Οι «ναυαγοί» του Μνηµονίου

ΠΡΙΝ ΑΠΟ έναν χρόνο, στο Καστελλόριζο, ο Γιώργος Παπανδρέου παραλλήλισε την κρίση µε µια νέα Οδύσσεια. Δώδεκα µήνες αργότερα η ζωή στη χώρα µας δεν είναι πια η ίδια. Οκτώ Ελληνες µιλούν στα «ΝΕΑ» για τις αλλαγές στην καθημερινότητά τους. Είναι οι «ναυαγοί» του Μνηµονίου.

Ελενα Αναστοπούλου
ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ
«Μόνη µου έννοια να είµαι συνεπής µε τις τράπεζες»
Η ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ αποτελεί σήµα κατατεθέν των νέων, όπως έδειξε πρόσφατη έρευνα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, και η 26χρονη Ελενα Αναστοπούλου δεν αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα. Τον πρώτο χρόνο του Μνηµονίου δεν έχει υποστεί καµία επίσηµη µείωσηστον µισθό της.Αυξήθηκαν όµως οι οικονοµικές υποχρεώσεις της αφού από
υπάλληλος µε σύµβαση αορίστου χρόνου έγινε ελεύθερος επαγγελµατίας. «Οι εισφορές στο ΤΕΒΕ που αγγίζουν τα 450 ευρώ το δίµηνο είναι κάτι καινούργιο στη ζωή µου», λέεικαι προσθέτει πωςκάτι εξίσου πρωτόγνωρο πουσυνάντησε φέτος είναι η κρίση στην αγορά,η οποία επηρεάζει άµεσα και το δικό της επάγγελµα. «Ολα είναι ρευστά. Τα δεδοµένα για τη γενιά µου αλλάζουν συνεχώς, µεαποτέλεσµα να µηνµπορείς να κάνειςσχέδια. Εχω αναβάλει πράγµατα λόγω της οικονοµικής κρίσης γιατί σε µια τέτοια περίοδο χρειάζεται µεγάλο ρίσκο για νέο ξεκίνηµα.Μοναδική µου προτεραιότητα τώρα είναι να είµαι συνεπής στις τραπεζικές µου υποχρεώσεις».

Παραδέχεται πάντωςπως δεν έχειαλλάξει πολλά στον τρόπο που διαχειρίζεται τα οικονοµικά της. «Εχουναλλάξει οι συνθήκες, εγώ κινούµαι όπως παλιά.Ισως γι’ αυτό αισθάνοµαι ανασφάλεια και αβεβαιότητα κάποιες φορές.Προβληµατίζοµαι συχνά για αγορές που κάνω». Παρατηρεί µάλιστα ότι το άγχος έχεικάνει αισθητή τηνπαρουσία του στη ζωή της, διώχνοντας την ανεµελιά των προηγούµενων χρόνων.

