WSJ: Η Τουρκία ξεμένει από πυρομαχικά για να αντιμετωπίσει την κατρακύλα της λίρας

Οι επενδυτές ανησυχούν ότι η Τουρκία έχει αρχίσει να ξεμένει από επιλογές για τον περιορισμό της μεταβλητότητας στο νόμισμα της μετά την υποχώρηση της λίρας σε χαμηλό δύο μηνών έναντι του δολαρίου, όπως μεταδίδει η Wall Street Journal.

Έχοντας μείνει σχετικά σταθερό τους τελευταίους μήνες, λόγω και των παρεμβάσεων της κεντρικής τράπεζας, το νόμισμα καταγράφει μεγάλες απώλειες αυτή την εβδομάδα. Από τη Δευτέρα, η λίρα έχει υποχωρήσει περίπου 2% και πλέον διαπραγματεύεται κοντά στο 6,99/δολ. που αποτελεί το χαμηλότερο επίπεδο από τις 12 Μαϊού, πλησιάζοντας το ιστορικό της χαμηλό, και αυτό παρά τις μεγάλες απώλειες του αμερικανικού δολαρίου έναντι των ανταγωνιστών του.

Παράλληλα, η λίρα υποχωρεί 3% έναντι του ευρώ αυτή την εβδομάδα, καταγράφοντας τις μεγαλύτερες εβδομαδιαίες απώλειες σε πάνω από τρεις μήνες.

Οι μεγάλες απώλειες έχουν προκαλέσει συναγερμό, αναφέρει η WSJ και προσθέτει: η πολιτική πίεση για να παραμείνουν τα κόστη δανεισμού χαμηλά σημαίνει ότι οι αναλυτές δεν περιμένουν η κεντρική τράπεζα της χώρας να προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων της. Αυτό ακυρώνει ένα σημαντικό εργαλείο που έχουν οι χώρες για να ενισχύσουν τα νομίσματα τους. Αντίθετα, η κεντρική τράπεζα έχει χρησιμοποιήσει ένα

μεγάλο μέρος από τα αποθεματικά της σε ξένο νόμισμα για να ενισχύσει το εγχώριο νόμισμα.

Αυτό έχει αφήσει στην κυβέρνηση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μικρά περιθώρια ελιγμών. Την ίδια στιγμή η πανδημία του κορονοϊού έχει πλήξει τα έσοδα από τον τουρισμό και τις εξαγωγές, ενώ οι τιμές των εισαγόμενων αγαθών και το χρέος σε ξένο νόμισμα αυξάνονται λόγω της πτώσης της λίρας.

Οι αναλυτές και οι επενδυτές ανησυχούν ότι η Τουρκία θα μπορούσε να εξετάσει την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων περιορισμένης κλίμακας – μέτρων για να περιοριστεί ή να απαγορευτεί η φυγή κεφαλαίων από τη χώρα – σε μια προσπάθεια να σταθεροποιηθεί η αγορά.

"Έχουν εγκλωβιστεί σε μια πολύ λεπτή κατάσταση", σχολιάζει ο Nikolay Markov, senior economist της Pictet Asset Management. "Τώρα είναι ακόμα πιο ευάλωτοι απ' ό,τι στο παρελθόν και φυσικά η πανδημία δεν βοηθάει".

Σε ερώτηση εάν εξετάζει το ενδεχόμενο των κεφαλαιακών ελέγχων, το υπουργείο Οικονομικών της Τουρκίας επανέλαβε προηγούμενες δηλώσεις του υπουργού Μπεράτ Αλμπαϊράκ: "Η Τουρκία δεν έχει ποτέ, ακόμα και εν μέσω κρίσης, αποκλίνει από τις πρακτικές που χαρακτηρίζουν την ελεύθερη αγορά", δήλωσε ο υπουργός στις 5 Ιουλίου. "Πιθανά μέτρα που θα μπορούσαν να υιοθετηθούν στο μέλλον θα συμμορφώνονται πλήρως με την εν λόγω αρχή".

Η WSJ σημειώνει πάντως ότι η χώρα αντιμετώπιζε ήδη ραγδαία αύξηση της ανεργίας, υψηλούς ρυθμούς πληθωρισμού και μεγάλο όγκο χρέους σε ξένο νόμισμα ακόμα και πριν το ξέσπασμα της πανδημίας.

Η προσπάθεια του Ερντογάν να ενισχύσει την οικονομία μέσω της πιστωτικής ανάπτυξης οδήγησε σε άνοδο τη ζήτηση για εισαγόμενα προϊόντα, αυξάνοντας έτσι το χρηματοδοτικό κενό μεταξύ εισαγωγών και εξαγωγών και διευρύνοντας το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

Η κεντρική τράπεζα παρενέβη για να περιορίσει τις απώλειες της λίρας, πουλώντας ξένα νομίσματα από τα αποθεματικά της και δολάρια που δανείστηκε από τις εγχώριες τράπεζες για να αγοράσει τη λίρα. Πλέον, η κεντρική τράπεζα χρωστά περισσότερο ξένο νόμισμα στις τράπεζες από τα αποθεματικά που διατηρεί στα ταμεία της, αναφέρει η WSJ. Η πίεση αυξάνεται από το γεγονός ότι η κεντρική τράπεζα πρόσφατα αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει χρήματα που δανείστηκε για να χρηματοδοτήσει επίσης το ολοένα και αυξανόμενο κενό μεταξύ των εισαγωγών και των εξαγωγών.

