Μη δώσεις φακελάκι. Κατήγγειλέ το!

«Πλήρωσε και θα εξυπηρετηθείς…». Αυτή είναι η κυρίαρχη αντίληψη που επικρατεί στο σύστημα υγείας στη χώρα μας, αφού καθημερινά πραγματοποιείται πλήθος παρανομιών και διακίνησης «μαύρου χρήματος» χωρίς τον απαιτούμενο έλεγχο...

Αποτέλεσμα είναι ακόμα και την ώρα που η κυβέρνηση ζητάει από τα χαμηλά κοινωνικά στρώματα να σφίξουν το ζωνάρι, κάποιοι να γίνονται ακόμη πλουσιότεροι χάριν των ιατρικών υπηρεσιών που προσφέρουν και παράλληλα να διαφεύγουν της φορολογίας.

Οπως προκύπτει από μεγάλη έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 2.741 άτομα σε όλη τη χώρα, 3 στους 10 πολίτες που χρειάστηκε να χρησιμοποιήσουν υπηρεσίες δημόσιας υγείας αναγκάστηκαν να καταβάλουν «μαύρο χρήμα» από την τσέπη τους, δηλαδή φακελάκι, προκειμένου να εξυπηρετηθούν, στις περισσότερες μάλιστα περιπτώσεις έπειτα από απαίτηση των γιατρών.

Στην έρευνα διαπιστώνεται ότι οι παραοικονομικές συναλλαγές ανέρχονται σε 32,4% των περιπτώσεων στα δημόσια νοσοκομεία, ενώ όλα τα χρήματα που καταβάλλονται στις δημόσιες δομές πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (κέντρα υγείας του ΕΣΥ και πολυϊατρεία των ασφαλιστικών ταμείων) διαφεύγουν των επίσημων καταγραφών δεδομένου ότι δεν προβλέπεται τιμολόγηση υπηρεσιών. Ετσι στα κέντρα υγείας η παραοικονομία αγγίζει το 12,2% και στα πολυϊατρεία των ασφαλιστικών ταμείων το 10,6%.

Και στον ιδιωτικό τομέα της υγείας όμως, όπου ούτως ή άλλως πρέπει κανείς να πληρώσει από την τσέπη του, η παραοικονομία ανθεί. Το «μαύρο χρήμα» κυμαίνεται στις ιδιωτικές κλινικές στο 13,5% των περιπτώσεων, στα διαγνωστικά ιδωτικά κέντρα στο 19%, ενώ στους ιδιώτες ιατρούς και οδοντιάτρους στο 36%.

Οι έλληνες ασθενείς παρ’ ότι υποτίθεται ότι απολαμβάνουν ένα δημόσιο και ελεύθερο για όλους σύστημα υγείας, στην πράξη έχουν πολλές δυσκολίες. Η καταβολή του «μαύρου χρήματος» γίνεται κυρίως για να διευκολυνθεί η πρόσβαση και να μειωθεί ο χρόνος αναμονής.

Το ζητούν οι γιατροί

Οπως προκύπτει από την έρευνα, 8 στους 10 ασθενείς που έδωσαν άτυπα χρήματα σε δημόσιο νοσοκομείο, το έπραξαν για να μπορέσουν να νοσηλευθούν και να μειώσουν το χρόνο αναμονής σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα. Επίσης, 2 στους 10 που πλήρωσαν «φακελάκι», το έκαναν για να τύχουν καλύτερης αντιμετώπισης.

Η πρακτική μάλιστα αυτή παρατηρείται και στον ιδιωτικό τομέα αφού, και στις ιδιωτικές κλινικές, το 24% των χρηστών που κατέβαλαν άτυπες πληρωμές είχαν ως κίνητρο την καλύτερη αντιμετώπιση.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, το αίτημα για την καταβολή «μαύρου χρήματος» διατυπώνεται από τους ίδιους τους αποδέκτες. Μόνο στο 13,6% των περιπτώσεων οι ασθενείς έδωσαν χρήματα από μόνοι τους σε δημόσιο νοσοκομείο για να ευχαριστήσουν το γιατρό και να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη τους. Ποσοστό μειωμένο σε σχέση με το παρελθόν, αφού παλαιότερη έρευνα (Λιαρόπουλος και συνεργάτες) είχε δείξει ότι το 18% των ασθενών έδιναν χρήματα στο γιατρό οικειοθελώς για να τον ευχαριστήσουν. Αντίθετα, το 45,9% των ασθενών που έδωσαν φακελάκι σε δημόσιο νοσηλευτικό ίδρυμα, προέβησαν σε αυτήν την κίνηση μετά την παροχή των υπηρεσιών υγείας επειδή τους ζητήθηκε, ενώ το 40,5% πριν λάβουν τις υπηρεσίες, επίσης επειδή τους ζητήθηκε.

