Ολόκληρο το νέο Ασφαλιστικό για τους δημοσίους υπαλλήλους

Ξεχωριστό νομοσχέδιο για τις αλλαγές στο ασφαλιστικό καθεστώς των δημοσίων υπαλλήλων έστειλαν χθες οι υπουργοί Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου και Εργασίας κ. Αν. Λοβέρδος στο Ελεγκτικό Συνέδριο, προκειμένου να γνωμοδοτήσει, προτού αυτό συζητηθεί στη Βουλή. Αρχικά οι αλλαγές στο Ασφαλιστικό που αφορούσαν τους δημοσίους υπαλλήλους είχαν ενσωματωθεί στο γενικό ασφαλιστικό νομοσχέδιο το οποίο ανακοινώθηκε την Παρασκευή. Το Ελεγκτικό Συνέδριο όμως είχε εγείρει ένσταση αντισυνταγματικότητας της εμπλοκής των αρμοδιοτήτων μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Ετσι οι δύο υπουργοί ξεχώρισαν τις διατάξεις περί Δημοσίου σε ειδικό νομοσχέδιο το οποίο δημοσιεύει σήμερα αναλυτικά «Το Βήμα».
Βεβαίως τα δύο νομοθετικά κείμενα για το Ασφαλιστικό- τόσο για τον ιδιωτικό τομέα όσο και για το Δημόσιο- θα συζητηθούν και θα ψηφισθούν ταυτόχρονα στη Βουλή. Σχέδιο Νόμου
Μεταρρύθμιση Ασφαλιστικού Συστήματος του Δημοσίου και Συναφείς Διατάξεις
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Με το σχέδιο νόμου για τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος του Δημοσίου:

η Ελλάδα συμμορφώνεται με την καταδικαστική απόφαση του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων σε σχέση με την εξίσωση των ορίων ηλικίας ανδρών και γυναικών στο Δημόσιο, θεσπίζονται αλλαγές στο μέχρι σήμερα ισχύον συνταξιοδοτικό πλαίσιο των δημοσίων υπαλλήλων με στόχο την εναρμόνιση του ασφαλιστικού του δημοσίου τομέα με τις ρυθμίσεις του υπό κατάθεση ασφαλιστικού νομοσχεδίου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.

Με τις νέες ρυθμίσεις επιχειρείται: Να γίνει μια βιώσιμη δημοσιονομικά ρύθμιση στο συνταξιοδοτικό των δημοσίων υπαλλήλων, που σημειώνεται ότι απορροφά πάνω από το 10% των δαπανών του τακτικού προϋπολογισμού.

Να διαμορφωθεί μια πιο δίκαιη και ισότιμη αντιμετώπιση των δημοσίων υπαλλήλων τόσο μεταξύ τους αντιμετωπίζοντας φαινόμενα διακριτής μεταχείρισης (άνδρες- γυναίκες, οικογενειακές, κλαδικές και ειδικές ρυθμίσεις, όπως οι υπάλληλοι της Βουλής, τα αιρετά όργανα κ.λπ.) όσο και μεταξύ των δημοσίων υπαλλήλων και των υπολοίπων ασφαλισμένων.

Να απελευθερωθούν πόροι από το συνταξιοδοτικό που θα επιτρέψουν τη χρηματοδότηση και λειτουργία ενός σύγχρονου, αποτελεσματικού και ποιοτικού κοινωνικού κράτους, που θα εξασφαλίζει δικαιώματα και υπηρεσίες για όλους τους εργαζόμενους (πολιτική για την ενίσχυση της οικογένειας δεν μπορεί να είναι το συνταξιοδοτικό).

Εξίσωση ορίων ηλικίας
Σε σχέση με την υποχρέωση που προκύπτει πλέον για την εξίσωση των ορίων ηλικίας. Το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων με την καταδικαστική απόφαση που έλαβε το 2009 εναντίον του Ελληνικού Δημοσίου υποχρεώνει ως προς την ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών ως προς τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.

Σε συνέχεια της απόφασης αυτής η χώρα μας έχει λάβει προειδοποιητική επιστολή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ μετά από επικοινωνία και διαβουλεύσεις με την αρμόδια Επίτροπο διευκρινίστηκαν οι λεπτομέρειες σχετικά με τους όρους και την περίοδο συμμόρφωσης. Οι όροι και η περίοδος εφαρμογής ορίζονται με τις ρυθμίσεις του υπό κατάθεση νομοσχεδίου ως εξής:

Η έναρξη της μεταβατικής περιόδου για την εξίσωση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης ανδρών και γυναικών, θα ξεκινήσει από 01/01/2011, Η εξίσωση πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τις 31/12/2013, και Το όριο συνταξιοδότησης ανδρών και γυναικών δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το 65ο έτος ηλικίας.

