Μια θεατρική παράσταση

Τ​​ο σχήμα του τέρατος εμφανίζεται πια καθαρά: πρόσω ολοταχώς (ή «Φρόσω, ολοταχώς», όπως θα μπορούσε κάλλιστα να πει ο πρωθυπουργός μας) σε μέρες Ιουλίου 2015. Το ίδιο πράγμα πάλι, αυτή τη φορά με σοβαρότητα.
Τώρα ξέρουμε ότι, μετά τις περίφημες δεκαεπτά ώρες που κατέληξαν στην ιστορική κωλοτούμπα, ο Αλέξης Τσίπρας δεν κατάλαβε ότι είχε βρει μπροστά του έναν τοίχο ανυπέρβλητο. Κατάλαβε μόνον ότι είχε χρησιμοποιήσει τα λάθος μέσα για να τον υπερβεί. Ο στόχος, όμως, παρέμεινε. Γι’ αυτό και δεν ήταν, εν τέλει, αναστροφή πολιτικής ο συμβιβασμός του Ιουλίου 2015, όπως πολλοί νόμισαν τότε· ήταν ένας τακτικός ελιγμός, μια υποχώρηση, για να ανασυντάξει δυνάμεις και να επανέλθει.
Το λάθος μέσο που είχε χρησιμοποιήσει ήταν, βεβαίως, ο επικεφαλής της διαπραγμάτευσης. Εκεί ο Τσίπρας την πάτησε λόγω απειρίας και άγνοιας. Φυσικά, του αρέσει πολύ να ταξιδεύει στο εξωτερικό. (Σημειωτέον ότι,
τις καλές εποχές του 3,5% και της πλήρους ανευθυνότητας, δεν έχανε ποτέ ευκαιρία για ένα ωραίο long weekend σε κάποια από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.) Λόγω παιδείας, όμως, ανήκει στο είδος εκείνο που ταξιδεύει για χάζι και ψώνια και κουβαλάει μαζί του πάντα μια μικρή Ελλαδάρα, η οποία απλώνεται γύρω του σε ακτίνα πέντε μέτρων και εξουδετερώνει κάθε ευεργετική επίδραση του περιβάλλοντος. Πολλών δ’ ανθρώπων ίδεν άστεα, νόον ουκ έγνω ―για να το πω ποιητικά. Η αυτάρκης και καλομαθημένη ελληνική Αριστερά δεν είχε ανάγκη τον κόσμο. (Το απέδειξε, εξάλλου, με την αγαστή συνεργασία που ανέπτυξε με τους ΑΝΕΛ του Π. Καμμένου…) Ο Τσίπρας, λοιπόν, ήταν ιδεώδης περίπτωση θύματος για έναν showman με τις φιλοδοξίες και το ναρκισσισμό του Βαρουφάκη· αλλά και ο Βαρουφάκης ήταν το ιδεώδες παράθυρο για να παρακολουθεί από εκεί τον κόσμο ένας πρωθυπουργός, ο οποίος τότε δεν μπορούσε καν να γυρίσει την τηλεόραση στο CNN και να καταλάβει τι λέει. Ηταν σαν τους έρωτες που ξεκινούν με ένα τρελό μεθύσι σ’ ένα μπαρ. Σπανίως επιβιώνουν του hangover.
Ο Βαρουφάκης, με το που πάτησε τη διεθνή σκηνή, αποτρελάθηκε. Πίστεψε ότι αυτό ήταν, τα είχε καταφέρει, ήταν εκεί για να μείνει· και το τερμάτισε. Η προκλητική αδιαφορία του για οτιδήποτε άλλο πέραν της φιγούρας, οι παρδαλές τσιριμόνιες του και τα νευράκια του, η αλαζονεία και οι κόνξες του, τα χορευτικά του και, βεβαίως, τα χτυπήματα κάτω από τη μέση (π. χ., ο υπαινιγμός περί ηχογράφησης εκ μέρους του της συνεδρίας του Eurogroup), όλα αυτά προσέθεσαν ένα τεράστιο και τελείως περιττό βάρος στη διαπραγμάτευση. Το μέσον, δηλαδή η προσωπικότητα του Βαρουφάκη, είχε γίνει ισχυρότερο από το μήνυμα, σε σημείο ώστε να το επισκιάζει. Ο κλόουν είχε κλέψει την παράσταση.
