε επικοινωνιακούς λεονταρισμούς, αλλά προσπαθεί να δημιουργήσει τετελεσμένα.
Σύνορα της ΕΕ
Το γεγονός, ωστόσο, ότι ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μ.Τσαβούσογλου, αναγκάστηκε να απευθύνει πρόσφατα επιστολήστην επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Φεντερίκα Μογκερίνι, στους ομολόγους του στην ΕΕ, και στα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ενώ εξέφρασε την «απογοήτευσή» του προς τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, Μάϊκ Πομπέο, για την ανακοίνωση του Στέϊτ Ντιπάρτμεντ, δείχνει ότι η Άγκυρα, μετά τις επανειλημμένες δηλώσεις καταδίκης των ενεργειών της, μάλλον έχει οδηγηθεί σε θέση απολογούμενου και υπό τη διεθνή απομόνωση.
Κάτι, ωστόσο, που δεν σημαίνει ότι η Άγκυρα θα εγκαταλείψει τους στόχους της και θα πάψει να διεκδικεί, ακόμα και με πειρατικές μεθόδους, αυξημένο μερίδιο στους ενεργειακούς πόρους της περιοχής. Και είναι βέβαιον ότι θα είχε προχωρήσει σε πολύ μεγαλύτερες προκλήσεις, εάν έβρισκε απέναντί της μόνες τους, την Ελλάδα και την Κύπρο, χωρίς την Αίγυπτο και το Ισραήλ, καθώς και τις ΗΠΑ και τη Γαλλία, που επιδεικνύουν αυξημένο ενδιαφέρον λόγω και των συμφερόντων των ενεργειακών κολοσσών τους. Ως γνωστόν, όταν προ μηνών, διενεργούσε έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ η αμερικανικήExxonMobil, συνοδευόμενη από σκάφη του 6^ουστόλου, η Τουρκία επέλεγε την τακτική του … διακριτικού παρατηρητή. Σε αντίθεση με άλλες περιπτώσεις, όπως με ερευνητικό σκάφος της ιταλικής ΕΝΙ, οπότε τουρκικά πολεμικά το ανάγκασαν σε αποχώρηση.
Ενδεικτικό της δύσκολης θέσης που έχει βρεθεί η Άγκυρα, είναι ότι ο Μ.Τσαβούσογλου στην επιστολή του, επανειλημμένως στρέφεται κατά της ΕΕ, την οποία κατηγορεί ότι στο όνομα της αλληλεγγύης προς την Κύπρο, δεν αναγνωρίζει τα δίκαια (!) της Τουρκίας. «Το δελτίο Τύπου της ΕΕ που στήριζε τους Ελληνοκύπριος μόνο για χάρη της αλληλεγγύης της ΕΕ, δεν είναι συμβατή με το διεθνές Δίκαιο», ανέφερε και πρόσθεσε ότι «τρίτα μέρη (σ.σ. δηλαδή η ΕΕ) πρέπει να αποφεύγουν να λαμβάνουν θέση υπέρ κάποιου σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν αλληλεπικαλυπτόμενες αξιώσεις επί θαλάσσιων συνόρων και δεν πρέπει να ενεργούν σαν να είναι δικαστήριο που αποφαίνεται επί διμερών θαλάσσιων συνόρων».
Ο ίδιος, επίσης, με εμφανή νευρικότητα, προσπαθεί να αμφισβητήσει και το γεγονός ότι τα θαλάσσια σύνορα της Κύπρου είναι ευρωπαϊκά σύνορα. Έτσι, γράφει: «Οι ισχυρισμοί των κρατών μελών της ΕΕ περί αλληλεπικαλυπτόμενης θαλάσσιας δικαιοδοσίας που παραβιάζουν τα νόμιμα δικαιώματα των τρίτων χωρών, δεν μπορούν να εκληφθούν ως τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Μια τέτοια στάση της ΕΕ θα αποτελούσε σοβαρή παραβίαση του διεθνούς Δικαίου».