Συνεπώς, η βασική ρύθμιση συνίσταται στο ότι γυναίκες με ανήλικα παιδιά, οι οποίες μέχρι 31/12/2010 θα έχουν όριο ηλικίας συνταξιοδότησης το 50ό, εξισώνονται σταδιακά από 1/1/2011, εντός μεταβατικής περιόδου 3 ετών, με τους άνδρες που έχουν όριο ηλικίας συνταξιοδότησης το 65ο.

Η σταδιακή εξίσωση αφορά τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης καθώς και το χρόνο υπηρεσίας θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος, μεταξύ ανδρών και γυναικών.

Ειδικότερα: Ανδρες και γυναίκες υπάλληλοι που έχουν προσληφθεί μέχρι 31/12/1982 εξομοιώνονται σταδιακά, ως προς τα έτη υπηρεσίας θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος, τα οποία ορίζονται στα 25 έτη από τα 17, που ισχύει σήμερα. Η εξίσωση αυτή θα πραγματοποιηθεί σταδιακά, σε μία τριετία. Δηλ. η ισχύουσα σήμερα υπηρεσία 17 ετών για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος των γυναικών που είναι παντρεμένες με παιδιά κ.λπ. αυξάνεται στα 20 έτη το 2011, σε 22 το 2012 και σε 25 το 2013. Η ρύθμιση δεν θίγει ουσιαστικά τις γυναίκες αυτές, αφού έχουν ήδη θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31-12-2010.

Αυξάνονται από 1/1/2011, σταδιακά, από 20 σε 25 τα έτη υπηρεσίας θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες που έχουν τρία παιδιά και άνω και καταργείται στην περίπτωση αυτή η πρόσθετη προϋπόθεση που ίσχυε για τους άνδρες, δηλ. να έχουν την επιμέλεια των παιδιών με δικαστική απόφαση ή να είναι χήροι.

Επέρχεται εξομοίωση των ανδρών και γυναικών στρατιωτικών ως προς τα έτη θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος (25 έτη).

Για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης από 1ης Ιανουαρίου 1998 και μετά, ή προσλήφθηκαν για πρώτη φορά στο Δημόσιο από 1ης Ιανουαρίου 1983 μέχρι 31 Δεκεμβρίου 1992 θεσπίζονται, σταδιακά, τα ακόλουθα όρια ηλικίας:

το 65ο έτος της ηλικίας για άνδρες και γυναίκες που έχουν ανήλικο παιδί κατά τη συμπλήρωση 25ετούς υπηρεσίας. Η εξίσωση αυτή θα γίνει σταδιακά εντός τριετίας, δηλ. για όσες γυναίκες συμπληρώνουν την 25ετία από 1/1/2011, το όριο ηλικίας των 50 ετών, που ισχύει σήμερα, αυξάνεται στο 52ο έτος της ηλικίας, για όσες συμπληρώνουν την 25ετία το έτος 2012 το όριο ηλικίας αυξάνεται στο 55ο και για όσες συμπληρώνουν την 25ετία το έτος 2013 και μετά, το όριο ηλικίας αυξάνεται στο 65ο έτος.

το 50ό έτος για άνδρες και γυναίκες που έχουν ανίκανα παιδιά ή ανίκανο σύζυγο και θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης (25ετία). Σήμερα το όριο ηλικίας για τις γυναίκες είναι το 50ό και τους άνδρες το 65ο. Συνεπώς επεκτείνεται το δικαίωμα και στους άνδρες παράλληλα όμως με την αυστηροποίηση των κανόνων αναγνώρισης ανικανότητας και αναπηρίας.

το 65ο έτος για άνδρες και γυναίκες που δεν ανήκουν στις ανωτέρω κατηγορίες και θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης από 1-1-1998 και μετά ή έχουν διορισθεί από 1-1-1983 και μετά. Η εξίσωση αυτή θα γίνει σταδιακά σε βάθος τριετίας. Δηλ. για όσες γυναίκες θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης μέχρι την 31/12/2010 ισχύει το όριο ηλικίας των 60 ετών, το οποίο αυξάνεται στο 61ο έτος για όσες θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης το έτος 2011, στο 63ο έτος για όσες θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης το έτος 2012 και στο 65ο έτος για όσες θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης το έτος 2013.

