Η φαλακρή Ιφιγένεια

Ο κ. Βαρουφάκης, όπως διάβασα στο ρεπορτάζ της Ελένης Βαρβιτσιώτη στη χθεσινή «Κ», έφτασε στη συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ τη Δευτέρα με μία ώρα καθυστέρηση. Οσοι ανησύχησαν για την καθυστέρηση του Ελληνα υπουργού, έμαθαν πως κάπου τον είδαν να κυκλοφορεί στο κτίριο, αλλά είχε κάποιες επείγουσες κλήσεις στο κινητό του. Με τον αέρα του επιμελητή έκθεσης εννοιολογικής τέχνης ο οποίος πάει στην Αίγινα για να τα βρει με τον εαυτό του, ο κ. Βαρουφάκης συνοδευόταν από τηλεοπτικό συνεργείο. Την ώρα της εισόδου μιλούσε κάποιος κ. Ντράγκι και κάποιος άλλος παριστάμενος, νομίζω Ντάισελμπλουμ τον λένε, πρόεδρος του Γιούρογκρουπ ή κάτι τέτοιο, ζήτησε από το τηλεοπτικό συνεργείο να αποχωρήσει από την αίθουσα.
Εμείς τον είδαμε μερικές ώρες αργότερα στην τηλεόραση όταν
πια τα είχε βρει με τον εαυτό του και επιδαψίλευε τους δημοσιογράφους με την οικονομική του σοφία. Αν κατάλαβα καλά, διότι είμαι άσχετος με τα οικονομικά, εξηγούσε πως οι υπόλοιποι 19 παριστάμενοι στο Γιούρογκρουπ δεν είχαν ιδέα για ποιο πράγμα μιλούσαν σε αντίθεση με τον ίδιο. Μια φορά, πριν από δύο ή τρία χρόνια, καλοκαίρι ήταν, είχα βρεθεί σε τηλεοπτικό στούντιο όπου ο ίδιος εξηγούσε πως σε έναν ή δύο μήνες το πολύ θα είχε καταρρεύσει η Ελλάδα και μαζί με την Ελλάδα το ευρώ που ούτως ή άλλως έπνεε τότε τα λοίσθια. Το ευρώ δεν πέθανε ακόμη, ο κ. Βαρουφάκης έγινε υπουργός της Οικονομίας που θέλει να διατηρήσει τη χώρα στο ευρώ.
Ο κ. Βαρουφάκης δεν πάσχει από το σύμπλεγμα του εθνολαϊκισμού, όπως ο κ. Λαφαζάνης ή ο κ. Καμμένος. Ξέρει όμως να χειρίζεται επαρκέστατα το βασικό όπλο της Αριστεράς το οποίο τροφοδοτεί το σύμπλεγμα, όπως ο έρωτας προς τη μητέρα το Οιδιπόδειο. Κι αυτό το όπλο είναι η ηθική ανωτερότητα του ηττημένου. Η στρατιωτική και πολιτική ήττα της Αριστεράς στον Εμφύλιο της ανέθεσε τον ρόλο του εσαεί κριτή. Ρόλος κατ’ εξοχήν ηρωικός. Ο νικητής είναι απλώς νικητής. Ο ηττημένος όμως είναι ήρωας. Και το ερώτημα είναι αν η Αριστερά που νίκησε στις κάλπες μπορεί να διαχειρισθεί τον ρόλο του νικητή ή αν εν τέλει θα επιστρέψει στον ρόλο που πάντα ήξερε να παίζει, τον ρόλο του ηρωικού ηττημένου στη σύγκρουση με την ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Οπως λέει ο Ισραηλινός συγγραφέας Αμός Οζ, ο οποίος θεωρεί ότι η σύγκρουση του Ισραήλ με τους Παλαιστινίους είναι τραγική, οι τραγωδίες τελειώνουν με δύο τρόπους. Ο ένας είναι ο ελληνικός, τον οποίον υιοθέτησε και ο Σαίξπηρ. Στο τέλος η σκηνή είναι γεμάτη πτώματα και ο χορός βγάζει πολύ χρήσιμα ηθικά συμπεράσματα αποτιμώντας τα όσα έχουν συμβεί. Ο άλλος είναι ο τρόπος του Τσέχωφ. Κανείς δεν έχει πεθάνει, όμως όλοι τους είναι ψυχικά ισοπεδωμένοι. Ο Αμός Οζ λέει ότι προτιμά την τσεχωφική εκδοχή όπου ο θείος Βάνιας είναι ακόμη ζωντανός.
Υπάρχει βέβαια και η τρίτη εκδοχή, η εκδοχή της κωμωδίας. Μην ξεχνάμε ότι ο Τσέχωφ θεωρούσε ότι γράφει κωμωδίες και οι σκηνοθεσίες του Στανισλάφσκι τις φόρτωσαν με το αίσθημα του τραγικού. Εδώ η Ιφιγένεια εμφανίζεται με ξυρισμένο το κεφάλι και οι πυροσβέστες βιάζονται να προλάβουν την προγραμματισμένη πυρκαγιά όπως στο έργο του Ιονέσκο. Μη βιαστείτε να γελάσετε όμως με την κωμική ελαφρότητα όσων θέλουν να μας μετατρέψουν σε τραγικούς ήρωες της σύγχρονης Ευρώπης. Στις κωμωδίες γελούν οι θεατές κι εμείς όλοι, πρωταγωνιστές ή κομπάρσοι, είμαστε πάνω στην σκηνή.
Τ Θεοδωρόπουλος-Καθημερινή