Το Κυπριακό
Προχωρεί, όμως, ακόμα παραπέρα. Υποστηρίζει ότι πρώτα πρέπει να λυθεί το Κυπριακό και μετά να οριοθετηθούν οι θαλάσσιες ζώνες. «Όσον αφορά το νησί της Κύπρου και τη δυτική ακτή του, η θαλάσσια οριοθέτηση θα ήταν δυνατή μόνο μετά την πολιτική διευθέτηση του Κυπριακού», ανέφερε, ενώ στην επιστολή του προς την Φ.Μογκερίνι, είπε ότι, «εν αναμονή της συνολικής διευθέτησης, η Τουρκία καλεί την ΕΕ να διαδραματίσει εποικοδομητικό ρόλο και να μη μεροληπτεί υπέρ της μίας πλευράς», δηλαδή της Λευκωσίας.
Ο Μ.Τσαβούσογλου επικαλείται αυτά τα επιχειρήματα, τη στιγμή που είναι γνωστό ότι η Άγκυρα, κινούμενη προς την κατεύθυνση της Συνομοσπονδίας και, ως εύλογη συνέπεια στη συνέχεια, τη δημιουργία των δυο κρατών, ναρκοθετεί ανοικτά την επίλυση του Κυπριακού. Μια τακτική που έγινε ξεκάθαρη, ειδικά μετά το ναυάγιο –κυρίως με υπαιτιότητα της Άγκυρας- της διεθνούς Διάσκεψης για το Κυπριακό στο Κρανς Μοντανά, στην Ελβετία, το καλοκαίρι του 2017.
Η Άγκυρα υποκριτικά παίζει τον ρόλο του «πατερούλη» των Τουρκοκυπρίων, οι οποίοι στην πραγματικότητα έχουν καταστεί μειονότητα, εξαιτίας της τουρκικής πολιτικής του εποικισμού των κατεχομένων. Στόχος της δεν είναι να λύσει το πρόβλημα που χρονίζει επί δεκαετίες, διότι δεν δείχνει διατεθειμένη να υποχωρήσει στα μείζονα ζητήματα της αποχώρησης των κατοχικών στρατευμάτων της και της κατάργησης του απαράδεκτου καθεστώτος των εγγυήσεων. Άρα, να χάσει ως «εγγυήτρια» χώρα, το δικαίωμα της ανοικτής παρέμβασης στην Κύπρο. Εξάλλου, δεν το κρύβει πως είναι οπαδός του δόγματος: «Ό,τι καταλαμβάνεται με πόλεμο, δεν δίδεται με ειρηνική διαπραγμάτευση».
Στόχος της είναι να καθίσει κι αυτή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ως ισότιμο μέλος με τις υπόλοιπες, άμεσα ενδιαφερόμενες χώρες της περιοχής, οι οποίες ήδη έχουν υπογράψει συμφωνίες για την οριοθέτηση των ΑΟΖ τους. Δηλαδή, να μπει στο ενεργειακό παιχνίδι της περιοχής, απ’ όπου η ίδια είναι η μοναδική παντελώς απούσα, εξαιτίας των σχέσεων αντιπαράθεσης που καλλιεργεί με όλες τις γειτονικές χώρες της. Κάτι που επίσης δείχνει και την περιφερειακή απομόνωσή της.
Να σημειωθεί πως το 2011 η Τουρκία σύνηψε μια «συμφωνία διαχωρισμού της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας» με τα κατεχόμενα, η οποία, όπως ήταν αναμενόμενο, ήταν ετεροβαρής υπέρ της Άγκυρας. Και, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για «συμφωνία» μεταξύ μιας κατοχικής δύναμης και ενός ανύπαρκτου κρατιδίου, άρα νομικά άκυρης με βάση το διεθνές Δίκαιο, αυτήν ακριβώς χρησιμοποιεί σήμερα ως «εργαλείο» της για να προβαίνει σε πειρατικές ενέργειες, και να διεκδικεί μερίδιο της Κυπριακής ΑΟΖ δήθεν για λογαριασμό της τουρκοκυπριακής κοινότητας.