Εξομοιώνεται σταδιακά εντός τριετίας το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης ανδρών και γυναικών υπαλλήλων του Δημοσίου που μπορούν να αποχωρήσουν από την Υπηρεσία πριν τη συμπλήρωση του ισχύοντος ορίου ηλικίας και να λάβουν μειωμένη σύνταξη. Δηλ. το ισχύον μέχρι 31/12/2010 όριο ηλικίας των γυναικών της περίπτωσης αυτής, αυξάνεται στο 56ο το έτος 2011, στο 58ο το 2012 και στο 60ό έτος το 2013.

Καταργούνται οι διατάξεις που προβλέπουν ότι όσοι υπάλληλοι έχουν τρία και άνω παιδιά συνταξιοδοτούνται ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας και υπάγονται στις ρυθμίσεις που ισχύουν για τις μητέρες με ανήλικα παιδιά ως εξής:
Ετος θεμελίωσης το 2011, όριο ηλικίας ανδρών και γυναικών το 52ο έτος. Ετος θεμελίωσης το 2012, όριο ηλικίας ανδρών και γυναικών το 55ο έτος. Ετος θεμελίωσης το 2013, όριο ηλικίας ανδρών και γυναικών το 65ο έτος. Για τους ασφαλισμένους από 1/1/1993 η ανισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών οφείλεται μόνο στην περίπτωση της ύπαρξης ανηλίκων, ή πολυτέκνων, ή αναπήρων. Η εξίσωση, σε συμμόρφωση με την Οδηγία 54/2006, ξεκινάει άμεσα από το 2013 (αφού πριν το 2013 δεν έχει θεμελιωθεί δικαίωμα 20ετίας) και ισχύουν όπως αναφέρεται παραπάνω οι ίδιοι όροι και προϋποθέσεις συνταξιοδότησης με τις ασφαλισμένες πριν το 1992.

Ορίζεται ότι όσοι και όσες έχουν θεμελιώσει δικαίωμα σύνταξης μέχρι 31/12/2010,δεν θίγονται από τις διατάξεις του νόμου αυτού. Για τα πρόσωπα αυτά, θα εξακολουθήσουν να εφαρμόζονται οι ισχύουσες μέχρι τη δημοσίευση του νόμου αυτού διατάξεις που αφορούν τόσο τη θεμελίωση δικαιώματος σύνταξης όσο και τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης καθώς και τον υπολογισμό της σύνταξης.

Ενιαίο Ασφαλιστικό Καθεστώς
Κεντρική πολιτική απόφαση της Κυβέρνησης είναι η κατεύθυνση της ενότητας του ασφαλιστικού συστήματος. Με τις διατάξεις του υπό κατάθεση σχεδίου νόμου, επεκτείνονται και στο Δημόσιο τα οριζόμενα στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Ειδικότερα:

Καθιερώνεται από 1/1/2015 και για τους ασφαλισμένους του Δημοσίου βασική και αναλογική σύνταξη, οι οποίες χορηγούνται με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις που ισχύουν για τους ασφαλισμένους στους άλλους φορείς κοινωνικής ασφάλισης.

Βελτιώνεται και για τους ασφαλισμένους του Δημοσίου ο υπολογισμός της σύνταξής τους με βάση τις διατάξεις περί διαδοχικής ασφάλισης.

Στο Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.), θα υπάγονται από 1/1/2011 και οι ασφαλισμένοι του Δημοσίου και ταυτόχρονα καταργούνται όλες οι Επιτροπές πιστοποίησης αναπηρίας που λειτουργούν σήμερα στις νομαρχίες και το Δημόσιο, με εξαίρεση τις Ανώτατες Υγειονομικές Επιτροπές, Στρατού (Α.Σ.Υ.Ε.), Ναυτικού (Α.Ν.Υ.Ε.), Αεροπορίας (Α.Α.Υ.Ε.), καθώς και την Ανώτατη Υγειονομική Επιτροπή της Ελληνικής Αστυνομίας.

Το δικαίωμα σύνταξης επιζώντος συζύγου αποβιώσαντος συνταξιούχου πλέον υπολογίζεται ως συνάρτηση του χρόνου διάρκειας του έγγαμου βίου και της διαφοράς ηλικίας μεταξύ των συζύγων.

