Περί ενηλίκων

Έχω πολλά κενά για τη νέα ταινία του σπουδαίου Έλληνα σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά. Δεν την είδα ακόμη, αλλά αναρωτιέμαι: αν οι ενήλικες είναι στο δωμάτιο (ή στην αίθουσα, τέλος πάντων), οι ανήλικοι πού είναι; Τους προσέχει κανένας; Έχουν φύγει; Μήπως πήραν τον κακό δρόμο; Μήπως έμπλεξαν με κακές παρέες; Ο Βαρουφάκης είναι με τους ενήλικους ή με τους ανήλικους με τους οποίους τον κατέταξε η Λαγκάρντ; Χρειάζεται κάποια επιτήρηση;

Γεγονός, πάντως, των τελευταίων ημερών ήταν η προβολή στο φεστιβάλ κινηματογράφου της Βενετίας, της ταινίας του Κώστα Γαβρά «Ενήλικοι στην αίθουσα». Πολλά ερωτήματα ακολουθούν αυτό το εγχείρημα, από την πρώτη στιγμή που ο σπουδαίος Έλληνας σκηνοθέτης αποφάσισε να δημιουργήσει μια κινηματογραφική ταινία, βασισμένη στο βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη.
Οι περισσότεροι αναρωτήθηκαν αν ο Γαβράς θα επηρεαστεί από την οπτική του Βαρουφάκη και αν θα παρουσιάσει τα γεγονότα μονόπλευρα. Άλλοι το προχώρησαν λίγο παρακάτω και θεώρησαν ότι αυτή η ταινία έχει στόχο να αποτελέσει την “κολυμβήθρα του Σιλωάμ” για τα έργα και της ημέρες του Τσίπρα και του Βαρουφάκη το πρώτο εξάμηνο του 2015. Αφορμή ασφαλώς για αυτές της απόψεις στάθηκε και η χρηματοδότηση από το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, όταν επικεφαλής του ήταν ο Νίκος Παππάς, στον οποίο ο Νίκος Μαστοράκης καταλόγισε βιασύνη στη χρηματοδότηση της ταινίας, αλλά και υπερκοστολόγηση! Ο Νίκος Παππάς απάντησε κάτι περί λογοκρισίας και θυμήθηκε τη συνέντευξη που είχε πάρει ο Μαστοράκης, επί χούντας στην ΥΕΝΕΔ, από κρατούμενους φοιτητές, μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Μύλος!

Ο καθένας ασφαλώς θα σχηματίσει τη δική του άποψη, όταν και αν δει την ταινία του Κώστα Γαβρά, όπως συνήθως συμβαίνει με τα έργα τέχνης. Το ποιος έδωσε αφορμή στον καλλιτέχνη να εμπνευστεί, ίσως κάποιες φορές να μην έχει πολύ μεγάλη σημασία. Ο δημιουργός έχει τη δική του ξεχωριστή οπτική γωνία και συνήθως δεν ακουμπάει σε κομματικούς ή χρονικούς ορίζοντες. Θα το δούμε κι εδώ, φαντάζομαι.
Η φράση «ενήλικοι στην αίθουσα» είναι της Λαγκάρντ, όπως όλοι γνωρίζουμε, μετά από εκείνο το επεισοδιακό Eurogroup της 18ης Ιουνίου 2015. Ένα από τα τελευταία συμβούλια υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης, στα οποία συμμετείχε ο Βαρουφάκης ως υπουργός. Όλοι περίμεναν ότι ο Έλληνας ομόλογός τους θα κατέθετε κάποιες προτάσεις, ώστε να αποφύγει η Ελλάδα την άτακτη χρεοκοπία και να μη μείνει χωρίς δίχτυ ασφαλείας, αφού μετρούσε μέρες για να λήξει και η παράταση του δεύτερου μνημονίου. Όταν ο Γιάνης άρχισε πάλι να τους κάνει διάλεξη, η συνεδρίαση διακόπηκε και η διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου βγήκε εκνευρισμένη από την αίθουσα και δήλωσε στους δημοσιογράφους: «Πρέπει να επαναφέρουμε στην αίθουσα τον διάλογο μεταξύ ενηλίκων». Όλοι τότε κατάλαβαν ότι το αιχμηρό σχόλιο είχε ως αποδέκτη τον Βαρουφάκη. Εκείνος, αντί να ντραπεί, το έκανε βιβλίο και ο Γαβράς το βρήκε ενδιαφέρον για να φτιάξει μια ταινία.

Το πολιτικώς ορθό, «ενήλικοι στην αίθουσα», εκτιμώ ότι προτιμήθηκε από το «ενήλικοι στο δωμάτιο» για προφανείς λόγους. Όλων το μυαλό ξέρουμε που πάει, όταν μιλάμε για ενήλικες στο δωμάτιο…
Ο Γαβράς, ο οποίος είναι σίγουρα ενήλικος, δήλωσε ότι άκουσε τις ηχογραφήσεις του Βαρουφάκη από τα συμβούλια των υπουργών. Ωστόσο, δεν αντιλήφθηκα αν τις άκουσε πριν φτιάξει το οριστικό σενάριο για την ταινία, πόσο και αν επηρεάστηκε από αυτές. Ο Βαρουφάκης πάντως, σκέφτεται να προχωρήσει κάποια στιγμή στη δημοσιοποίηση των ηχογραφήσεων, «Θα ήταν καλό για το ιστορικό αρχείο της Ευρώπης», είπε στο ΘΕΜΑ 104,6 και στους εξαίρετους συναδέλφους Γιάννη Μακρυγιάννη (με δύο ν και στο όνομα και στο επίθετο) και τον Μάκη Πολλάτο. Παραδέχτηκε, μάλιστα, ότι διαφωνεί με ορισμένα σημεία της ταινίας, χωρίς να μπει σε λεπτομέρειες. Όταν οι αγαπητοί δημοσιογράφοι επέμειναν, προσπάθησε να ξεφύγει λέγοντας: «Διαφωνώ με τον εαυτό μου συνέχεια. Αν διαβάσω το βιβλίο μου λέω: έπρεπε να το είχα γράψει αλλιώς». Αυτό είπε και για να μη μείνει κάποια αμφιβολία στους ακροατές για την ψυχική κατάσταση του συνεντευξιαζόμενου, συνέχισε: «οι σοβαροί άνθρωποι πρέπει να είμαστε σε διαρκή διάλογο με τον εαυτό μας».
Δεν ξέρω αν εσείς κάνετε διάλογο με τον εαυτό σας. Εγώ θα προσπαθήσω... όταν τον βρω. Δεν μου βγαίνει. Μπορεί και να μην κατατάσσομαι στους σοβαρούς εδώ που τα λέμε. Επειδή είναι ο χαρακτήρας μου τέτοιος, ήθελα να εκφράσω την ελπίδα, ο Γιάνης, να ηχογραφεί και τους διαλόγους με τον εαυτό του και να δώσει κάποια στιγμή και αυτό το αρχείο στη δημοσιότητα. Για το καλό της Ελλάδας, της Ευρώπης, του σύμπαντος κόσμου και ασφαλώς της επιστήμης. 

Γ. Λαμπράκος-ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