Στα πολυϊατρεία των ασφαλιστικών ταμείων παρατηρούνται επίσης αντίστοιχα φαινόμενα και πρακτικές, καθώς 6 στους 10 ασθενείς που κατέβαλαν χρήματα το έκαναν ύστερα τις υπηρεσίες που έλαβαν επειδή τους το ζήτησε ο ιατρός και 3 στους 10 πριν ακόμη εξετασθούν, επίσης μετά από αίτημα του ιατρού. Αντίστοιχα ποσοστά προκύπτουν και στα κέντρα υγείας, ενώ και στις δύο κατηγορίες φορέων το 12% – 13% των ασθενών έδωσαν χρήματα με ίδια πρωτοβουλία, χωρίς δηλαδή να το απαιτήσει ευθέως κανείς.

Απαιτήσεις για φακελάκι έχουν όμως κάποιοι γιατροί και στον ιδιωτικό τομέα. Απ’ όσους ασθενείς επισκέφθηκαν ιδιωτική κλινική και χρειάσθηκε να δώσουν χρήματα χωρίς απόδειξη, στο 58% των περιπτώσεων τους ζητήθηκε από το γιατρό μετά την παροχή των υπηρεσιών και στο 38% πριν από την παροχή των υπηρεσιών.

Από το υστέρημά τους

Το ανησυχητικό όμως είναι ότι ακόμη και εν μέσω οικονομικής κρίσης ζητούνται χρήματα από ανθρώπους που δεν είναι εύποροι, αφού 2 στους 10 που συμμετείχαν στην έρευνα χαρακτηρίζουν την οικονομική τους κατάσταση από κακή μέχρι πολύ κακή και 5 στους 10 έως μέτρια. Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι πολλοί απ’ όσους αναγκάστηκαν να δώσουν «φακελάκι» επιβαρύνθηκαν σε μεγάλο βαθμό, με αποτέλεσμα να περιοριστεί η δυνατότητά τους να καλύψουν άλλες βασικές ανάγκες.

Ειδικότερα, το μεγαλύτερο ποσοστό όσων προέβησαν σε άτυπες πληρωμές για υπηρεσίες υγείας (46,6%) χαρακτηρίζουν την επίπτωση της πρακτικής αυτής στο εισόδημά τους και στις συνθήκες διαβίωσης ως σημαντική. Μέτρια χαρακτηρίζει την επίδραση το 22,8%, μικρή το 23,3%, ενώ το 7,4% των ερωτώμενων δηλώνουν πως αυτή η πρακτική δεν επιδρά στο εισόδημά τους ή στις συνθήκες διαβίωσης.

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Επιστημονικός Υπεύθυνος / Σχεδιασμός έρευνας: Κυριάκος Σουλιώτης

Φορέας: Η έρευνα έγινε για λογαριασμό του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, σε συνεργασία με το Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Επιστημονικός υπεύθυνος: Αν. καθηγητής Γιάννης Τούντας)

Δειγματοληψία και συλλογή των δεδομένων: ΚΑΠΑ RESEARCH

Στοιχεία έρευνας: Διενεργήθηκε την περίοδο από Δεκέμβριο 2009 έως Ιανουάριο 2010 σε δείγμα 2.741 ατόμων, πανελλαδικά, με αναλογική κατανομή στις 13 περιφέρειες της χώρας. Το δείγμα είναι αντιπροσωπευτικό και περιλαμβάνει άνδρες και γυναίκες, 18 ετών και άνω, ενώ η συλλογή των στοιχείων έγινε με τη μέθοδο των τηλεφωνικών συνεντεύξεων και βάσει ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου.

fuckelaki.blogspot.com