Επεκτείνονται τόσο στους εξ ιδίου δικαιώματος συνταξιούχους όσο και στους επιζώντες συζύγους που λαμβάνουν σύνταξη από το Δημόσιο και εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα ή αυτοαπασχολούνται, οι περιορισμοί που ισχύουν, για όσους από αυτούς λαμβάνουν σύνταξη από τους άλλους ασφαλιστικούς φορείς. Για όσους από αυτούς εργάζονται στον Δημόσιο Τομέα, ισχύουν ήδη αυστηρότερες διατάξεις για τον περιορισμό της σύνταξης.

Καταργείται το δικαίωμα συνταξιοδότησης των άγαμων ενήλικων θυγατέρων με εξαίρεση τις ανίκανες και όσες σπουδάζουν, καθώς και το δικαίωμα συνταξιοδότησης των διαζευγμένων θυγατέρων και αυστηροποιούνται οι ήδη ισχύουσες διατάξεις που προβλέπουν περιορισμό του ποσού της σύνταξης λόγω αυξημένων εισοδημάτων.

Από 1/8/2010 θεσπίζεται και στο Δημόσιο Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων η οποία παρακρατείται από τις συντάξεις που υπερβαίνουν το ποσό των 1.400 ευρώ, με κλιμακούμενο συντελεστή από 3% έως 10% ανάλογα με το ποσό της σύνταξης.

Τονίζεται ότι στο ενιαίο καθεστώς ασφάλισης (ΙΚΑ) θα ενταχθούν μόνο οι διοριζόμενοι από 1/1/2011 (υπάλληλοι και λειτουργοί του Δημοσίου, οι υπάλληλοι της Βουλής, των ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού καθώς και οι ιερείς).

ΕΞΙΣΩΣΗ ΟΡΙΩΝ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
Παράδειγμα 1
Ανδρες και γυναίκες με ανήλικα παιδιά, οι οποίοι μέχρι 31/12/2010 έχουν όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, οι μεν άνδρες το 65ο έτος, οι δε γυναίκες το 50ό, εξισώνονται σταδιακά από 1-01-2011 εντός μεταβατικής περιόδου 3 ετών:
Ετος θεμελίωσης (25 έτη) το 2011, όριο ηλικίας γυναικών το 52ο έτος. Ετος θεμελίωσης (25 έτη) το 2012, όριο ηλικίας γυναικών το 55ο έτος. Ετος θεμελίωσης (25 έτη) το 2013, όριο ηλικίας γυναικών το 65ο έτος. Παράδειγμα 2
Ανδρες και γυναίκες με τρία παιδιά, οι οποίοι μέχρι 31/12/2010 θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης με 20 έτη υπηρεσίας, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας (οι άνδρες μόνο εφόσον είναι χήροι ή έχουν επιμέλεια των παιδιών με δικαστική απόφαση), εξισώνονται σταδιακά από 1/1/2011 εντός μεταβατικής περιόδου 3 ετών:
Ετος θεμελίωσης το 2011, έτη υπηρεσίας 21 και όριο ηλικίας ανδρών και γυναικών το 52ο έτος. Ετος θεμελίωσης το 2012, έτη υπηρεσίας 23 και όριο ηλικίας ανδρών και γυναικών το 55ο έτος. Ετος θεμελίωσης το 2013, έτη υπηρεσίας 25 και όριο ηλικίας ανδρών και γυναικών το 65ο έτος.

Αρα κατά τη μεταβατική περίοδο ευνοούνται οι άνδρες που μέχρι σήμερα δεν είχαν αυτό το δικαίωμα καθολικά (μόνο με ειδικές οικογενειακές συνθήκες).

Παράδειγμα 3
Ανδρες και γυναίκες με ανάπηρα παιδιά, οι οποίοι μέχρι 31/12/2010 έχουν όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, οι μεν άνδρες το 65ο έτος, οι δε γυναίκες το 50ό, εξισώνονται σταδιακά με μείωση του ορίου ηλικίας των ανδρών, από 1-1-2013 στο 50ό έτος. 

Παράδειγμα 4
Ανδρες και γυναίκες με ενήλικα παιδιά, ή χωρίς παιδιά, οι οποίοι μέχρι 31/12/2010 έχουν όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, οι μεν άνδρες το 65ο έτος, οι δε γυναίκες το 60ό, εξισώνονται σταδιακά από 1/1/2011 εντός μεταβατικής περιόδου 3 ετών.
Ετος θεμελίωσης το 2011, όριο ηλικίας γυναικών το 61ο έτος. Ετος θεμελίωσης το 2012, όριο ηλικίας γυναικών το 63ο έτος. Ετος θεμελίωσης το 2013, όριο ηλικίας γυναικών το 65ο έτος. 
ΤΟ ΒΗΜΑ