Χρήστος Πότσιος
ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΟΥ-ΜΠΑΡ ΣΤΟ ΓΚΑΖΙ
«Δεν έχω κάτι να µε κρατάει, είµαι σβηστός, όπως και η αγορά»
ΔΥΟ ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΙΝ, η Αθήνα ήταν µια πόλη που η οικονοµία της νύχτας έλαµπε όσο και της ηµέρας. ΤοΜνηµόνιο άλλαξε αυτήτην εικόνα. Σύµφωνα µε τον Χρήστο Πότσιο, το τελειωτικό χτύπηµα στην αγορά της διασκέδασης ήρθε µε την κατακόρυφη πτώση της κίνησης τις καθηµερινές. «Την Παρασκευή και το Σάββατο διώχνουµε σταθερά 50-60 άτοµα. Τις καθηµερινές το µαγαζί είναι άδειο», λέει. Συγκριτικά µε πέρυσι, ο κ. Πότσιος εκτιµά ότι η πτώση στον χώρο της διασκέδασης ξεπερνά το 30%. «Το χειρότερο όµως είναι πως η κατάσταση αυτή δεν σταµατά εδώ, αλλά επιδεινώνεται. Ακόµα κι αν ένα µαγαζί είναι γεµάτο και φαίνεται ότι κάνεις τζίρο, στα νούµερα δεν βγαίνει γιατί η εποχή έχει αλλάξει», υποστηρίζει. Προσθέτει µάλιστα πως η αύξηση του ΦΠΑ στις φιάλες αλκοόλ σε συνδυασµό µε τις ίδιες ήµειωµένες τιµές στα ποτά και την πτώση της πελατείας οδηγεί τους καταστηµατάρχες σε αδιέξοδο. «Οταν δουλεύεις µε τόσο µικρά ποσοστά κέρδουςκι έχει ακριβύνει η πρώτη ύλη, η πτώσηείναι αναπόφευκτη», λέει χαρακτηριστικά. Παραδέχεται, πάντως, πως η περίοδος αυτή είναι µεταβατική και δύσκολη, γι’ αυτό προχώρησε µε τους συνεργάτες του στη συγχώνευση των δύο χώρων που διέθετε. «Θα προσπαθήσουµε να µειώσουµεαρκετά το ενοίκιοκαι θα αναζητήσουµε τρόπους να ανεβάσουµε την κίνηση τις καθηµερινές.Σε αυτή τη λύση καταφύγαµεπροκειµένου να κόψουµε από τα έξοδα. Οι αριθµοίδείχνουν πως δεν βγαίνουµε. Αυτή τη στιγµή µαζεύουµε τα συντρίµµια µας. Οι µειώσεις στον τζίρο ξεπερνούν το 30%», λέει και αισθάνεται τόσο απορροφηµένος από τα προβλήµατα στην επαγγελµατική του ζωή, πουσε προσωπικό επίπεδο δεν τρέφει καµία προσδοκία. «Σίγουρα πλέον δεν µε ενδιαφέρει ένα ωραίο σπίτι ούτε περιµένω την πρώτη ευκαιρία για να κάνω ένα ταξίδι. ∆εν έχω καθόλου προσωπικά έξοδα. Η ψυχολογία µου είναι πεσµένη.∆εν έχω κάτι να µεκρατάει. Θα έφευγαγια αλλαγή ζωής. Είµαι σβηστός,όπως και η αγορά. ∆εν έχω καινούργιες ανάγκες».

Ζέτα Παναγιωτάκη
ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΣ
«Φοβάµαι πού θα φτάσουν οι συντάξεις»
«ΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ µε πέτυχε στην πιοδύσκολη αλλαγή. Μπήκε στη ζωή µου τρεις µήνες αφότου είχα βγει σε σύνταξη». Η µετάβαση στηνέα τάξη πραγµάτων έγινεαπότοµα για τη συνταξιούχο τραπέζης ΖέταΠαναγιωτάκη. Από τον µισθό των 2.700 ευρώ βγήκε σε µειωµένη σύνταξη 1.700 ευρώ και τρεις µήνες µετά οισυντάξεις στον κλάδο της υπέστησαν µειώσεις της τάξεωςτου 9%. «Ο φόβος µηναυξηθεί το όριο ηλικίας µε έκανε ναβγω µε µειωµένη σύνταξη. Από τότε έχουν αλλάξει πολλά στη ζωήµου. Διαχειρίζοµαι τα οικονοµικά µου µε µεγάλη εγκράτεια ενώ από την πρώτη στιγµή έκοψα από διασκέδαση και ταξίδια. Σκέφτοµαιτριπλά πριν προχωρήσω σε µια αγορά». Αναγνωρίζειµάλιστα πως τη µεγαλύτερη αλλαγή έχειυποστεί η ψυχολογία της.

«Φοβάµαι για το αύριο. Συναισθηµατικά είµαι αµήχανη και αισθάνοµαι προδοµένη, ανησυχώ µήπως οι θυσίες µας πάνε χαµένες». Τα σχέδια της για το µέλλον; Απαντά πωςδεν έχει γιατί βρίσκεται σεκατάσταση αναµονής που δεντης επιτρέπει να κάνει σχέδια:«Πέφτω για ύπνο καιδεν ξέρω αν θα ξυπνήσω και θα έχουν ισοπεδωθεί όλες οι συντάξεις στα 500 ευρώ» ...

