Περιμένοντας τον ανασχηματισμό

 
Αν η κυβερνητική παράταξη ήταν στρατιωτική μονάδα, η θρυλική ιαχή «ο παλιός είναι αλλιώς, αλλά ο νέος είναι ωραίος» θα ακούγονταν πλέον όλο και πιο δυνατά. Έξι μήνες μετά τη συγκρότηση της πρώτης κυβέρνησης του Γ. Παπανδρέου, οι «παλιοί» αναζητούν τρόπους να υπενθυμίσουν την ύπαρξη τους και οι «νέοι» αγχώνονται για να δικαιολογήσουν την περαιτέρω συμμετοχή τους στην κυβέρνηση. Ευλόγως.

Τα νέα δεδομένα που διαμορφώνει η προσφυγή της χώρας στον «Μηχανισμό» - το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Ένωση- αλλάζουν τους εσωκομματικούς όρους που ίσχυαν όταν διαμορφώθηκε το σημερινό κυβερνητικό σχήμα. Αλλάζουν και το ίδιο το σχήμα; Μάλλον. Στο κυβερνών κόμμα αναμένουν ανασχηματισμό οσονούπω. Το εύρος του μόνο ο πρωθυπουργός το γνωρίζει.

Πολλοί στο ΠΑΣΟΚ ψιθυρίζουν ότι δεν έχουν δικαιωθεί σε όλες τις περιπτώσεις τα κριτήρια που επικράτησαν τον περασμένο Οκτώβριο: νέα πρόσωπα, πολλές γυναίκες και αρκετοί εξωκοινοβουλευτικοί υπουργοί. Η ανανέωση βγήκε κερδισμένη,  η αποτελεσματικότητα όχι . Ακόμη και στην ύψιστη προτεραιότητα της υλοποίησης του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης, εμπλεκόμενοι υπουργοί υστέρησαν. Το κατέγραψε το «ποιντ- συστεμ» του αντιπροέδρου Θ. Πάγκαλου. Στις νέες συνθήκες άσκησης της διακυβέρνησης που διαγράφονται στον ορίζοντα πολλοί άρχισαν  -για ευνόητους λόγους-. να διατυπώνουν προβληματισμούς και ερωτήματα.

Μήπως ήλθε η ώρα να αναλάβουν τα στρατηγικά αξιώματα πεπειραμένα πολιτικά στελέχη; Η ερώτηση μένει μετέωρη. Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει, φυσικά, αν κάποιοι «παλαιότεροι» θα τα κατάφερναν καλύτερα από τον κ. Γ. Παπακωνσταντίνου και την κυρία Λούκα Κατσέλη στα οικονομικά. Ότι ήταν θα πιο δραστήριοι στον Πολιτισμό από τον κ. Π. Γερουλάνο ή από τον κ. Δημ. Δρούτσα στην εξωτερική πολιτική. Οτι θα καλύτερα τα πράγματα στην Αγροτική πολιτική ή την Υγεία με άλλα στελέχη στο τιμόνι των αντίστοιχων υπουργείων. Όπως, φυσικά, δεν μπορεί αν κριθεί με υποθέσεις το αν θα υπήρχε πιο αποτελεσματικός συντονισμός με ένα διαφορετικό μοντέλο διεύθυνσης του υπουργικού συμβουλίου.

Πάντως όσοι γνωρίζουν πως σκέφτεται ο Γ. Παπανδρέου επιμένουν ότι και σήμερα το ίδιο είδος της κυβέρνησης θα σχημάτιζε. Και αν έκανε τώρα ανασχηματισμό, δεν θα γύριζε εύκολα πίσω, ανακαλώντας από την εφεδρεία τους παλιούς. Περισσότερες πιθανότητες έχει το ενδεχόμενο να έβαζε κι άλλους καινούργιους. Άλλωστε για ορισμένους τομείς δεν υπάρχουν πολλά πρόσωπα που να πληρούν τις προδιαγραφές που θεωρεί αναγκαίες ο ίδιος. Πχ. πολύ δύσκολα θα έβρισκε στο ΠΑΣΟΚ στέλεχος με τόσο πλήρη περιβαλλοντολογική κουλτούρα, όπως η Τίνα Μπιρμπίλη.

Σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις, στην αρχιτεκτονική του κυβερνητικού σχήματος, έτσι όπως το προτιμά πάντα ο Πρωθυπουργός, δεν φαίνεται να υπάρχει - ακόμη -χώρος για αξιοποίηση στελεχών όπως η Βάσω Παπανδρέου, ή οι Κ. Σκανδαλιδης, Χρ. Παπουτσής, Μίλτ. Παπαιωάνννου, Π. Ευθυμίου κα. Ούτε διαφαίνεται από το μέγαρο Μαξίμου διάθεση για ανακύκλωση της παρούσας σύνθεσης, ώστε να περάσουν στα κρίσιμα υπουργεία αποτελεσματικά στελέχη της «εποχής του Σημίτη», όπως η Άννα Διαμαντόπουλου και ο - θριαμβεύων αυτή την περίοδο- Μιχ. Χρυσοχοϊδης, που ακροβολίστηκαν τον Οκτώβριο σε υπουργεία, μάλλον μακράν των προτιμήσεων τους.

Όλα αυτά όμως θα κριθούν στην πράξη. Η κριτική που δέχεται το σημερινό κυβερνητικό σχήμα είναι υπαρκτή και σταδιακά εξελίσσεται σε πρόβλημα για τον Πρωθυπουργό. Σε συγκεκριμένους υπουργούς καταλογίζεται απειρία και συχνά η περιορισμένη πολιτική αντίληψη στο χειρισμό καταστάσεων. Ως τώρα οι ίδιοι οι βαλλόμενοι απέδιδαν τις αστοχίες τους στην «κατάσταση που παρέλαβαν» και στη βραδυπορούσα διεργασία της «ανοικτής διακυβέρνησης», που τελούσε υπό την αιγίδα του Μεγάρου Μάξιμου. Ωστόσο και στις περιπτώσεις που  οι ίδιοι στελέχωσαν τα υπουργεία, η κατάσταση δεν είναι καλύτερη. Και αναφέρεται χαρακτηριστικά η περίπτωση υπουργού που χρησιμοποίησε πρόσωπα αποκλειστικά από την εκλογική της περιφέρεια.

Επίσης οι αναφορές που γίνονται αυτή την περίοδο στους περισσότερους υφυπουργούς δεν έχουν ενθουσιασμό . Παρ ότι είναι όλοι νέοι στην πολιτική-πλην του Ν. Σηφουνάκη και του Ι. Μαγκριώτη-στις περισσότερες περιπτώσεις μάλλον δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα. Και συχνά οι σχέσεις τους με τους υπουργούς έδωσαν αφορμές για να σχολιαστεί η κυβερνητική λειτουργία αρνητικά. Η κριτική θολώνει την προοπτική αναβάθμισης ορισμένων υφυπουργών όπως συνηθίζονταν στο παρελθόν. Και αυτό αφήνει ανοικτά κάποια παράθυρα για τους «παλιούς» που αναμένουν το περιπόθητο τηλεφώνημα.
του Γιώργου Λακόπουλου