"Η κεντρική τράπεζα συνειδητοποιεί ότι η πολιτική αυτή δεν δουλεύει πλέον. Ότι δεν έχουν τα πυρομαχικά για να συνεχίσουν να παρεμβαίνουν όπως έκαναν στο παρελθόν", αναφέρει η Maya Senussi, senior economist της Oxford Economics.

Την Τετάρτη, ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας, Murat Uysal δήλωσε ότι η τράπεζα διαθέτει επαρκή αποθεματικά.

Την άνοιξη, η Τουρκία στράφηκε σε αρκετές ξένες κυβερνήσεις, μεταξύ των οποίων και οι ΗΠΑ, ζητώντας να έχει πρόσβαση σε βραχυπρόθεσμες χρηματοδοτικές διευκολύνσεις γνωστές ως swap lines για να βοηθήσει να σταθεροποιηθεί η λίρα. Μόνο το Κατάρ παρείχε σημαντική βοήθεια, αυξάνοντας την συμφωνία με την Τουρκία στα 15 δισ. δολ. το Μάιο από 5 δισ. δολ.

Οι ανησυχίες για την αυξανόμενη εξάρτηση της χώρας σε ξένα νομίσματα που έχει δανειστεί, σε συνδυασμό με την υποχώρηση των επιτοκίων κάτω από το επίπεδο του πληθωρισμού, έχουν τρομάξει τους επενδυτές. Τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της χώρας δείχνουν ότι οι επενδυτές έχουν αποσύρει περίπου 4,3 δισ. δολ. από τουρκικές μετοχές από την αρχή του 2020 και 7,3 δισ. δολ. από ομόλογα σε λίρα.

Η κεντρική τράπεζα έχει ξοδέψει περισσότερα από 60 δισ. δολ. για να αντιμετωπίσει την υποχώρηση της λίρας από την αρχή του έτους μέχρι τις 17 Ιουλίου, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Goldman Sachs Group. Ενδεχομένως πλέον να επιτρέπει την αποδυνάμωση του εγχώριου νομίσματος σε ένα επίπεδο που θα μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα, εκτιμούν οι αναλυτές.

"Είναι ένα απλό λάθος ή μέρος της νέας στρατηγικής; Θέλουν να προσπαθήσουν να αποδυναμώσουν το νόμισμα σε ένα πιο φθηνό επίπεδο που θα είναι πιο εύκολο να υπερασπιστούν;" αναφέρει ο Timothy Ash, senior sovereign strategist της BlueBay Asset Management.

Τους τελευταίους μήνες η Τουρκία περιόρισε την πρόσβαση στις αγορές της για ορισμένες ξένες εταιρείες. Μετά το ιστορικό χαμηλό που σημείωσε η λίρα τον περασμένο Μάιο, η χώρα μπλόκαρε τρεις παγκόσμιες τράπεζες από συναλλαγές στο νόμισμα της, αν και ήρε την απαγόρευση πριν από λίγες ημέρες. Νωρίτερα αυτό τον μήνα απαγόρευσε σε έξι ξένες τράπεζες να πραγματοποιούν ανοικτές πωλήσεις (short selling) σε τουρκικές μετοχές.

Η αύξηση της μεταβλητότητας έχει προκαλέσει ανησυχίες μεταξύ των επενδυτών ότι η Τουρκία θα μπορούσε να προχωρήσει πιο μακριά, ακολουθώντας το παράδειγμα χωρών όπως το Μαρόκο και η Νότια Αφρική και επιβάλλοντας περιορισμούς στα ύψος των χρημάτων που μπορούν να βγάλουν από τη χώρα φυσικά πρόσωπα και νοικοκυριά.

Το 2018, η αποδυνάμωση της λίρας οδήγησε πολλούς πολίτες να μετατρέψουν τα χρήματα τους σε δολάρια, εντείνοντας περαιτέρω το selloff. Η επιβολή περιορισμών στη ροή των χρημάτων που βγαίνουν από την Τουρκία θα μπορούσε να οδηγήσει σε επανάληψη αυτού του επεισοδίου, εκτιμούν ορισμένοι.  

Οι οικονομολόγοι επισημαίνουν ότι οι περιορισμοί αυτοί θα έθεταν σε κίνδυνο τις προσπάθειες της Τουρκίας να ενισχύσει τις εξαγωγές της, ιδίως προς την Ε.Ε. "Αυτό θα ήταν σαν η Τουρκία να πυροβολούσε τα πόδια της", ανέφερε ο Ugur Gurses, πρώην αξιωματούχος της κεντρικής τράπεζας και οικονομικός σχολιαστής. 

capital.gr