Δέσποινα Κούρτη
ΗΘΟΠΟΙΟΣ 
«Είδα πολλούς να µένουν χωρίς δουλειά»
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΥΣ ΗΘΟΠΟΙΟΥΣ του θεάτρου, η ανασφάλεια και η αστάθειαπου τους χαρακτηρίζουν τον τελευταίο χρόνο αποτελούν µια γνώριµη κατάσταση, παραδέχεται η ηθοποιός ΔέσποιναΚούρτη. Οπως αναφέρει, σε αυτό το διάστηµα οι αποδοχές της έχουν µειωθεί κατά 20%, ενώ σηµείο των καιρών έχουν γίνει οι... µειωµένες παραστάσεις. «Οι περισσότεροι άνθρωποι του θεάτρου ήταν κουµπωµένοι φέτος, γι’ αυτό ανέβηκαν λιγότερες παραστάσεις». Παρά το γεγονός ότι ο τρόπος ζωής της Δέσποινας όλα αυτά τα χρόνια είναι ιδιαίτερα λιτός, παρατηρεί ότι εδώ κι έναν χρόνο έχει γίνει ακόµα πιοπροσεκτική στη διαχείριση των οικονοµικών της. «Ζω λιτά,κόβοντας τα περιττά. Για παράδειγµα, βγαίνω λιγότερο και προτιµώ τις συγκεντρώσεις στο σπίτι µε φίλους». Παρότι σε προσωπικό επίπεδο οι ενδείξεις για την ερχόµενη σεζόν είναι ευοίωνες, καθώς οι προτάσεις που της έχουν γίνει είναι ισάριθµες µε πέρυσι, η ηθοποιός θεωρεί πως κάτι τέτοιο είναι απλά θέµα τύχης. «Ετσι γίνεται στο θέατρο, εξαργυρώνεται η δουλειά των προηγούµενων ετών», λέει χαρακτηριστικά. Ηµελαγχολία, πάντως, είναικάτι µε το οποίο αισθάνθηκε ότι πάλεψε τον χρόνοτου Μνηµονίου. «Οσο σύνηθες κι ανείναι σε συγκεκριµένες περιόδους να µπαίνει ένας ηθοποιός στοταµείο ανεργίας, φέτος είδα πολλούς ανθρώπους να µένουν χωρίς δουλειά», παρατηρεί». Χρήστος Μπούρδος
ΦΟΙΤΗΤΗΣ
«Ισως να φύγω από την Ελλάδα»
ΤΟ INERNET CAFE που διατηρούσε η οικογένειά του και στο οποίο εργαζόταν κι ο ίδιος έκλεισε πριν από έναν χρόνο και ο 23χρονος φοιτητής του Τµήµατος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων χρειάστηκε να αναζητήσει καινούργια δουλειά. «Τη χρονιά του ΔΝΤ είδα πολλά να αλλάζουν στη ζωή µου, µε πρώτα τα οικονοµικά. Το µαγαζί έκλεισε. Εψαξα και βρήκα δουλειά µερικής απασχόλησης σε εταιρεία promotion και έκοψα τα πολλάέξοδα. Μείωσα καφέδες, ξενύχτιακαι αποφεύγω τις σπατάλες. Απότη δουλειά µου κερδίζω από 400 έως 800 ευρώ τον µήνα. Δεν δέχοµαι πια να βγωκαι να ξοδέψω 50 ευρώ σε ποτά». Εκτός από συµµάζεµα σταοικονοµικά του, ο 23χρονος άλλαξε και τις προτεραιότητές του.

«Οταν κλείνει µία οικογενειακή επιχείρηση ψάχνεις να δεις τι θα κάνεις. Εγώ αποφάσισαπως τον πιο ουσιαστικό χρόνο της ζωής µου θα τοναφιερώνω στην επιστήµη µου, την οποία είχα εγκαταλείψει για λίγο» λέει.