Εξίσου εμφανής στόχος της είναι η ματαίωση του σχεδίου για τον υποθαλάσσιο αγωγόEastMed, και αντίθετα η μεταφορά του φυσικού αερίου της Κύπρου στις διεθνείς αγορές, μέσω της Τουρκίας. Το σχέδιο να καταστεί ο κύριος ενεργειακός κόμβος στην περιοχή, τόσο για να ικανοποιεί τις ενεργειακές ανάγκες της όσο και για να μεγαλώσει το γεωπολιτικό βάρος της, ουδόλως έχει ξεχαστεί από τους «ινστρούχτορες» της τουρκικής πολιτικής. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ καιγόταν το πελεκούδι διεθνώς, εξαιτίας της εμφάνισης του τουρκικού ερευνητικού σκάφους «Μπαρμπαρός» εντός της κυπριακής ΑΟΖ και του πλωτού γεωτρύπανου, «Φατίχ» («Πορθητής»!) κοντά στη μεγαλόνησο, ανάμεσα στην Κύπρο και το Καστελόριζο, ο Μ.Τσαβούσογλου το μόνο που βρήκε να πει ήταν: «Αντί να κάνουν δηλώσεις κατά της Τουρκίας πρέπει να λυθεί το πρόβλημα. Τότε τα αποθέματα φυσικού αερίου που βρίσκονται γύρω από την Κύπρο μπορούν να γίνουν εκμεταλλεύσιμα με τον καλύτερο τρόπο και να μεταφερθούν στις διεθνείς αγορές μέσω της Τουρκίας».
Έτσι, αφού, εκτός των κατεχομένων εδαφών της βόρειας Κύπρου, η Άγκυρα θα έχει δημιουργήσει τετελεσμένα στις θαλάσσιες περιοχές, οι κάθε λογής Τούρκοι «ινστρούχτορες» προσδοκούν στη συνέχεια να μπει στο παζάρι της διαπραγμάτευσης ένα πακέτο ζητημάτων, περιλαμβανομένου του Κυπριακού και της ΑΟΖ, και να αποσπάσει κέρδη. Δηλαδή, διευθετήσεις κομμένες και ραμμένες στα μέτρα της. Καλά τα επί χάρτου σχέδια, αλλά η ζωή και η πράξη είναι αυτές που έχουν τον τελευταίο λόγο.
Παζάρι για το πακέτο
Στην τοποθέτηση Τσαβούσογλου, εκτός των άλλων, αφού υποστηρίζει πως, η χώρα του, που «διαθέτει τη -μεγαλύτερη σε μήκος- ηπειρωτική ακτογραμμή, έχει νόμιμα δικαιώματα και ζωτικά συμφέροντα στην ανατολική Μεσόγειο», ενώ ισχυρίζεται ότι «δεν υφίσταται αυτοματισμός στην αξίωση ότι τα νησιά παράγουν περιοχές πλήρους θαλάσσιας δικαιοδοσίας». Και καταλήγει: «Τα τελικά θαλάσσια σύνορα σε αυτό το τμήμα της Μεσογείου μπορούν να διευθετηθούν μόνο με συμφωνίες και όχι με παραβίαση των δικαιωμάτων τρίτων, που θα συναφθούν μεταξύ των σχετικών παράκτιων κρατών, βάσει του διεθνούς Δικαίου. Άλλη μέθοδος είναι οι λύσεις μέσω διεθνών δικαστηρίων ή της διαιτησίας» (!). Να σημειωθεί πως ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών επικαλείται συνεχώς το Δίκαιο της Θάλασσας, ενώ είναι η Τουρκία που το καταψήφισε και αρνείται να το υπογράψει. Πάντως, ενώ αφήνει ανοικτό ακόμα και το ενδεχόμενο των διεθνών Δικαστηρίων, η Τουρκία ολοένα περισσότερο διευρύνει το μέγεθος των αμφισβητούμενων περιοχών, σε οριοθετημένες και μη περιοχές.
Τι επιδιώκει η Άγκυρα με την πειρατική παρουσία της στην περιοχή και την «πακετοποίηση» των ζητημάτων; Σύμφωνα με εκτιμήσεις, τα εξής:
1.Να αμφισβητήσει, αν όχι να ανατρέψει, τις συμφωνίες της Κύπρου με γειτονικά κράτη. Κάτι, ωστόσο, που θεωρείται σχεδόν αδύνατο να γίνει, από τη στιγμή που εδώ και χρόνια έχουν πέσει οι υπογραφές. Ως γνωστόν, η Τουρκία μετά το 2011, αμφισβητεί σταθερά τις συμφωνίες οριοθέτησης της Κυπριακής Δημοκρατίας με την Αίγυπτο (2004), το Ισραήλ (2010), καθώς και με τον Λίβανο (2007 – δεν έχει κυρωθεί).
