Κρυμμένο μυστικό το μαύρο χρήμα των Δημοτικών

Ενα καλά κρυμμένο μυστικό της πόλης είναι οι εκλογικές δαπάνες των υποψηφίων δημάρχων και δημοτικών συμβούλων, ειδικά στους μεγάλους δήμους του Λεκανοπεδίου. Γκρίζα ζώνη της πολιτικής αντιπαράθεσης, με το μαύρο χρήμα να κυριαρχεί. Παρά το γεγονός ότι η κρίση θα χτυπήσει και την εκλογική αγορά, τα ποσά που απαιτούνται στον αγώνα για μια θέση στο δημοτικό συμβούλιο ενός πολυπληθούς δήμου, ήταν και παραμένουν μεγάλα. Με τους ίδιους τους υποψηφίους να χαρακτηρίζουν «κωμωδία, που οδηγεί σε μεγαλύτερη υποκρισία και παρανομία» τα ανώτατα όρια εκλογικών δαπανών, που προβλέπει ο «Καλλικράτης». Θέλετε... απόδειξη; Στις τελευταίες δημοτικές εκλογές «τα ποσά που κυκλοφορούσαν για μια επιτυχημένη εκλογική καμπάνια ξεκινούσαν από 15.000 και έφταναν μέχρι και τις 70.000 - 80.000 ευρώ!», θα πει δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Αθηναίων. Στα ίδια επίπεδα εκτιμά τις δαπάνες και μεγάλη εταιρεία υποστήριξης υποψηφίων. Ακόμα και σε μικρότερους δήμους της Αττικής, ένας υποψήφιος σύμβουλος, ο οποίος θα πραγματοποιήσει τα στοιχειώδη, χρειάζεται πάνω από 10.000 ευρώ.
Οι δαπάνες για τους υποψηφίους δημάρχους είναι πολλαπλάσιες. Ανθρωποι της εκλογικής αγοράς υπολογίζουν ότι για δήμους μέχρι 100.000 κατοίκους, το κόστος των συνδυασμών ανέρχεται σε 15.000 ευρώ ανά 10.000 κατοίκους! Δηλαδή είναι μέχρι και τριπλάσιο απ' ό,τι προβλέπει ο «Καλλικράτης». Χωρίς να υπολογίζεται το επιπλέον κόστος για υπηρεσίες συμβούλων κ.λπ., κ.λπ.
Στο ερώτημα, πού κατευθύνονται οι φανερές και κρυφές δαπάνες ενός υποψηφίου, η απάντηση είναι σαφής: κατ' αρχάς στην έκδοση ενός προεκλογικού φυλλαδίου. Εάν ταχυδρομηθεί με τα ΕΛΤΑ το κόστος είναι περίπου 0,5 ευρώ το κομμάτι. Οι υποψήφιοι συνεργάζονται επίσης και με εταιρείες τηλεφωνημάτων (call center), οι οποίες όμως ζητούν μέχρι και ένα ευρώ το τηλεφώνημα. Αλλοι πάλι καταφεύγουν στην πιο φθηνή λύση των SMS. Αρκετοί υποψήφιοι, τέλος, εκτυπώνουν κάρτα ή άλλο αναμνηστικό της... υποψηφιότητάς τους.
Αν και ο «Καλλικράτης» δεν προβλέπει εκλογικό κέντρο ή γραφείο για τους υποψηφίους, δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν απαραίτητο έναν χώρο για να οργανώσουν την εκστρατεία τους. Σημαντικό είναι το κόστος για κεράσματα των εθελοντών, των φίλων, αλλά και ψηφοφόρων. Επίσης, σημαντικά ποσά κατευθύνονται στα ΜΜΕ, είτε νόμιμα (καταχώριση σε εφημερίδα, ένθεση φυλλαδίου μέσα σε free press έντυπα κ.λπ.) είτε κάτω από το τραπέζι για να βγουν σε μια τηλεοπτική εκπομπή. Στην «πιάτσα» κυκλοφορούν καταγγελίες ακόμα και για «λαδώματα» (κυριολεκτικά και μεταφορικά) οικονομικά αδύναμων ψηφοφόρων από υποψηφίους, οι οποίοι στέλνουν έως και... τενεκέδες με λάδι ή ακόμη και «φακελάκια» με χρηματικά ποσά.
Βεβαίως, δεν κάνουν όλοι τις ίδιες «πληθωρικές» εκστρατείες. Σε καλύτερη μοίρα είναι οι υποψήφιοι που είναι ιδιαίτερα γνωστοί (π.χ. καλλιτέχνες, αθλητές κι ούτω καθεξής) ή προωθούνται από τον μηχανισμό του δημάρχου ή του κόμματος. Εξαιρούνται του κανόνα οι υποψήφιοι μικρότερων συνδυασμών, της Αριστεράς κ.λπ.