Στα µελλοντικά του σχέδια δεν αποκλείει το ενδεχόµενο της µετανάστευσης. Οπως αναφέρει, οι συνθήκες που θα επικρατούν στη χώρα όταν ολοκληρώσει τις σπουδές του θα καθορίσουν την τελική απόφασή του.

Ανέστης Ψαθάς
ΠΡΩΗΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΕΙΟΥ - ΑΝΕΡΓΟΣ
«Δεν αντέξαµε, βάλαµε λουκέτο»
ΑΠΟ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ θυµάται τον εαυτό του να µπαινοβγαίνει στα συνεργεία. Από τότε είχε φτιάξει, λέει, το πλάνο της ζωήςτου µε γνώµονα να ανοίξει το δικό του συνεργείο. Και τα κατάφερε, µόνο που κράτησε λίγο. «Με µεγάλη προσπάθεια και όνειρα ανοίξαµε µε τον συνέταιρό µου πριν από δύο χρόνια ένα συνεργείο στον Γέρακα, εξειδικευµένο σε αυτοκίνητα Peugeot και Toyota. Είχαµε αγοράσει τα µηχανήµατα χωρίς να χρειαστείνα πάρουµε δάνειο και κάναµε ταπάντα ώστε να είµαστε συνεπείς στις υποχρεώσεις της επιχείρησής µας. Τον πρώτο χρόνο τα βγάζαµε πέρα χωρίς σηµαντικό κέρδος. Η µεγάλη µεταβολή έγινε τον τελευταίο χρόνο. ∆εν αντέξαµε. Πριν από ένα µήνα πήραµε την απόφαση να κλείσουµε το συνεργείο»,λέει ο 30χρονος Ανέστης Ψαθάς.

Οπως εκτιµά, αφορµήγια την αρνητική πορεία της επιχείρησής του αποτέλεσε και το µέτρο της απόσυρσης αυτοκινήτων. «Συνήθως ο Ελληναςέχει δύο αυτοκίνητα και καλώς ή κακώς,αν χαλάσει τοένα δεν το φτιάχνει, µετακινείται µε το δεύτερο». Προσθέτει µάλιστα πως η συστηµατική πτώση τωνεσόδων σε συνδυασµό µε το υψηλό ενοίκιο και έναν ιδιοκτήτη ανένδοτο να µειώσει την τιµή ήταν οι βασικοί λόγοι που οδήγησαν στο λουκέτο. Πλέον, το µόνο πουενδιαφέρει τονΑνέστη είναινα βάλει «τάξη στο χάος»: να ξεπεράσει το στρες των τελευταίων µηνών, να πουλήσει τον εξοπλισµό του συνεργείου και να ξεχρεώσει ό,τιέχει αποµείνει. «Αισθάνοµαι απογοητευµένος.

Πάνω πουείχα βρεθείσε ένα καλό σηµείο της καριέρας µου...Νοιώθω ότι πληρώνω ταλάθη της γενιάς του πατέρα µου. Ηδική µου γενιά πρόλαβεµόνο να κάνει όνειρα που τώρα τσακίζονται».

Μαρία Παπαθάνου
ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΣΕ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
«Ζω µονάχα µε τα αναγκαία»
ΑΛΛΑΓΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΩΝ και δηµιουργία νέων αναγκών έφερε το Μνηµόνιο στη ζωή της Μαρίας Παπαθάνου. Η σηµερινή κατάσταση, παρατηρεί, είναιαρκετά δύσκολη και παραδέχεται ότι ο κλάδος των κατασκευών έχει πληγεί σηµαντικά. Μάλιστα, όπως αναφέρει, τοντελευταίο χρόνο η πτώση στον συγκεκριµένο χώρο άγγιξε το 60%.«Πέρυσι τέτοιο καιρό είχαµε τέσσερα έργα σε εξέλιξη, ενώ φέτος έχουµε δύο. Η µεγάλη διαφορά βέβαια, σε αντίθεση µε την προηγούµενη χρονιά, είναι πως στα άµεσασχέδιά µας δεν συµπεριλαµβάνεται κάποιο καινούργιο έργο», λέει. Παράλληλα, εντοπίζει αλλαγή και στον τρόποπου διεξάγεται η δουλειά: «Εχουµε γίνει πιο προσεκτικοί στα έξοδα. Ζητάµε καλύτερες τιµές απότα συνεργεία και τουςπροµηθευτές µας, ενώ συχνάοι πελάτες µάς ζητούν διευκολύνσεις στην αποπληρωµή».

