21η Απριλίου 1967

Σαράντα δύο χρόνια, συμπληρώθηκαν από την 21η Απριλίου 1967. Από την αποφράδα εκείνη ημέρα που οι Απριλιανοί πραξικοπηματίες αλυσόδεσαν τη χώρα και τη Δημοκρατία.
Τα δεινά που προκάλεσε η δικτατορία του ΄67, παραμένουν έντονα χαραγμένα στην
ιστορική μνήμη του ελληνικού λαού και αποτελούν πηγή φρονηματισμού για την πολιτική ηγεσία και κυρίως για τις νεότερες γενιές. Ένα παράδειγμα προς αποφυγήν.

Η κατάργηση των στοιχειωδών ελευθεριών, οι φυλακές, οι εξορίες και τα βασανιστήρια, οι δολοφονίες των αντιπάλων του καθεστώτος, ο πνευματικός και πολιτιστικός μεσαίωνας, αλλά και η τραγωδία που προκάλεσε το εγκληματικό πραξικόπημα στην Κύπρο, καταγράφουν το επτάχρονο δικτατορικό καθεστώς, ως μια από τις μελανότερες στιγμές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.

Η πτώση της χούντας, καρπός του αντιδικτατορικού αγώνα και της προδοσίας της Κύπρου, τροφοδότησε ελπίδες και αγώνες για τη δημοκρατική αναγέννηση της χώρας και τον προοδευτικό εκσυγχρονισμό της κοινωνίας.

Η μαύρη αυτή επέτειος, προσδίδει ένα επίκαιρο νόημα στους αγώνες για δημοκρατία, ανεξαρτησία και αποτελεσματική προάσπιση των εθνικών συμφερόντων. Η Δημοκρατία στις μέρες μας γίνεται πιο ισχυρή και ασφαλής, όσο πιο πολύ εμβαθύνεται και αναπτύσσεται με πολιτικές που ενισχύουν το κοινωνικό της περιεχόμενο και την αποκέντρωση εξουσιών και πόρων.

Το μεγάλο δίδαγμα από την επέτειο του πραξικοπήματος, είναι πιστεύουμε, ότι τα εθνικά μας συμφέροντα προασπίζονται αποτελεσματικότερα, όχι με τον στραγγαλισμό των λαϊκών ελευθεριών, τον ανέξοδο υπερπατριωτισμό και τον απομονωτισμό, αλλά με σχεδιασμένες πρωτοβουλίες διαλόγου και ειρηνικής συνύπαρξης και συνεργασίας, στο έδαφος της διεθνούς νομιμότητας.

Πως φθάσαμε στη δικτατορία

To σοβαρότερο ρήγμα στις τάξεις της Ένωσης Κέντρου σημειώθηκε τον Ιούλιο του 1965. Αφορμή υπήρξε η απόφαση του Γ.Παπανδρέου να αντικαταστήσει τον Πέτρο Γαρουφαλιά από το υπουργείο Εθνικής Αμύνης και η άρνηση του βασιλιά να υπογράψει το σχετικό διάταγμα, αν ο διάδοχος του Γαρουφαλιά δεν απολάμβανε της απόλυτης εμπιστοσύνης του.

Ο Παπανδρέου υπέβαλε την παραίτησή του. Από εκείνη την ημέρα και μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου του 1966, ο Κωνσταντίνος προσπάθησε να σχηματίσει κυβερνήσεις - φαντάσματα με τη συμμετοχή κατά διαστήματα 48 βουλευτών της Ένωσης Κέντρου που εγκατέλειψαν τον Γεώργιο Παπανδρέου. Οι κυβερνήσεις αυτές που στηρίζονταν στη Βουλή από την ΕΡΕ και τους αποστάτες της Ένωσης Κέντρου, αποδείχθηκαν θνησιγενείς.

Με εντολή του Κωνσταντίνου και τη σύμφωνη γνώμη της Ε.Κ. στις 3 Απριλίου την πρωθυπουργία ανέλαβε ο Παναγιώτης Κανελόπουλος για να διεξάγει βουλευτικές εκλογές στις 28 Μαΐου 1967.

Oι εκλογές αυτές δεν έγιναν ποτέ, διότι η κυβέρνηση Κανελόπουλου και η νομιμότητα καταλύθηκαν από το πραξικόπημα των συνταγματαρχών στις 21 Απριλίου. Οι πραξικοπηματίες ήταν οι συνταγματάρχες Γεώργιος Παπαδόπουλος, Στυλιανός Παττακός και Νικόλαος Μακαρέζος.

Η 21η Απριλίου 1967

Οι πραξικοπηματίες έχοντας εξασφαλίσει περίπου 100 τεθωρακισμένα στην περιοχή της πρωτεύουσας κινητοποιήθηκαν τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου και κατέλαβαν αρχικά το Πεντάγωνο. Έβαλαν σε εφαρμογή το ΝΑΤΟικό σχέδιο "Προμηθεύς", για την αντιμετώπιση κομμουνιστικού κινδύνου με αποτέλεσμα να κινηθούν όλες οι στρατιωτικές μονάδες της Αττικής. Μεγάλη ήταν η συμβολή του διοικητή της Σχολής Ευελπίδων Δημήτρη Ιωαννίδη, ο οποίος κινητοποίησε το τάγμα της σχολής και την Στρατιωτική Αστυνομία (ΕΣΑ).

Ο στρατηγός Γ.Σπαντιδάκης, έμπιστος του βασιλιά, αντικαθίσταται στην αρχηγία του ΓΕΣ από τον Οδυσσέα Αγγελή. Ο Αγγελής από το νέο αξίωμά του έδωσε εντολή στο Γ' Σ.Σ. στη Θεσσαλονίκη να εφαρμόσει το σχέδιο "Προμηθεύς" σε όλη τη χώρα.

Η νέα, χουντική, κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Κόλλια και υπουργό Εθνικής Αμύνης τον μέχρι εκείνη την ημέρα αρχηγό ΓΕΣ Γ.Σπαντιδάκη ορκίστηκε την ίδια ημέρα από τον Κωνσταντίνο. Ο Κωνσταντίνος, αν και είχε αρχικά κάποιες αντιρρήσεις στην αρχή, ωστόσο γρήγορα δέχθηκε τα αιτήματα των πραξικοπηματιών.

Οι συλλήψεις άρχισαν την ίδια ημέρα. Όλοι οι πολιτικοί, με προεξάρχοντα τον Γεώργιο Παπανδρέου, συνελήφθησαν, αλλά το ίδιο συνέβαινε και με τους απλούς πολίτες. Δέκα ημέρες αργότερα η Χούντα ανακοίνωσε ότι οι συλληφθέντες ανέρχονταν σε 6509 άτομα, αλλά ανεπίσημες πληροφορίες ανέβαζαν τον αριθμό των συλληφθέντων σε αρκετές χιλιάδες άτομα.

Την πρώτη κιόλας μέρα του πραξικοπήματος, τα όργανα της Χούντας δολοφονούν στον Ιππόδρομο της Αθήνας, όπου κρατούνταν όμηροι της δικτατορίας, το στέλεχος της ΕΔΑ Παναγιώτη Ελή, ενώ στις 22 Μαΐου δολοφονείται ο γνωστός από την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ δικηγόρος Νικηφόρος Μανδηλαράς.