Η ανάπτυξη του Καραγκιόζη

Μια πολύ διδακτική παραβολή για την ελληνική ανάπτυξη διά τής κατανάλωσης παραθέτει στα σχόλια των άρθρων της «Κ» ο αναγνώστης κ. Ν. Γιαννούλης. Είναι «η ιστορία από τον Καραγκιόζη που μαζί με τον Χατζηαβάτη θέλησαν να γίνουν έμποροι. Δανείστηκαν λεφτά και αγόρασαν μια νταμιτζάνα ούζο που θα το πωλούσαν προς 1 δραχμή το ποτήρι. Ομως, ο Χατζηαβάτης είχε πάνω του μία δραχμή. Την έδωσε στον Καραγκιόζη και ήπιε ένα ποτήρι ούζο. Μετά ο Καραγκιόζης την έδωσε στον Χατζηαβάτη και ήπιε και αυτός άλλο ένα ποτήρι ούζο και μετά πάλι το ίδιο. Ετσι χωρίς να το καταλάβουν άδειασαν όλη την νταμιτζάνα, χωρίς βεβαίως να έχουν πουλήσει τίποτα και όταν ήρθε ο δανειστής των χρημάτων δεν είχαν να ξεπληρώσουν το χρέος...».
Ο μέγας της ανάπτυξης κλαυθμός παίζεται καθ’ εκάστην στα βραδινά δελτία των κατ’ ευφημισμόν ειδήσεων. Ενα ερώτημα κυκλοφορεί από στόμα σε στόμα: «Πού είναι η ανάπτυξη; Γιατί δεν υπάρχει ανάπτυξη;» Λες και η ανάπτυξη είναι κάτι που διατάσσεται ή φύεται στους τηλεοπτικούς αγρούς που καθημερινώς αγοράζουμε. Το πραγματικό ερώτημα που υποκρύπτει ο κλαυθμός είναι άλλο και το θέτουν άπαντες οι κρατικοδίαιτοι της επικράτειας, οι συνήγοροι των μεταπρατών και οι συνδικαλιστές των ΔΕΚΟ: πού είναι τα λεφτά του κράτους για να συνεχιστεί η κυκλοφορία της δραχμής από τον Χατζηαβάτη στον Καραγκιόζη και τανάπαλιν;
Το ερώτημα λοιπόν δεν είναι «πού βρίσκεται η ανάπτυξη;», αλλά «ποια ανάπτυξη θέλουμε και με ποιους όρους;». Κατ’ αρχήν να σημειώσουμε ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε το προηγούμενο μοντέλο, το οποίο λειτουργούσε ως εξής: α) το κράτος δανειζόταν, β) μοίραζε τα λεφτά σε μισθούς, επιδοτήσεις, πανεπιστήμια στην Ανω Ραχούλα, Κέντρα Γούνας, Αργυροχρυσοχοΐας, Πηλού κ. λπ., γ) κυκλοφορούσε το χρήμα, κινούνταν η αγορά και όλοι ήμασταν ευτυχισμένοι κι... αναπτυγμένοι. Και δεν μπορούμε να το συνεχίσουμε διότι λεφτά στις αγορές δεν υπάρχουν.
Αλλά ακόμη και αν μπορούσαμε να επιχειρήσουμε και πάλι την ανάπτυξη διά της κατανάλωσης, τότε ποιος ο λόγος να εξυγιανθεί ο ΟΣΕ; Το ένα δισ. που μας βάζει κάθε χρόνο μέσα, γίνεται κατανάλωση, ο τζίρος της αγοράς μεγαλώνει και το εθνικό μας «προϊόν» αυξάνει. Ποιος ο λόγος να κλείσουν δημόσιοι οργανισμοί και επιχειρήσεις που μόνο σκοπό έχουν το μοίρασμα χρημάτων για να καταναλώνουν οι υπάλληλοί τους; Μόνο στην Ελλάδα κυριαρχεί το μεταφυσικό δόγμα, ότι όσα περισσότερα ξοδεύει το κράτος τόσα περισσότερα έχει η χώρα.
Δυστυχώς, δεν υπάρχει βασιλική οδός προς την ανάπτυξη. Αυτή θα έρθει μόνο με επίπονες διαρθρωτικές αλλαγές, όχι μόνο στον δημόσιο τομέα, αλλά και σ’ αυτό που στην Ελλάδα ευφημίζεται ως αγορά. Δεν μπορείς να έχεις ένα αυτοκίνητο που τρέχει προς τον γκρεμό με 14% δημοσιονομικό έλλειμμα, 15% έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και να αναρωτιέσαι γιατί δεν μπήκε ακόμη η όπισθεν. Οι νόμοι της φυσικής, αλλά και η απλή λογική λένε ότι πρέπει να φρενάρει η προηγούμενη «αναπτυξιακή» διαδικασία, για να αρχίσει η αντίστροφη επίπονη ανάβαση. Και παρά τα φληναφήματα που κυριαρχούν στον δημόσιο διάλογο, το ελληνικό αυτοκίνητο ακόμη δεν φρέναρε. Το κράτος και φέτος θα ξοδέψει 24 δισ. περισσότερα απ’ όσα θα εισπράξει. Αν δεν περιοριστεί το δημοσιονομικό έλλειμμα δεν υπάρχει ελπίδα ουσιαστικής ανάπτυξης. Περιορίζοντας, όμως, το έλλειμμα αναγκαστικά περιορίζεται και η «ανάπτυξη» α λα ελληνικά που είχαμε συνηθίσει όλα αυτά τα χρόνια.
Π.Μανδραβέλης-Καθημερινή