Νεκρά ψάρια στο Μαλιακό κόλπο

Λαμία, 13-04-2009
Αριθμ. Πρωτ. 144

Προς
1) Το Νομάρχη Φθ/δας
κ. Αθανάσιο Χειμάρα
2) Το Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας Στ. Ελλάδας
κ. Παντελή Σκλιά


Θέμα : «Νεκρά ψάρια στο Μαλιακό κόλπο»

Εδώ και δυο μήνες περίπου ζούμε μια τραγική κατάσταση του θαλάσσιου οικοσυστήματος του Μαλιακού κόλπου. Εκατοντάδες κιλά νεκρών ψαριών ξεβράζονται στην ακτή μέρα με τη μέρα. Ο Μαλιακός κόλπος είναι κλειστός και αβαθής και με βραδείς χρόνους ανανέωσης των νερών. Αν και είναι χαρακτηρισμένος ως περιοχή NATURA 2000, δέχεται επιβαρύνσεις από ποικίλες ανθρωπογενείς δραστηριότητες, που επιδρούν δραματικά στις συγκεντρώσεις των τοξικών ουσιών στο θαλάσσιο περιβάλλον.
Εδώ και δεκαετίες έχουμε ξεχάσει ότι ο Σπερχειός και ο Μαλιακός είναι οικολογικά και διαχειριστικά αλληλένδετες ενότητες. Ό,τι κακό συμβαίνει στο Σπερχειό θα το ξαναβρούμε στο Μαλιακό. Ποτέ μέχρι σήμερα ο Μαλιακός Κόλπος δεν αντιμετωπίστηκε ως ένα φυσικό σύστημα που αναπτύσσει μια δυναμική αλληλεπιδράσεων με ποικίλους παράγοντες, φυσικούς και ανθρωπογενείς.
Ο Σπερχειός «εμπλουτίζει» το Μαλιακό με θρεπτικά άλατα, και φυτοφάρμακα (22.700 τόνοι λιπασμάτων χρησιμοποιούνται στην κοιλάδα του Σπερχειού ανά έτος και 306 τόνοι γεωργικών φαρμάκων) και με βαρέα μέταλλα. Με θρεπτικά στοιχεία επιβαρύνεται ο Μαλιακός, μέσω του Σπερχειού, και από τις κτηνοτροφικές μονάδες της ευρύτερης περιοχής και με βιομηχανικά λύματα από τις 19 παραγωγικές εγκαταστάσεις της βιομηχανικής ζώνης, ανεπεξέργαστα ή πλημμελώς επεξεργασμένα. Σε αυτά μπορούμε να προσθέσουμε τα παράνομα απορριπτόμενα βοθρολύματα και τα απόβλητα των ελαιοτριβείων, μεγάλου οργανικού φορτίου με σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις στη θάλασσα.
Λόγω της ιδιαίτερης οικολογικής και οικονομικής σημασίας του Μαλιακού, είναι επιτακτική ανάγκη να ενταχθεί σε ένα σύστημα διαχείρισης και περιβαλλοντικής πολιτικής, με βάση τις αρχές της αειφορίας, όπου ο στόχος θα είναι όχι μόνον η βελτίωση της οικολογικής και περιβαλλοντικής του υγείας, αλλά και η αποφυγή δημιουργίας νέων πηγών ρύπανσης, ώστε να συνυπάρχει αρμονικά το φυσικό σύστημα με τις συμβατές προς αυτό ανθρωπογενείς δραστηριότητες
Επειδή τέτοια φαινόμενα περιβαλλοντικής υποβάθμισης των θαλασσίων συστημάτων δυστυχώς θα συμβαίνουν όλο και συχνότερα στο μέλλον, αν εξακολουθεί η τοπική κοινωνία και τα θεσμοθετημένα όργανα να αδρανούν, προτείνουμε :
• Δημιουργία συστήματος συνεχούς παρακολούθησης της ποιότητας των νερών του Σπερχειού ποταμού και του Μαλιακού κόλπου, για την πρόληψη καταστάσεων περιβαλλοντικής υποβάθμισης και για την προστασία των πολύτιμων αυτών οικοσυστημάτων της περιοχής μας. Η πρόληψη άλλωστε είναι η βασικότερη αρχή της αειφορίας. Η δημιουργία σταθμών μέτρησης της ποιότητας των νερών Σπερχειού και Μαλιακού σε διαφορετικά σημεία της παράκτιας και παρόχθιας περιοχής και η συνεργασία σε αυτό με ερευνητικά ινστιτούτα και πανεπιστημιακά τμήματα θα δώσει σημαντικά αποτελέσματα.
• Πρόβλεψη κονδυλίων από τον προϋπολογισμό της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης για ανάπτυξη συνεργασίας με φορείς ελέγχου και προστασίας του συστήματος Μαλιακού-Σπερχειού, π.χ δορυφορική παρακολούθηση της ποιότητας των νερών του Μαλιακού
• Πρόβλεψη περιβαλλοντικών δράσεων για την ποιότητα των νερών στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού προγράμματος Αλιείας 2007-2013 σε περιοχές Natura 2000.
• Αξιοποίηση των δυνατοτήτων του ΕΣΠΑ για δράσεις προστασίας και παρακολούθησης των επιφανειακών και υπόγειων νερών
• Ενίσχυση και στήριξη των αλιέων για την απώλεια του εισοδήματός τους από την καταστροφή
• Εφαρμογή της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ για παρακολούθηση της ποιότητας των επιφανειακών και υπόγειων νερών σε επίπεδο λεκάνης απορροής και εκτίμηση της οικολογικής τους κατάστασης
