«Βρώμικο 89» ή όταν το ΚΚΕ κυβέρνησε με... ΝΔ

Ήταν σαν σήμερα, 1η Ιουλίου, αλλά πριν από ένα τέταρτο του αιώνα. Ηταν 1η Ιουλίου 1989, όταν η Ελλάδα εμβρόντητη άκουγε κάτι, μια μεγάλη είδηση, που την έκανε να μην πιστεύει στ' αυτιά της: θα σχηματιζόταν κυβέρνηση συνεργασίας της ΝΔ με το... ΚΚΕ!!! Ο Χαρίλαος Φλωράκης, ηγέτης τότε του ΚΚΕ, είχε συμφωνήσει με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη από την προηγούμενη νύχτα ακόμη και τη σύνθεση της κυβέρνησης, η οποία ορκίζεται την επομένη, 2 Ιουλίου 1989, με πρωθυπουργό τον Τζαννή Τζαννετάκη. Σκοπός της συγκυβέρνησης ΝΔ - ΚΚΕ είναι να παραπέμψει τον Ανδρέα Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο. Ο Χ. Φλωράκης νομίζει ότι αν ο Α. Παπανδρέου μπει φυλακή ή πεθάνει εξαιτίας του βαρύτατου καρδιακού προβλήματος που έχει, ο «Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου» που έχει φτιάξει με το ΚΚΕ Εσωτερικού του Λεωνίδα Κύρκου (το οποίο έχει μετονομαστεί σε Ελληνική Αριστερά - ΕΑΡ) θα γίνει... αξιωματική αντιπολίτευση! Το σύστημα έχει «δουλέψει» τον Χ. Φλωράκη και με «στημένες» δημοσκοπήσεις, οι οποίες εμφανίζουν τον
Συνασπισμό να παίρνει μέχρι και 23%, από 9,89% που είχε πάρει το ΚΚΕ συν 1,84% του ΚΚΕ Εσωτερικού στις βουλευτικές εκλογές του 1985.
Το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών της 18ης Ιουνίου 1989 που έχουν προηγηθεί του σχηματισμού της κυβέρνησης με τη ΝΔ ήταν οδυνηρό για τον ηγέτη του ΚΚΕ. Παίρνει ο Συνασπισμός μόνο 13,12% έναντι ποσοστού 39,15% του ΠΑΣΟΚ. Το «υπό διάλυση» ΠΑΣΟΚ παίρνει δηλαδή τριπλάσιο ποσοστό από τον Συνασπισμό που θα γινόταν... «αξιωματική αντιπολίτευση»!
Λόγω του σχεδόν αναλογικού συστήματος όμως το 44,25% της ΝΔ δίνει 145 βουλευτές στον Κ. Μητσοτάκη. Ο Χ. Φλωράκης «τσοντάρει» τους βουλευτές του Συνασπισμού για να παραπέμψει η ΝΔ τον Α. Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο. Αυτό γίνεται με ψηφοφορία στη Βουλή στις 27 Σεπτεμβρίου 1989. Στο μεταξύ, στους κόλπους του ΚΚΕ έχουν εξεγερθεί η αριστερή του πτέρυγα και η ΚΝΕ εναντίον της συνεργασίας με τη Δεξιά.
Στις 5 Νοεμβρίου 1989 γίνονται νέες βουλευτικές εκλογές. Ωφελημένη από την κυβερνητική συνεργασία με το ΚΚΕ βγαίνει η ΝΔ. Αυξάνει το ποσοστό της στο 46,2% και παίρνει 148 έδρες (από 44,25% και 145 έδρες). Κερδισμένο αποδεικνύεται και το ΠΑΣΟΚ, που ξεπερνάει το 40% -παίρνει 40,67% για την ακρίβεια. Ο Συνασπισμός πέφτει στο 10,96%. Η... «αξιωματική αντιπολίτευση» του Χ. Φλωράκη έχει πλέον το ένα τέταρτο του ποσοστού του «διαλυόμενου» ΠΑΣΟΚ! Πλήρης αποτυχία της γραμμής του ΚΚΕ.
Σαν να μην έφτανε αυτό, έρχεται και ο πολιτικός εξευτελισμός: ο Χ. Φλωράκης αποφασίζει να συμμετάσχει σε κυβέρνηση όχι πλέον μόνο με τη ΝΔ αλλά και με τους... «κλέφτες του ΠΑΣΟΚ», όπως τους αποκαλούσε! ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ συγκροτούν την οικουμενική κυβέρνηση Ζολώτα τετράμηνης διάρκειας. Στο ΚΚΕ και την ΚΝΕ γίνεται χαμός. Θύελλα αντιδράσεων. Πολλές χιλιάδες μέλη αποχωρούν ή διαγράφονται. Φεύγουν 11 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ και ο ένας από τους τρεις ευρωβουλευτές του κόμματος, ο Δημήτρης Δεσύλλας.
Στις εκλογές που γίνονται στις 8 Απριλίου 1990, η ΝΔ παίρνει 150 έδρες με ποσοστό οριακά αυξημένο -46,88%. Το ΠΑΣΟΚ πέφτει κατά δύο μονάδες, στο 38,62%. Νέα πτώση σημειώνει ο Συνασπισμός. Η εκλογική του απήχηση συρρικνώνεται στο 10,28%. Ο Κ. Μητσοτάκης προσεταιρίζεται τον μοναδικό βουλευτή που εκλέγει η ΔΗΑΝΑ ονόματι Θόδωρο Κατσίκη και έτσι φτιάχνει επιτέλους αμιγή δεξιά κυβέρνηση με 151 βουλευτές, η οποία θα αντέξει τριάμισι χρόνια. Από τον Φεβρουάριο ως τον Ιούνιο του 1991 διαλύεται και ο Συνασπισμός της Αριστεράς, ενώ διασπάται εκ νέου το ΚΚΕ, καθώς αποχωρούν 44 από τα 111 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής του. Στις εκλογές του 1993 ολοκληρώνεται η συμφορά για την Αριστερά. Το μεν ΚΚΕ παίρνει ποσοστό της δεκαετίας του... 1930 (4,54%), το δε υπόλοιπο του Συνασπισμού δεν μπαίνει καν στη Βουλή (2,94%)! Εχει φυσικά ήδη διαλυθεί η Σοβιετική Ενωση και το «σοσιαλιστικό στρατόπεδο», πέρα από τα ολέθρια σφάλματα της ηγεσίας του ΚΚΕ.
Ποτέ πια όμως το ΚΚΕ δεν θα ξαναπλησιάσει τα εκλογικά ποσοστά που συγκέντρωνε πριν συμμετάσχει στις κυβερνήσεις με τη ΝΔ αρχικά και με τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ στη συνέχεια.
Γιώργος Δελαστίκ-Έθνος