Τιμή και δόξα στη Mεταπολίτευση

Εχει γίνει της μόδας να κηρύττουν με ανακούφιση διάφοροι τύποι του συρμού το «τέλος της Μεταπολίτευσης» που καταγγέλλεται πολλαπλώς. Γιατί δεν εκπλήρωσε όνειρα και προσδοκίες, γιατί δεν υλοποιήθηκαν τα οράματα, γιατί δεν τιμωρήθηκαν επαρκώς οι αυτουργοί του πραξικοπήματος και οι συνεργάτες του χουντικού καθεστώτος κ.ο.κ.

Οσοι θέλουν να μειωθεί το μέγεθος της αλλαγής που επέφερε η Μεταπολίτευση και η σημασία του μηνύματός της επωφελούνται από τη διέλευση 40 χρόνων από τα γεγονότα του 1974. Στο ενδιάμεσο μια ολόκληρη γενιά «κακομαθημένων Ελλήνων» γεννήθηκε, ενηλικιώθηκε και ωρίμασε. Για πρώτη φορά σε τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα «το ποτάμι δεν γύρισε πίσω». Ούτε εθνικές καταστροφές ούτε εμφύλιες διενέξεις ούτε οικονομική κρίση και χρεοκοπία αλλά, αντίθετα, πολλά και μικρά βήματα προς τα εμπρός.

Ετσι ήρθε στα πράγματα μια γενιά Ελλήνων που θεωρούν ότι το κράτος τούς οφείλει τα πάντα και αυτοί πρέπει να οφείλουν όσο το δυνατόν λιγότερα στο κράτος. Μια γενιά που έχει μια εντελώς διεστραμμένη αντίληψη της Ιστορίας. Θεωρεί ότι υπάρχει το ανεκτό και ότι πρέπει να διεκδικείς το καλύτερο χωρίς ποτέ να σκέπτεται ότι μπορεί να συμβεί το χειρότερο. Μια γενιά που θεωρεί ότι για όλα φταίνε οι άλλοι, είτε ως κοινωνικές ομάδες είτε ως πολιτική εκπροσώπηση είτε ως πνευματική ηγεσία είτε, τέλος, ως μυθικοί συνωμότες  εχθροί της υπερούσιας πατρίδας μας.

Αυτή η γενιά επέτρεψε στον εαυτό της την ανεύθυνη και αλλοπρόσαλλη οργισμένη ψήφο ψηφίζοντας νεοναζιστές, νεο-σταλινικούς, αναρχο-τροτσκιστές και απολογητές της τρομοκρατίας και αρλουμπολόγους δημαγωγούς. Αυτή η γενιά είναι πράγματι προϊόν της Μεταπολίτευσης και όταν έφερε στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης και παρέδωσε τα μισά περίπου έδρανα της Βουλής σε εχθρούς της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας  και σε κάθε λογής κατακάθια της κοινωνίας έδειξε πόσο βαθιά καθυστερημένη πολιτικά και πολιτισμικά είναι.

Ας δούμε όμως ψύχραιμα τι έγινε τότε και τι θα μπορούσε να γίνει. Αποφύγαμε το λουτρό αίματος της αντεκδίκησης, τις καταστροφές περιουσιακών στοιχείων και τον εξευτελισμό ανδρών και γυναικών που κακώς, κάκιστα θα έλεγα μάλιστα, συνεργάστηκαν ή έδειξαν ανοχή προς τη δικτατορία. Για πολλούς από εμάς εκείνη η στιγμή ήταν εξαιρετικά δύσκολη. Προσωπικά έτρεφα και τρέφω βαθύτατο μίσος και περιφρόνηση για όλους αυτούς. Από τον οπερετικό Γλύξμπουργκ ως το τελευταίο τσιράκι της χούντας. Εκείνη την εποχή ήμουν ένας από αυτούς που ευχαρίστως θα έβλεπαν τους πρωταιτίους του πραξικοπήματος να απαγχονίζονται ατιμωτικά σε μια δημόσια πλατεία. Συζητούσα όμως με σωφρονέστερους ανθρώπους ως επί το πλείστον μεγαλύτερης ηλικίας από εμένα και πρέπει να αναγνωρίσω ότι είχαν δίκιο και είχα άδικο. Η βία δεν μπορεί να είναι όπλο μιας ισχυρής δημοκρατίας. Κυρίως δε η βία εναντίον των ηττημένων. Η Ελλάδα κατέκτησε χάρη στο αναίμακτο της Μεταπολίτευσης μια προνομιούχα θέση μεταξύ των πολιτισμένων εθνών. Σε μεγάλο βαθμό αυτό το οφείλουμε στον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Εχω και άλλες φορές αναφέρει τη σημασία της αυτογνωσίας και στις προσωπικές και στις δημόσιες υποθέσεις. Γιατί άραγε επιμένουμε τόσο συστηματικά να ξεχνάμε ότι λίγους μήνες μετά το ακροδεξιό πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου και την καταστροφή της Κύπρου ο λαός  μας - εμείς όλοι, δηλαδή - εψήφισε στο δημοψήφισμα για την αλλαγή του πολιτεύματος. Ενας Ελληνας στους τέσσερις εψήφισε υπέρ της αμαρτωλής και βεβαρημένης από κάθε άποψης βασιλευόμενης και του ανεκδιήγητου εκπροσώπου της.  

Αλλά, εκτός από την αποφυγή παγίδων αυτού του είδους, είναι ανάγκη να δούμε ποια ήταν η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης, ποια είναι η σημερινή Ελλάδα και ποια ήταν τα οράματα που διαψεύστηκαν και δεν υλοποιήθηκαν.

 Θεόδωρος Πάγκαλος -

 πρώην υπουργός.ΤΟ ΒΗΜΑ