Πώς αποφεύχθηκε η ανατίναξη του ξενοδοχείου «Μ. Βρετανία» τον Δεκέμβριο 1944

Στις 26 Δεκεμβρίου 1944 ο Τσώρτσιλ που βρίσκεται στην Αθήνα στέλνει το παρακάτω τηλεγράφημα στην σύζυγο του: «θα έχεις αναγνώσει σχετικώς με την συνωμοσία ανατινάξεως του Γεν. Στρατηγείου στο ξενοδοχείο της Μ. Βρετανίας. Δεν νομίζω πως ήταν για το καλό μου. Ένας τόνος δυναμίτιδος είχε τοποθετηθεί στους υπονόμους από χέρια πολύ επιδέξια και με γερμανικό μηχανισμό πυροκροτήσεως, στο χρονικό διάστημα μεταξύ της στιγμής που έγινε γνωστή η άφιξις μου και της ελεύσεως της σημερινής ημέρας».

Τελικά τι έγινε στο διάστημα μεταξύ 22 ή 23 Δεκεμβρίου και 26 Δεκεμβρίου 1944 κάτω από το ξενοδοχείο της Μ. Βρετανίας;

Στους δρόμους της Αθήνας οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ, προ της συντριπτικής υπεροχής των Ελληνοβρετανικών δυνάμεων ή εξοντώνονται, ή συμπτύσσονται ή διασκορπίζονται ατάκτως. Το μέλος της επιτροπής της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας ( ΚΟΑ) ο Σπύρος Καλοδίκης*, σκληρός κομμουνιστής, οργανώνει με μια ομάδα μηχανικών του ΕΛΑΣ την παγίδευση του ξενοδοχείου Μ. Βρετανία με εφτακόσια περίπου κιλά δυναμίτη για

να το ανατινάξει, με σκοπό να εξοντώσει την ελληνική κυβέρνηση και το βρετανικό στρατιωτικό επιτελείο. Σε αυτή  την δύσκολη επιχείρηση, που ξεκίνησε στις 22 ή στις 23 Δεκεμβρίου πήραν μέρος περίπου 150 Ελασίτες. Οι υπόνομοι ήταν όλο ανωφέρειες και κατωφέρειες που δυσκόλευαν την μεταφορά των κιβωτίων με την δυναμίτιδα, ενώ αναδύονταν αναθυμιάσεις. Κατά μια εκδοχή οι Ελασίτες μπήκαν στους υπονόμους από την Λένορμαν ( Κυριακίδης) κατ’ άλλη από τον Ιλισσό ποταμό ( Ζαμάνος). Η δε πυροδότηση του καλωδίου θα γινόταν με ηλεκρογεννήτρια που θα βρισκόταν πάνω σε ένα φορτηγό.

Η όλη επιχείρηση διήρκεσε 12-15 ώρες. Δηλαδή στις 24 Δεκεμβρίου 1944 όλα ήταν έτοιμα. Τότε ο Σπ. Καλοδίκης, λειτουργώντας στο πλαίσιο της κομματικής πειθαρχίας, ενημέρωσε τον καθοδηγητή του, τον Β. Μπαρτζώτα, γραμματέα της ΚΟΑ και μέλος του ΠΓ του ΚΚΕ, ο οποίος με την σειρά του ενημέρωσε το ΠΓ.

Η ηγεσία του ΚΚΕ συναισθανόμενη προφανώς τις παγκόσμιες συνέπειες που θα είχε η εξόντωση Βρετανών αξιωματικών εν μέσω του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, διέταξε την ακύρωση της επιχείρησης. Ας σημειωθεί πως μεταξύ των νεκρών θα ήταν και ο συνταγματάρχης του κόκκινου στρατού Ποπώφ. Εξάλλου και οι εξελίξεις στο πεδίο των μαχών ήταν κρίσιμες για τις συμμαχικές δυνάμεις στο δυτικό μέτωπο, όπου οι Γερμανοί στις 16 Δεκεμβρίου 1944 εξαπέλυσαν την μεγάλη αντεπίθεση των Αρδενών. Ήταν τέτοια η πίεση που δέχονταν τα αμερικανοβρετανικά στρατεύματα, ώστε ο Τσώρτσιλ αναγκάσθηκε να ζητήσει από τον Στάλιν να επισπεύσει την προέλαση του κόκκινου στρατού από τα ανατολικά.

Συμπερασματικά, η επιχείρηση της ανατίναξης του ξενοδοχείου της Μ. Βρετανίας δεν σχεδιάστηκε από το ΠΓ του ΚΚΕ. Ήταν έργο τοπικών στελεχών που έδρασαν αυτόνομα. Όταν  η ηγεσία του ΚΚΕ ενημερώθηκε για το τι επρόκειτο να συμβεί ματαίωσε την επιχείρηση. Έτσι αδυνατίζει η εκδοχή πως η ανατίναξη ματαιώθηκε γιατί μια βρετανική περίπολος ανακάλυψε τα εκρηκτικά. Αυτά ανακαλύφτηκαν το πρωί της 26ης Δεκεμβρίου.

Επίσης ο Τσώρτσιλ κατά τη παραμονή του στην Αθήνα διανυκτέρευσε στο πολεμικό πλοίο «Αίας» και όχι στην «Μ. Βρετανία».

Πάντως, μετά από 76 χρόνια υπάρχουν ακόμα αδιευκρίνιστα σημεία στην όλη επιχείρηση που δεν θα φωτιστούν, καθώς οι πρωταγωνιστές όλοι σχεδόν έχουν πεθάνει.

*Ο Σπ. Καλοδίκης εκλέχτηκε στο 7ο συνέδριο του ΚΚΕ (Οκτώβριος 1945) μέλος της Κ.Ε. και τον Νοέμβριο του 1947 σκοτώθηκε στην πόλη της Λάρισας, όταν προσπάθησε να αποφύγει τον έλεγχο των στοιχείων του.

 Σ. Μουμτζής-liberal.gr