Είμαστε δυο, είμαστε τρεις, είμαστε χίλιοι δεκατρείς

Ακούς το ρεπορτάζ το μεσημέρι για μια διαδήλωση περίπου χιλίων ατόμων που έχουν κλείσει το κέντρο. Κι ακούς το απόγευμα τον παραγωγό μεγάλου ραδιοφωνικού σταθμού να αναφέρεται στο «πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο» που έγινε το μεσημέρι. Ακροατής επισημαίνει ότι χίλιοι συγκεντρωμένοι δεν κάνουν πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο. Και ο παραγωγός απαντά με τη χαρακτηριστική άνεση: «Τι να κάνουμε; Έτσι συνηθίσαμε να το λέμε». Κι αν μαζευτεί ένα εκατομμύριο κόσμος, πώς θα το πεις; Σούπερ πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο;

Παίζουμε με τις λέξεις; Όπως ο Τσίπρας που αποκάλεσε τη στοιχειώδη επιτήρηση των πανεπιστημίων «οργουελιανή»; Παιχνίδι εκ του πονηρού. Λέει «πατέντα για τα εμβόλια» και στο μυαλό σου έρχεται η πατέντα του υδραυλικού. Δεν σε ενδιαφέρει η πραγματικότητα και τα μεγέθη της. Σε ενδιαφέρει ο τρόπος που θα την παρουσιάσεις. Το 2008, όταν δυο-τρεις χιλιάδες κουκουλοφόροι κατέστρεψαν το κέντρο της Αθήνας, οι καλοθελητές μιλούσαν για

«εξέγερση της γενιάς των 700 ευρώ». Πώς ταυτίζεις μια ολόκληρη γενιά με δυο-τρεις χιλιάδες κουκουλοφόρους; Οπως ταυτίζεις και την ανομία στους χώρους των πανεπιστημίων με το «άσυλο». Και τις συμμορίες των τραμπούκων με τη «διακίνηση των ιδεών». Ε ναι, και οι μολότοφ και οι προπηλακισμοί μια ιδέα είναι. Εξαρτάται πώς τη βλέπεις.

Ο Βασιλικός τις προάλλες απεφάνθη πως «αν συμβεί το μοιραίο, οι υπεύθυνοι θα λογοδοτήσουν». Αναφερόταν στην απεργία πείνας του καθάρματος, του Κουφοντίνα. Σε ποιον θα λογοδοτήσουν, φίλε Βασίλη; Στους διακόσιους που του συμπαρίστανται και αυτοαναγορεύονται σε λαό; Στη Δικαιοσύνη που τον καταδίκασε σε ισόβια; Ή μήπως στη μάνα του Αξαρλιάν;

Η αδιαφορία για τη σημασία των λέξεων δεν είναι φιλολογικό ζήτημα. Παράγει πολιτική υπεραξία. Οι Αγανακτισμένοι έγιναν κυβέρνηση αποκαλώντας τη Βουλή «μπ….λο» 
και ζητώντας να την κάψουν. Κοινώς, βρίζοντας τη δημοκρατία η οποία όμως τους τίμησε με την ψήφο της. Οταν εγκαταστάθηκαν στο Κοινοβούλιο, σταμάτησαν να θέλουν να το κάψουν. Κανείς τους δεν αναρωτήθηκε πότε έλεγαν αλήθεια. Οταν ήθελαν να το κάψουν ή όταν εγκαταστάθηκαν στα έδρανά του; Αν οι λέξεις δεν είχαν χάσει τη σημασία τους, κανείς δεν θα μιλούσε για «πρώτη φορά Αριστερά» η οποία, για να σταθεί, συνεργάστηκε με το εθνικιστικό έκτρωμα του Καμμένου και του Τέρενς Κουίκ.

Οταν αναφερόμαστε στην πολιτισμική ηγεμονία της Αριστεράς, δεν πρέπει να ξεχνάμε τον τρόπο με τον οποίο διαμόρφωσε τον δημόσιο λόγο. Επέβαλε τη νεογλώσσα της. Την επέβαλε στην εκπαίδευση, στη δημοσιογραφία, στην πολιτική. Το καλοκαίρι συμμετείχα σε μια εκδήλωση διαμαρτυρίας των κατοίκων της πλατείας Βικτωρίας για την εισβολή των μεταναστευτικών πληθυσμών. Απέναντί μας ήταν η νεολαία ΣΥΡΙΖΑ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, που μας φώναζαν φασίστες και επαναλάμβαναν Black lives matter – matters κατά τον Τσίπρα. Το σύνθημα αυτό, καλοκαίρι του 2020 στο κέντρο της Αθήνας, αν έχεις διατηρήσει κάποια σχέση με την κοινή λογική, είναι βλακώδες. Ποιος νοιάζεται; Πάντως όχι οι συνάδελφοι που την επομένη μετέδιδαν σε όλα τα μέσα πως «ακροδεξιοί» κάτοικοι διαμαρτυρήθηκαν για το προσφυγικό. Πώς το ’χε πει ο Χατζιδάκις όταν κάποιοι τον είχαν πει «φασίστα»; «Ας είμαι και φασίστας, φτάνει να μην είμαι σαν και σας».

Βγαίνει ο κ. Μπαμπινιώτης και μας λέει ότι η εισαγωγή ξένων εκφράσεων στην καθημερινότητά μας είναι πρόβλημα. Αν αντί click in shop λέγαμε «μολών λαβέ», η «ελληνικότητα» των ελληνικών μας δεν θα τραυματιζόταν. Ομως το πρόβλημα είναι τα ίδια τα ελληνικά μας. Οταν αποκαλείς «πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο» μια συγκέντρωση χιλίων ατόμων ή «άσυλο διακίνησης ιδεών» το λαθρεμπόριο των Νιγηριανών στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο, η «ελληνικότητα» των ελληνικών μας δεν παθαίνει τίποτε. Τα ελληνικά μας έχουν πρόβλημα.

Αφορμή για το σημερινό σημείωμα ήταν η συζήτηση στη Βουλή για το εκπαιδευτικό νομοσχέδιο που πλέον έγινε νόμος. Από μιαν άποψη ήταν μια σύγκρουση για τη σημασία των λέξεων που χρησιμοποιούμε για να συνυπάρξουμε. Τι είναι «πρόοδος» και τι «συντήρηση»; Τι εννοούμε όταν λέμε «διακίνηση ιδεών»; Τι είναι το πανεπιστήμιο και για ποιον λόγο θεωρούμε την εύρυθμη λειτουργία του τόσο σημαντική; Απ’ αυτήν την άποψη, τα όσα ακούστηκαν ήταν πολύ σημαντικότερα από την ίδια τη μεταρρύθμιση.

«Τεράστιο σχέδιο», που θα ’λεγε κι ο στρατηγός Ντε Γκωλ. Σισύφειο ενδεχομένως. Ομως οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι έπειτα από μία οικονομική κατάρρευση και μία πανδημία, ορισμένοι εξ ημών έχουν αντιληφθεί τη σημασία του. Το παιχνίδι με τις λέξεις, που μας διασκέδαζε τόσες δεκαετίες, τώρα έχει καταντήσει μια καρικατούρα, όπως ό,τι περνάει τα όρια της κοινής μας ζωής.

 

Τάκης Θεοδωρόπουλος-Καθημερινή