Στόχος της Μαρίας πλέον είναιη ολοκλήρωση των τρεχόντων έργων – αφού πρόκειται για οικογενειακή επιχείρηση – και κατόπιν η σταθεροποίηση της κατάστασης. «Η νέα µου ανάγκη είναι η αίσθηση σιγουριάς και σταθερότητας», λέει. Οι προτεραιότητες της29χρονης, ωστόσο, έχουναλλάξει και σε προσωπικό επίπεδο. «Χονδρικά έχω µειώσει τα έξοδά µου κατά 20-30%. Εχω κόψει τα περιττά και αγοράζω αυτά που πραγµατικά χρειάζοµαι. ∆εν αποτελεί προτεραιότητά µου πια το να αλλάξω αυτοκίνητο ή να µετακοµίσω σε µεγαλύτερο σπίτι», συµπληρώνει.

Θανάσης Τόλιας
ΟΔΗΓΟΣ ΤΑΞΙ
«Μόνο το τσιγάρο κράτησα...»
«ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΜΟΥ ΕΧΕΙ ΜΕΙΩΘΕΙ πάνω από 60% σε σχέση µε πέρυσι, ενώ η πελατεία κατά 80%. Κάποτε στο ταξί έµπαιναν 20-22 πελάτες ηµερησίως, αλλά σήµερα δεν διακινεί περισσότερα από 5-7 πελάτες. Απλώς, η µείωση του εισοδήµατός µου είναι µικρότερη χάρη στην καλή προπέρσινη χρονιά και εξισορροπείται η κατάσταση»,λέει ο οδηγός ταξί Θανάσης Τόλιας. «Υπάρχουν απαιτήσεις. Η συντήρηση του αυτοκινήτου είναι δύσκολη,οι ασφάλειες έχουν ακριβύνει. Ολα ανεβαίνουν εκτός από το εισόδηµα µας, το οποίο πέφτει κατακόρυφα».

Προκειµένου να καταφέρει να συντηρήσειτην οικογένειά του έχει µηδενίσει τα προσωπικά του έξοδα. «Μόνο το τσιγάρο έχω κρατήσει. ∆εν έχουν αλλάξει µόνο οιπροτεραιότητές µου αλλά η ζωή µου δραµατικά. Πλέον οδεύω προς τη νέα τάξη νεόπτωχων». Εκτιµά πως το εισόδηµά του έχει µειωθεί γιατί έχουν υποστεί µειώσεις και τα εισοδήµατα όλων των υπολοίπων, αφού όπως παρατηρεί από φίλους και συγγενείς του οι περισσότεροι είναι άνεργοι.

Με τα νέα δεδοµένα που έφερε η προσφυγή της χώρα στον Μηχανισµό Στήριξης, ο κ. Τόλιας συνειδητοποιεί ότι δυσκολεύεται πλέον να ανταποκριθεί ακόµα και «στα πιο απλά και καθηµερινά». Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος που δεν κάνει όνειρα για τον εαυτό του, παρά µόνο για τα παιδιά του.

«Οντας γιος ελλήνων µεταναστών στη Γερµανία, πιθανότατα θα προσπαθήσω µηνείναι εδώ το µέλλοντων παιδιών µου. Επένδυσα τα όνειράµου στην Ελλάδα και δυστυχώς µε εγκατέλειψαν», λέει χαρακτηριστικά. 
ΤΑ ΝΕΑ