Ας Τελειώνουμε με τα Χρίσματα…

Εδώ το χρίσμα, εκεί το χρίσμα, όποιος το πήρε να το φέρει πίσω. Η αγαπημένη περίοδος όσων ασχολούνται με τις εκλογές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ήρθε, η χρισμολογία άρχισε και αναμένεται να κορυφωθεί μετά την ψήφιση του Νομοσχεδίου για το Πρόγραμμα Καλλικράτης και τη νέα αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης.

Σπάνια θα ακούσεις κάποια σοβαρή άποψη γύρω από τις αλλαγές που θα φέρει στη δομή και στη λειτουργία της αυτοδιοίκησης το Πρόγραμμα Καλλικράτης, το μόνο που ακούς είναι προγνώσεις, προβλέψεις, διαβεβαιώσεις και εκτιμήσεις για το νέο χάρτη. Αφού οριοθετήσουμε τα λάφυρα, δήμους και περιφέρειες, τότε θα είμαστε έτοιμοι για το γιουρούσι στον ταβλά με τα χρίσματα, με πρώτους και καλύτερους πάντα τους ήδη Δημάρχους.

Τη στιγμή που σε όλες τις μετρήσεις η Τοπική Αυτοδιοίκηση παρουσιάζεται έρμαιο διαφθοράς, κατασπατάλησης πόρων, αδιαφάνειας λειτουργίας, αναποτελεσματικότητας και πελατειακών σχέσεων, μία προσπάθεια μεταρρύθμισης τείνει να υποβιβαστεί σε μεγάλο συνασπισμό μικρών αποτυχημένων αυτοδιοικητικών.

Η νέα αρχιτεκτονική γραμμή δεν μπορεί να υλοποιηθεί από αρχιτέκτονες της παλιάς σχολής, θα είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Για αυτό και ο σημαντικότερος προβληματισμός για την επιτυχία του Προγράμματος Καλλικράτη είναι το πολιτικό προσωπικό πρώτιστα, και δευτερευόντως η οικονομική ευρωστία.

Στην Ελλάδα, από την πρώτη στιγμή λειτουργίας της, η Τοπική Αυτοδιοίκηση έδρασε εντός, εκτός και επί των προθαλάμων των πολιτικών κομμάτων, με αποτέλεσμα ποτέ να μην μπορέσει να σταθεί ως αυτόνομος πόλος άσκησης εξουσίας.

Τα κομματικά εργαστήρια από χρόνια κόβουν και ράβουν υποψηφίους στα δικά τους μέτρα. Για να μπορέσουν δε να τους επιβάλλουν στις τοπικές κοινωνίες, τους δίνουν και το σήμα πολιτικής προελεύσεως, το κομματικό χρίσμα. Η διάρθρωση της κοινωνίας μας στη βάση των πελατειακών σχέσεων πολίτη- πολιτικής καθιστά δύσκολη κάθε προσπάθεια πρωτοβουλίας από τη βάση για έναν αυτοδιοικητικό πολιτικό σχηματισμό ανεξάρτητο από κομματικές ταμπέλες.

Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας; Το απόλυτο λίμνασμα των τοπικών κοινωνιών. Οι Δήμοι, αλλά και οι Νομαρχίες δεν λειτούργησαν ποτέ ως αναπτυξιακές ατμομηχανές, και ο πολίτης περιορίστηκε σε μία μικροπελατειακή συναλλαγή μείωσης λογαριασμών ύδρευσης ή συμβόλαια ομηρίας 2 μηνών.

Οι κλασικοί λοιπόν αυτοδιοικητικοί προυχοντοπαράγοντες βολεύτηκαν και επένδυσαν όνειρα ζωής και καριέρας σε αυτή τη διαδικασία. Τα κόμματα όμως γιατί δεν τόλμησαν να την αλλάξουν; Γιατί δεν άφησαν ελεύθερες τις τοπικές κοινωνίες να ζυμώσουν πολιτικές πρωτοβουλίες πέρα από αυτά;

Πολύ απλά, η κάθετη πελατειακή δικτύωση τους δεν περιορίστηκε ποτέ στις κομματικές τους οργανώσεις, εισέβαλε στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και την κατέστησε όμηρο τους. Έτσι το χρίσμα έγινε ένα tango κενού περιεχομένου για δύο.

Την ώρα που κομμάτι της φιλοσοφίας της Νέας Αρχιτεκτονικής είναι η ενίσχυση του ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, παρατηρούμε τις πρώτες κομματικές ανακοινώσεις «μαζέματος» των όποιων ανεξάρτητων πρωτοβουλιών. Αν δεν τολμήσεις να δώσεις την ευκαιρία της αυτονομίας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση θα περιορίσεις σαφέστατα την μητροπολιτική λειτουργία.

Κάποια στιγμή πρέπει να βάλουμε ένα τέλος στα χρίσματα, πρέπει να δούμε τον ορίζοντας χωρίς χρωματιστά γυαλιά, αλλά με οράματα και προτάσεις για το μέλλον της κάθε τοπικής κοινωνίας, πόσο μάλλον τώρα που πηγαίνουμε σε χωρικά αλλά και λειτουργικά μεγαλύτερα σχήματα.

Οι κομματικές στρούγκες θα πρέπει να ανοίξουν και να αφήσουν ελεύθερες τις παραγωγικές και ανεξάρτητες εκείνες φωνές των κοινωνιών που θα μπορέσουν πραγματικά να δώσουν ένα νέο όραμα και να φέρουν μία διαφορετική λειτουργία στην αυτοδιοίκηση.

Η επιτυχία της μεταρρύθμισης δεν βρίσκεται στα κομματικά χρίσματα συμβιβασμού με λύσεις του παρελθόντος, αλλά στις ευρύτερες προοδευτικές κοινωνικές συμμαχίες που πρέπει να αποκτήσουν πολιτικά χαρακτηριστικά.

Τριαντάφυλλος Καρατράντος