Η κοινωνία που άλλαξε…

 

Σχεδόν δεκαέξι μήνες από τις εκλογές και παρά τις αντιξοότητες η δημοσκοπική κυριαρχία του Πρωθυπουργού και της κυβέρνησης παραμένει αδιαμφισβήτητη. Αλλες τρεις δημοσκοπήσεις αυτή την εβδομάδα το πιστοποίησαν (ΑLKO, Marc και Opinion Poll, 15-16/10).

Η ΝΔ κινείται στον χώρο του 40%, ο ΣΥΡΙΖΑ στον χώρο του 20% και η διαφορά τους κυμαίνεται από 15,3 έως 19,9 μονάδες. Η διαφορά Μητσοτάκη με Τσίπρα είναι ακόμη μεγαλύτερη. Από 19 έως 32 μονάδες! Η ικανοποίηση από την κυβέρνηση κινείται σταθερά μεταξύ 60% και 70% παρά τις αυξανόμενες ανησυχίες που προκαλεί η πανδημία και η οικονομία.

Εχουμε δηλαδή παράταση και διεύρυνση μιας κυριαρχίας που χρονολογείται από το α΄ εξάμηνο του 2016.

Προφανώς κάτι βαθύτερο συμβαίνει, πέρα από τα χαρακτηριστικά της εκάστοτε συγκυρίας. Θυμάμαι πάντα τη συμβουλή ενός σοφού καθηγητή μου στο Πανεπιστήμιο, ο οποίος έλεγε πως «όταν θέλεις να ερμηνεύσεις την πολιτική, πρέπει να ρωτάς την κοινωνία».

Είναι προφανές ότι αυτή η παρατεταμένη κυριαρχία δεν είναι προϊόν πολιτικών ή επικοινωνιακών χειρισμών αλλά

δομικών μεταβολών στις κυρίαρχες συντεταγμένες της ελληνικής κοινωνίας.

Εξηγούμαι. Παραθέτω έναν πίνακα από έρευνες της Metron Analysis που συγκρίνει την «αυτοτοποθέτηση» των Ελλήνων το 2015 και το 2020. Να διευκρινίσω ότι στις έρευνες αυτές οι ερωτώμενοι αυτοπροσδιορίζονται. Τοποθετούν δηλαδή μόνοι τον εαυτό τους στην πολιτική κλίμακα. Νομίζω ότι προκύπτουν τέσσερις παρατηρήσεις.

Πρώτον, η ελληνική κοινωνία εμφανίζεται πλέον περισσότερο κεντρώα. Το 2015 το άθροισμα των αυτοπροσδιορισμών «Κεντροδεξιά-Κέντρο-Κεντροαριστερά» έφτανε το 55%. Το 2020 το άθροισμα είναι 59%. Συν τέσσερις μονάδες.

Δεύτερον, το ίδιο διάστημα η ελληνική κοινωνία «μπάταρε» δεξιά. Το 2015 το άθροισμα «Δεξιά-Κεντροδεξιά» έφτανε το 26%. Το 2020, το ίδιο άθροισμα φτάνει στο 34%. Αρα συν οκτώ μονάδες.

Τρίτον, η σύγκριση μεταξύ των δύο «πολιτικών πόλων» είναι εξίσου αποκαλυπτική. Το 2015, το άθροισμα «Αριστερά-Κεντροαριστερά» ήταν 37%. Το 2020 είναι 30%. Συνεπώς μεταξύ των δύο πόλων η ψαλίδα έχει ανοίξει καθαρά. Από μια σχέση 37 προς 48 (για Δεξιά-Κεντροδεξιά-Κέντρο) το 2015 έφτασε στο 30 προς 54 το 2020.

Η διαφορά είναι για την ακρίβεια 24 μονάδες. Περίπου ο μέσος όρος των διαφορών που βρίσκουμε στις μετρήσεις της συγκυρίας.

Τέταρτον, η «Αριστερά» βρίσκεται σε αποδρομή. Το 2015 ήταν στο 17% και το 2020 στο 11%. Αντιθέτως η «Δεξιά» εμφανίζεται πιο σταθερή αφού πέρασε από 13% το 2015 σε 14% το 2020.

Το συμπέρασμα είναι απλό. Τη δεύτερη οκταετία της κρίσης η ελληνική κοινωνία μετατοπίστηκε καθαρά. Κι αυτή τη μετατόπιση αποτυπώνει η δημοσκοπική κυριαρχία της ΝΔ. Ο Μητσοτάκης είναι περισσότερο προϊόν της παρά δημιουργός της. Η επιτυχία του είναι ότι συνόδευσε τη μεταβολή.

Αντιθέτως είναι σαφές ότι ο Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχουν καταφέρει να προσαρμοστούν σε αυτό το νέο σκηνικό. Δεν μπορούν ή δεν θέλουν, αδιάφορο.

Αλλά ούτε και το Κίνημα Αλλαγής έχει κατορθώσει να επωφεληθεί από μια μεταβολή των πολιτικών συντεταγμένων, η οποία εκ πρώτης όψεως το ευνοεί. Ο χώρος «Κεντροαριστερά-Κέντρο» αθροίζει ένα 39%(!) αλλά το ΚΙΝΑΛ εξακολουθεί να διαγωνίζεται σε ένα γήπεδο ξεπερασμένων «αριστερών περγαμηνών», το οποίο είναι όλο και πιο μειοψηφικό.

Η κοινωνία λοιπόν άλλαξε. Και όσοι διεκδικούν να τη διευθύνουν πρέπει πρώτα να κατανοήσουν την αλλαγή της.

Διότι προς το παρόν μόνο ο Μητσοτάκης φαίνεται να το έχει συνειδητοποιήσει στο πρόσωπο ενός «άτυπου συνασπισμού διακυβέρνησης» που εκτείνεται από τη Δεξιά έως την Κεντροαριστερά. Το αποτέλεσμα είναι ορατό στις δημοσκοπήσεις.

Γ. Πρετεντέρης-ΤΟ ΒΗΜΑ