Στου Γράμμου τα ψηλά βουνά

Υπάρχει ένα τραγούδι που μου αρέσει πολύ: λέγεται «Στου Γράμμου τα ψηλά βουνά» και το παίζουν σε όλα τα πανηγύρια της ευρύτερης περιοχής, ώς τα Τρίκαλα. Είναι ένα από αυτά που χαρακτηρίζουμε ως «τσάμικα» - με καταπληκτικό κλαρίνο - και ξεμπερδεύουμε…

Οι στίχοι είναι απλοί: «Στου Γράμμου τα ψηλά βουνά, τα κορφανταριασμένα, εκεί μανούλα μ' κείτομαι, σε μια ψηλή διασέλα - στα τρία χρόνια, μάνα μου, πάρε παπά και έλα». Οσο κι αν έψαξα μέσα στα χρόνια δεν βρήκα άλλους στίχους - ούτε του «εθνικού» Στρατού ούτε του ΕΛΑΣ. Ούτε του ΠΑΣΟΚ ούτε του Καντάφι. Ούτε του Στουρνάρα ούτε του Μιχαλολιάκου. Ούτε δικό μου ούτε δικό σας - αλλά του βουνού…

Η μοναξιά

Η αλήθεια είναι απλή: Μόλις ακούς «Γράμμος», ο νους πάει στον Εμφύλιο. Ωστόσο, το τραγούδι είναι προπολεμικό. Η πρώτη ηχογράφηση είναι πριν από τη δικτατορία του Μεταξά - έχει να κάνει με τους Βαλκανικούς Πολέμους. Ενας άνδρας πεθαίνει τραυματίας στο απάτητο βουνό και καλεί τη μάνα του να πάει ύστερα από τρία χρόνια - όντας βέβαιος ότι το κρύο θα διατηρήσει το σώμα του ακέραιο.

Στο τραγούδι δεν διευκρινίζεται αν ο νεκρός είναι δεξιός, κεντρώος ή κομμουνιστής - και αυτό είναι πολύ λογικό. Ο καιρός αναλάμβανε τα πάντα - ένας ελαφρά τραυματίας σε λίγες ώρες κατέληγε λόγω κρύου, αν δεν υπήρχε βοήθεια. Εκεί θέλουμε να ξαναπάμε; Εκεί χτυπά η καρδιά του έθνους; Προφανώς όχι.

Αλλά όλα αυτά δεν απασχολούν τους τύπους της Χρυσής Αυγής. Ενας από τους «κυρίους» αυτούς τόλμησε να πει στη Βουλή το περιβόητο «Στο Βίτσι και στον Γράμμο, σας θάψαμε στην άμμο». Δεν τους νοιάζει ότι τα βουνά αυτά δεν έχουν άμμο - μόνο κρύο και μοναξιά. Αλλά και περίσσευμα σοφίας - ειδικά για όσους έχουν το μυαλό να ασχοληθούν…

 Στ Τζανάκης -ΤΑ ΝΕΑ