Πώς συγκεντρώνονται, όμως, τα μεγάλα ποσά για τις πανάκριβες προεκλογικές εξορμήσεις; Οχι βεβαίως από τα κόμματα. Κάποιοι βάζουν το χέρι στην τσέπη, αλλά δεν φτάνει... Ετσι, το «έλλειμμα» καλύπτουν οι χορηγίες από πλούσιους φίλους, μικρές ή μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν ότι δεν λείπει και η στοχευμένη χρηματοδότηση από εταιρείες που επωφελούνται άμεσα από αποφάσεις του δήμου (η γκάμα περιλαμβάνει από νυχτερινά μαγαζιά έως το κύκλωμα των νεκροταφείων). Τέλος, «άδικη και αναχρονιστική» χαρακτηρίζεται από υποψηφίους στην Αθήνα, η εκλογή των δημοτικών συμβούλων από τα τοπικά διαμερίσματα. «Μειώνεται σημαντικά το ποσό των εκλογικών δαπανών και επομένως δεν επιτρέπεται μια αξιοπρεπής προεκλογική εκστρατεία, επί ίσοις όροις με τους παλαιότερους», επισημαίνει υποψήφιος. Σχολιάζοντας το υπουργείο Εσωτερικών τις διαμαρτυρίες των υποψηφίων σχετικά με τα όρια των δαπανών, περιορίζεται απλώς να πει ότι «θα πρέπει οι υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι να κινηθούν με πιο συλλογικό πνεύμα και να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες και τους μηχανισμούς του συνδυασμού, ο οποίος έχει διαθέσιμο σημαντικά μεγαλύτερο προϋπολογισμό»...
Εξοδα και αποδοχές που προβλέπει ο νόμοςΑπό 1.500 έως 3.500 ευρώ μπορεί να διαθέσει για τον προεκλογικό του αγώνα, σύμφωνα με τον νόμο, ο κάθε υποψήφιος σύμβουλος ανάλογα με τον πληθυσμό του δήμου, στον οποίο κατεβαίνει. Στην πράξη βεβαίως τα ποσά ξεφεύγουν απίστευτα. Ειδική περίπτωση είναι οι μεγάλοι δήμοι που διαιρούνται σε τοπικά διαμερίσματα, όπου τα όρια, για κάθε υποψήφιο, βρίσκονται σε συνάρτηση με τον πληθυσμό του κάθε διαμερίσματος. Αν όλος ο δήμος ταυτιζόταν με μια εκλογική περιφέρεια, τότε ο υποψήφιος θα μπορούσε να ξοδέψει π.χ. στον Δήμο Αθηναίων μέχρι 8.500 ευρώ. Ωστόσο, με την κατάτμησή του σε τοπικά διαμερίσματα (δημοτικές κοινότητες), τα ανώτατα όρια της εκλογικής δαπάνης μειώνονται σημαντικά. Ο συνδυασμός κάθε υποψηφίου δημάρχου έχει δικαίωμα ανώτατης δαπάνης ένα ποσό που ισοδυναμεί με το άθροισμα του χρηματικού ορίου του κάθε υποψηφίου, ενώ σε δήμους με περισσότερες από τρεις περιφέρειες υπάρχουν και προσαυξήσεις.
Από την άλλη, λιγότερες προβλέπεται να είναι οι συνολικές αποδοχές των δημάρχων των καλλικρατικών δήμων λόγω του επαγγελματικού ασυμβίβαστου. Κι αυτό, διότι αν και αυξάνεται ο μισθός τους συγκριτικά με τα έξοδα παράστασης που λάμβαναν μέχρι σήμερα, δεν θα έχουν τον δεύτερο μισθό που διατηρούσαν από την άσκηση του επαγγέλματός τους. Ουσιαστικά οι ωφελημένοι αιρετοί είναι αυτοί που θα διοικούν τους μικρούς δήμους κάτω των 10.000 κατοίκων (όπου δεν υπάρχει ασυμβίβαστο). Η αντιμισθία για τους περιφερειάρχες και τους δημάρχους των μεγάλων πόλεων (άνω των 100.000 κατοίκων) είναι ισόποση με το ύψος των αποδοχών του γενικού γραμματέα υπουργείου, οι οποίες ανέρχονται στις 5.300 ευρώ προ φόρων, δηλαδή περίπου 4.200 ευρώ (τελικό ποσό).
Των Ελενας Kαρανατση – Γιαννη Eλαφρου-Kαθημερινή