Θάνατος στην πρώτη σελίδα

Τον Δεκέμβριο του 1986 διαπράχθηκε ένα ειδεχθές έγκλημα. Ενας νέος άνδρας σκότωσε και τεμάχισε τη σύζυγό του. Το εύλογο δημοσιογραφικό ενδιαφέρον εκείνης της ιστορίας σφραγίστηκε με την πρωτοσέλιδη δημοσίευση φωτογραφίας του τεμαχισμένου πτώματος, ανασυντεθειμένου στο τραπέζι του νεκροτομείου.

Το δημοσίευμα έφτασε στα δικαστήρια. Δεν θυμάμαι το αποτέλεσμα της δίκης, θυμάμαι όμως ότι υπέρ της δημοσίευσης είχε ταχθεί στο δικαστήριο ο δημοσιογράφος Βασίλης Ραφαηλίδης, ο οποίος καταθέτοντας ισχυρίστηκε ότι δεν ίσχυε η κατηγορία που προσήπταν στην εφημερίδα, «αίμα στην πρώτη σελίδα»: «δεν είναι αίμα, είναι τυπογραφική μελάνη», είχε δηλώσει ο μάρτυρας, το στυλ των προσεγγίσεων του οποίου συχνά είχε προκλητικό χαρακτήρα.

Το θέμα επανήλθε χθες, με άλλη αφορμή, με άλλα μέσα, αλλά πάντα με το ίδιο ερώτημα: Σε τι χρησιμεύει η απαθανάτιση της φρίκης στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας ή στην αρχική σελίδα ιστοσελίδων του Ιντερνετ; Εν προκειμένω, δηλαδή, σε τι χρησίμευσε η δημοσίευση των φωτογραφιών του Μιχάλη Ασλάνη νεκρού; Βοηθήθηκε εξ αυτής η δημοσιογραφία; Μάθαμε κάτι που δεν ξέραμε; Αλλά είναι μόνο αυτό, πληροφορία και ανάλυση, ο στόχος της δημοσίευσης;

Η δημοσιογραφική δουλειά είναι δύσκολη, σύνθετη και υπό κανονικές συνθήκες προϋποθέτει μεγάλη ευθύνη. Η δημοσιογραφία όμως δεν είναι κάτι μονοδιάστατο, δεν προϋποθέτει από όλους την ίδια αντίληψη της ευθύνης και, συχνά, απλώς καθρεφτίζει τις κοινωνίες στις οποίες κινείται. Αν υπήρχε μια πολύ αυστηρή ρυθμιστική Αρχή, η οποία να κρίνει την πολλαπλότητα των δημοσιογραφικών προϊόντων με βάση έναν κυρίαρχο κώδικα ηθικής και δεοντολογίας, είναι βέβαιο ότι σχεδόν με την πρώτη απόφασή της θα αντιμετώπιζε κατηγορίες περί λογοκρισίας. Για να μην κατηγορεί κανείς κανέναν, λοιπόν, είναι προτιμότερος ο έντονος ψόγος από ευαίσθητους πολίτες πολύ σοβαρών περιπτώσεων παραβίασης της ιδιωτικότητας ή κατ' επανάληψη αναπαραγωγής ψεμάτων προς χειραγώγηση.

Αλλά ο θάνατος στην πρώτη σελίδα σε ποια κατηγορία εντάσσεται; Η δημοσίευση του νεκρού Ασλάνη παραβιάζει, αναμφίβολα, την ιδιωτικότητα όχι του τεθνεώτος - όστις αποδράσας πάσης λύπης, θλίψεως και στεναγμού δεν έχει ούτε ιδιωτικότητα ούτε τίποτα -, αλλά ενδεχομένως των δικών του. Πρωτίστως, όμως, διά του σοκ (αντίστοιχου, π.χ., του σοκ από την τεμαχισμένη Φραντζή ή από την ερωτική συνεύρεση του Ζαχόπουλου με την «35χρονη», που επίσης εκτέθηκε πρωτοσέλιδα) επιδιώκεται η εξοικείωση με την αδιακρισία, την αναισθησία και τον κυνισμό.

ΟΚ, λοιπόν. Τυπογραφική μελάνη (και πίξελ) είναι το βασικό υλικό των αναπαραστάσεων τέτοιου τύπου. Φτηνά υλικά που εισάγουν αναγνώστες και θεατές στην αδιακρισία και στην αναισθησία. Ας τα αποδοκιμάσουμε. Ή μήπως ενδόμυχα μας αρέσει το πρόσωπο του τέρατος;

Ηλ. Κανέλλης-ΤΑ ΝΕΑ