2.Να εξουδετερώσει, αν είναι δυνατόν, κάθε αξίωση σε αυτή τη φάση της Κύπρου στις μη οριοθετημένες περιοχές δυτικά και βόρεια των ακτών της νήσου. Κι’ αυτό, παρ΄ ότι η Κύπρος απολαμβάνει αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης.
3.Να δημιουργήσει τετελεσμένα, με ακραίες μεθόδους (γεωτρήσεις, έρευνες, παρουσία πολεμικών πλοίων, παρεμπόδιση άσκησης δικαιωμάτων ή νόμιμες αξιώσεις των παράκτιων κρατών), με στόχο τη μονομερή οριοθέτηση. Οι μονομερείς οριοθετήσεις, βέβαια, είναι σε πλήρη αντίθεση με το Δίκαιο της Θάλασσας.
4.Να βάλει στο τραπέζι του «παζαριού» συνολικά το θέμα της διευθέτησης των ΑΟΖ στην ευρύτερη περιοχή, με τους δικούς της όρους, από θέση ισχύος, και αφού έχει δημιουργήσει προηγουμένως τετελεσμένα. Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και για τη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα σε Καστελόριζο και Κύπρο. Στην περίπτωση του Καστελόριζου, πάντως, είναι άγνωστο τι στάση θα κρατήσει ένα Διεθνές Δικαστήριο, στην –θεωρητική- πιθανότητα που επιληφθεί ενός τέτοιου ζητήματος αυτός ο θεσμός.
Η γραφειοκρατία του Foreign Office
Σε αυτούς τους στόχους της, η Άγκυρα φαίνεται πως έχει σύμμαχο μερίδα της γραφειοκρατίας του Foreign Office. Κάτι, ωστόσο, που ουδεμία έκπληξη προκαλεί. Ενδεικτική είναι η περίπτωση του υπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βρετανίας, Άλαν Ντάνκαν, ο οποίος χειρίστηκε το Κυπριακό στο Κρανς Μοντανά, και κατηγορήθηκε ευθέως από τον πρώην υπουργό Εξωτερικών, Ν.Κοτζιά, ούτε λίγο ούτε πολύ ως «συνήγορος» του Τσαβούσογλου.
«Αυτός ο άνθρωπος –είπε προχτές ο Ν.Κοτζιάς- ήρθε με τον τρόπο του τώρα να αμφισβητήσει τα δικαιώματα της Κύπρου. Θέλω να πω στους φίλους μου τους Βρετανούς ότι θα πρέπει να αφήσουν αυτές τις σκέψεις ότι μπορούν με την Τουρκία να γίνουνε ό,τι ήταν οι μπισμαρικές πτέρυγες του 19ου αιώνα τώρα σε σχέση με την ΕΕ. Δηλαδή Τουρκία και Βρετανία να διεκδικούν τα ίδια δικαιώματα. Ελλάδα και Κύπρος θα πρέπει να καθιστούν σαφές πως, αν θέλει με το Brexit ειδικές σχέσεις με την ΕΕ, να μην το διασυνδέει με σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας». Να σημειωθεί πως είναι πασίγνωστες, εδώ και χρόνια, οι «επιθέσεις αγάπης» Λονδίνου – Άγκυρας, ενόψειBrexit, και τα σχέδια Βρετανίας – Τουρκίας για είσοδο στην ΕΕ από την πίσω πόρτα, με μια ειδικού τύπου σχέση «μη μελών» της ΕΕ, ειδικά μέσω του τομέα της άμυνας.
Ακουμπώντας, πάντως, το ιδιαίτερα «ευαίσθητο» θέμα για τους Βρετανούς, αυτό των βάσεων στην Κύπρο, που, όπως είπε, είναι κατάλοιπο αποικιοκρατίας, ο Ν.Κοτζιάς τόνισε: «Αν οι Βρετανοί τις θέλουνε, πρέπει να τους εξηγήσουμε εμείς ότι, για να τις έχουνε, θα πρέπει να συμπεριφέρονται ανάλογα».
antinews.gr