• Ενίσχυση σε ειδικό προσωπικό, εξοπλισμό και χρήματα της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και της Διεύθυνσης Αλιείας σε νομαρχιακό και Περιφερειακό επίπεδο
• Συνεργασία με τους φορείς των αλιέων του νομού για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος (π.χ αγορά συσκευών sonar που θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν οι ίδιοι οι αλιείς)
• Άμεση καταγραφή όλων των εστιών ρύπανσης του Σπερχειού ποταμού και του Μαλιακού κόλπου
• Έλεγχο της καλής και αποτελεσματικής λειτουργίας του βιολογικού καθαρισμού της Λαμίας και επέκταση των δυνατοτήτων του ώστε να μπορεί να επεξεργάζεται σε 24ωρη βάση το σύνολο των αστικών λυμάτων του δήμου.
• Συστηματικό έλεγχο των αποβλήτων των βιομηχανιών. Είναι γνωστή η χημική ρύπανση από την Agroinvest που απορρίπτει ανεπεξέργαστα βιομηχανικά λύματα με υψηλό μικροβιακό και χημικό φορτίο στο Μαλιακό κόλπο και στο έδαφος.
• Έλεγχο της λειτουργίας των ελαιοτριβείων και του τρόπου απόθεσης των λυμάτων τους. Σοβαρά προβλήματα έχουν δημιουργήσει κατά καιρούς ελαιοτριβεία και συναφείς βιομηχανίες (π.χ «Κρυστάλλης» στην περιοχή της Αγ. Τριάδας, ΕΛΚΕ κ.λ.π.) που σας έχουμε επανειλημμένως επισημάνει.
• Κλείσιμο όλων των ανεξέλεγκτων χωματερών της περιοχής μας
• Λειτουργία εγκαταστάσεων βιολογικού καθαρισμού στη δυτική Φθ/δα, ώστε να μην επιβαρύνεται ο Σπερχειός ποταμός
• Ενίσχυση των προγραμμάτων βιολογικής γεωργίας στις παρόχθιες καλλιέργειες της κοιλάδας του Σπερχειού
• Έλεγχο στην παράνομη δραστηριότητα των βυτιοφόρων που δεν μεταφέρουν βοθρολύματα στον πλησιέστερο βιολογικό καθαρισμό, αλλά τα απορρίπτουν παράνομα και ανεξέλεγκτα σε σούδες και σε χειμάρρους.
• Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η απόφαση (αριθμ. 19640/79, ΦΕΚ 1136/Β/1979) που καθορίζει τις ποιοτικές προδιαγραφές των βιομηχανικών αποβλήτων και λυμάτων που καταλήγουν στο Μαλιακό Κόλπο χρονολογείται από το 1979. Στα 30 περίπου χρόνια που μεσολάβησαν, ο Μαλιακός Κόλπος, ως θαλάσσιος αποδέκτης, έχει υποστεί επιβάρυνση από διάφορους παράγοντες (αύξηση της χημικής, μικροβιακής, θερμικής ρύπανσης κ.λ.π.) Πληθυσμοί θαλάσσιων ειδών που υπήρχαν κάποτε σε αφθονία σήμερα κινδυνεύουν. Θεωρούμε αδιανόητο να μην έχουν επικαιροποιηθεί οι αποφάσεις που καθορίζουν τις ποιοτικές προδιαγραφές των αποβλήτων που καταλήγουν εκεί, μετά βέβαια από συστηματικές και συνεχείς μελέτες για την ποιοτική κατάσταση της θάλασσας. Στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων σας παρακαλούμε να φροντίσετε για την αναμόρφωση των προδιαγραφών για τα βιομηχανικά λύματα.
• Η προστασία του φυσικού συστήματος του Μαλιακού, η χρήση της παράκτιας ζώνης, η χωροθέτηση στην παράκτια ζώνη και οι πολεοδομήσεις, θα πρέπει να ιδωθούν στην προοπτική της περιβαλλοντικής προστασίας, της διατήρησης της βιοποικιλότητας, της διαγενεακής αλληλεγγύης, της δημοκρατίας και όχι της βραχυπρόθεσμης εξυπηρέτησης στενών ατομικών οικονομικών συμφερόντων και ενός κακώς εννοούμενου πολιτικού κόστους.
Τέλος παρακαλούμε 1) να μας χορηγήσετε αντίγραφα όλων των αποτελεσμάτων από τις αναλύσεις ζωικών οργανισμών στο Μαλιακό κόλπο, από τον περασμένο Φεβρουάριο μέχρι σήμερα, 2) να μας ενημερώσετε ένα έχουν σταλεί για ανάλυση δείγματα θαλάσσιου νερού και από ποια σημεία του Μαλιακού και αν υπάρχουν αποτελέσματα να μας χορηγήσετε αντίγραφα αυτών, 3) να μας ενημερώσετε εάν το φαινόμενο των νεκρών ψαριών βρίσκεται σε ύφεση ή επιδεινώνεται και από τι είδους μετρήσεις προκύπτει το οποιοδήποτε αποτέλεσμα, 4) να μας ενημερώσετε εάν οι έρευνες έχουν δείξει ύπαρξη τοξικών φυκών ή αλγών ή άλλων επικίνδυνων φυτοπλαγκτονικών οργανισμών στον Μαλιακό κόλπο και 5) να μας ενημερώσετε αν παρατηρήθηκαν νεκρά υδρόβια ή άλλα πτηνά στην περιοχή που παρατηρήθηκαν νεκρά ψάρια.
Για το ΔΣ