Η ιστορική κωλοτούμπα, στην πραγματικότητα, δεν άφησε στον Τσίπρα άλλη επιλογή παρά να επανέλθει στην επιδίωξη «πολιτικής διαπραγμάτευσης», δηλαδή στη διεκδίκηση ιδιαίτερης μεταχείρισης από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Να γίνει Σοσιαλδημοκράτης ούτε το μπορούσε ούτε ήξερε πώς γίνεται. (Εδώ δεν ξέρουν οι κάθε είδους πασόκοι, που μάλιστα αυτοπροσδιορίζονται ως Σοσιαλδημοκράτες! Πώς να ξέρει ο Τσίπρας, που το μυαλό του δούλεψε μόνο μέσα στο σύμπαν της Αριστεράς;) Εξάλλου, η ήττα, στη μυθολογία της Αριστεράς, δεν είναι λόγος για αναθεώρηση της πολιτικής, αλλά απλώς μια αφορμή για να ξεκινήσεις πάλι από την αρχή τον ίδιο κύκλο. Αυτή τη φορά, όμως, με τα κατάλληλα μέσα.
Δεν είναι τυχαίο ότι, από όλες τις φυσιογνωμίες της κυβέρνησης, για δύο μόνο λες αμέσως ότι δείχνουν καλά παιδιά: τον Τσαλακώτο και τον Χουλιαράκη. Είναι φανερό ότι έχουν τρόπους από το σπίτι τους και, βεβαίως, λόγω παιδείας, μπορούν να συνεννοηθούν και να συνεργασθούν με τον κόσμο των ξένων, πράγμα σημαντικό για το σχέδιο του Τσίπρα. Εκείνο που τους κάνει, όμως, τέλεια εργαλεία για το σχέδιο του Τσίπρα είναι ένα είδος ανιδιοτέλειας, που χαρακτήριζε άλλοτε μια ειδική κατηγορία αριστερών: τους αστικής προελεύσεως.
Αυτοί οι δύο, για να το πω ωμά, είναι ικανοί να υποστούν τα πάντα αδιαμαρτύρητα. Είναι μεγάλη η συζήτηση γύρω από το τι κάνει έναν άνθρωπο να γίνει αριστερός. Ο Λορεντζάτος, π. χ., το αποδίδει στον μαρξισμό («αφήνει απάνω τους ένα κουσούρι», έχει γράψει), ενώ ο Ράμφος το αποδίδει στις συνθήκες ζωής του ατόμου ή σε ένα «αίσθημα αυτοϋποτιμήσεως». Εν πάση περιπτώσει, αυτοί οι δύο υπουργοί, τολμώ την υπόθεση, ανήκουν στην κατηγορία εκείνων που τους κάνει αριστερούς ένα βαθύ αίσθημα ενοχής και η ανάγκη της τιμωρίας που γεννά μέσα τους. Το βλέπεις στα πρόσωπα τους: στη μόνιμη κατήφεια του Χουλιαράκη και στην εμφανή εσωτερική αγωνία του Τσαλακώτου. Υπομένουν στωικά, λοιπόν, παρότι η κυβέρνηση τους εκθέτει συστηματικά, είτε με την πολιτική της είτε με δηλώσεις του πρωθυπουργού.
Αυτή η επανάληψη, όμως, συνεπάγεται τεράστιο κίνδυνο για τη χώρα· και ο μόνος λόγος για τον οποίον ο Τσίπρας μάς τον φορτώνει είναι επειδή ο ίδιος δεν μπορεί να αναλάβει το κόστος ενός αληθινού συμβιβασμού και ψάχνει τρόπο για να μας τον πουλήσει. Λειτουργεί έτσι, επειδή προτεραιότητά του είναι η διατήρηση της εξουσίας και, για να το πετύχει, ο μόνος τρόπος είναι να παρουσιάζεται η χώρα σαν έγκλειστη στη σκληρή φυλακή της Ευρώπης και ο ίδιος σαν το καλό παιδί που αγωνίζεται για «αυτοσεβασμό και αξιοπρέπεια», όπως είπε σε πρόσφατη συνέντευξη. Η επανάληψη της ιστορίας, όμως, συνεπάγεται κινδύνους και για εκείνον που την επιχειρεί. Αν συμβεί το χειρότερο και βρεθούμε ελεύθεροι, εκτός ευρωπαϊκής «φυλακής», πώς θα επιβιώσει ο Τσίπρας; Μόνον στην ηλιθιότητα του ελληνικού λαού θα μπορεί να βασίζεται και, δυστυχώς, αυτό θα είναι πάντα ένα σθεναρό στήριγμά του. Από την άλλη πλευρά, αν όλο αυτό το σόου καταλήξει σε δεύτερη ιστορική κωλοτούμπα, πολιτικά ο Τσίπρας θα έχει τελειώσει. Η επανάληψη θα έχει καταλήξει σε φάρσα. Κάποιος το έχει πει αυτό – ποιος ήταν;
Στ. Κασιμάτης-Καθημερινή