Είναι ένα από τα περίεργα της νεοελληνικής Ιστορίας, έστω και αν πλέον δεν συγκινεί και τόσο πολύ: η 3η Σεπτεμβρίου είναι μία ημερομηνία που για κάποιον ανεξήγητο λόγο θεωρήθηκε επί μακρόν κάτι σαν εθνική επέτειος.
Θα μπορούσε να είναι, αν είχαμε λάβει σοβαρά υπόψη την επανάσταση του Μακρυγιάννη του 1843 και την παραχώρηση του πρώτου Συντάγματος της χώρας από τον Οθωνα. Όμως δεν συμβαίνει αυτό. Η μνήμη και ο συνειρμός για την 3η Σεπτεμβρίου οδηγούν σχεδόν αποκλειστικά στην ίδρυση του ΠαΣοΚ το 1974. Πρόκειται, καλώς ή κακώς, για ένα από τα μεγαλύτερα success stories του πολιτικού μάρκετινγκ παγκοσμίως. Ένα κόμμα να έχει επιβάλλει σε μία ολόκληρη χώρα την αίσθηση ιστορικής σπουδαιότητας της ύπαρξής του.
Σαράντα πέντε χρόνια αργότερα, για μία ακόμη φορά εφέτος θα γιορταστεί η επέτειος αυτή. Μόνον που αυτό θα
συμβεί μέσα ένα νεφέλωμα παραδοξότητας, πολιτικής αμηχανίας. Ίσως δε η σημερινή κατάσταση του ΠαΣοΚ ή του διαδόχου σχήματός του να καταδεικνύουν και την ιστορική λαθροχειρία που προηγήθηκε…
Όπως και να ‘χει, η 3η Σεπτεμβρίου του 2019 φανερώνει πολλά στοιχεία πολιτικής σχιζοφρένειας.
Γιορτάζεται κατ’ αρχάς η επέτειος ίδρυσης ενός κόμματος, αλλά από ένα άλλο κόμμα, του οποίου το ΠαΣοΚ είναι απλώς μία συνιστώσα.
Εν όψει των εορτασμών, επανέρχεται το αίτημα μίας σημαντικής μερίδας οπαδών και στελεχών: να τελειώνουν με το ΚΙΝΑΛ και να επανέλθουν στο «ΠαΣοΚ, το ορθόδοξο».
Πλην όμως, το αίτημα απορρίπτεται από την ηγεσία.
Και κατά τα αναμενόμενα, η Φώφη Γεννηματά θα εμφανιστεί στην επέτειο ίδρυσης του ΠαΣοΚ και θα καλέσει όλους τους οπαδούς της αναγέννησής του, να ξεχάσουν το… ΠαΣοΚ.
Είναι ένα ερώτημα αν η (μία ακόμη) μετονομασία, η επιστροφή στα σύμβολα του πράσινου ήλιου και οι όρκοι αιώνιας πίστης στο εικόνισμα του Ανδρέα είναι μία συνταγή επιτυχίας.
Είναι όμως και μία μεγάλη παραδοξότητα να γιορτάζεις την ίδρυση ενός πράγματος, το οποίο απαρνείσαι.
Και η παραδοξότητα γίνεται ακόμη μεγαλύτερη την στιγμή κατά την οποία ο κρυφοπασοκισμός του ΣΥΡΙΖΑ καραδοκεί και θεωρεί περίπου ότι είναι ο νόμιμος κληρονόμος της πασοκικής πολιτικής περιουσίας.
Ίσως και όλα αυτά να είναι απλώς σημεία των καιρών. Το τι ήταν το ΠαΣοΚ, σε τι έφταιξε και γιατί βυθίζεται στην υπαρξιακή αγωνία, είναι ένα ζήτημα προς διερεύνηση. Πολλοί βλέπουν την εξέλιξη ως μία αδικία της Ιστορίας. Όμως δεν υπάρχουν αδικίες στην Ιστορία. Υπάρχουν ευθύνες και λάθη, υπάρχουν και αναπόδραστες εξελίξεις.
Το ζήτημα πλέον και εν όψει της 3ης Σεπτεμβρίου τίθεται πολύ διαφορετικά. Όχι τόσο αν μπορεί να αναγεννηθεί το ΠαΣοΚ, αλλά αν μπορεί να επιβιώσει, είτε με τον πράσινο ήλιο στην σημαία, είτε με κάτι άλλο.
Μία πρώτη απάντηση, ενδεχομένως όχι οριστική, έχουν δώσει οι πολίτες. Δεν είναι βέβαιο ότι την έχουν κατανοήσει οι αρμόδιοι. 
 Αγγ. Κωβαίος-in.gr