Γιάνης Βαρουφάκης: Κύκλοι

Ποιος δεν το είδε; Το αμερικανικό αεροσκάφος ετοιμάζεται να απογειωθεί από την Καμπούλ. Μια αρμαθιά σώματα έχουν κρεμαστεί πάνω του. Το αεροπλάνο σηκώνεται. Στα 30-40 μέτρα από το έδαφος, μία και ύστερα άλλη μία κουκκίδα ξεκολλάνε από την άτρακτο. Αιωρούνται και πέφτουν στο τσιμέντο. Τα ανθρώπινα στίγματα στον αφγανικό ουρανό σχημάτισαν μια ανατριχιαστική συμμετρία με τις σκιές που πηδούσαν, 20 χρόνια πριν, από τους φλεγόμενους Δίδυμους Πύργους. Ο κύκλος έκλεινε.
H δεύτερη παρεμπτίπτουσα συμμετρία ήταν οι φωνές που επείγονταν να πανηγυρίσουν, προβάλλοντας στην οθόνη της συμφοράς τούς δικούς τους απολιθωμένους ιδεασμούς. Το 2001, όπως και το 2021, η δογματική αποστασιοποίηση από το ανθρώπινο δράμα επέτρεπε τους χαιρέκακους πανηγυρισμούς για την ήττα της επάρατης Αμερικής.
Αυτή τη φορά, τα πρωτεία στην αναπαραγωγή του κανιβαλικού κλισέ κατέκτησε ο Γιάνης Βαρουφάκης. Η οπαδική του φούρια έφτιαξε ένα μπρικολάζ από εχθρούς –φιλελεύθερους, νεοσυντηρητικούς, ιμπεριαλιστές–, η ήττα των οποίων έπρεπε να χαιρετιστεί, πασπαλισμένη με λίγη αλληλεγγύη προς τις γυναίκες του Αφγανιστάν.
 
Ο αποτριχωμένος ταλιμπανισμός του Twitter μπορεί να ξεχωρίζει για τη γραφικότητά του· δεν είναι, όμως, περιθωριακός. Η ανάγνωση «γουέστερν» πλειοψηφεί. Επικρατεί ο απολογισμός που εξαντλεί την πολιτική του διάνοια σε ένα σχήμα τύπου, «οι Ινδιάνοι νίκησαν τους καουμπόηδες»· οι άτακτοι τους ιμπεριαλιστές. 
 
Δηλαδή; Τι θα έπρεπε να είχαν κάνει οι ισχυροί; Να χρησιμοποιήσουν ακόμη περισσότερη ισχύ; Μήπως, αντί να ματαιοπονούν επί δύο δεκαετίες να στήσουν κράτος –αντί να εξασφαλίσουν πρόσβαση στην εκπαίδευση για δύο γενιές κοριτσιών– έπρεπε απλώς να κυριαρχήσουν στρατιωτικά, επιστρατεύοντας ακόμη περισσότερη βία; Λένε –και σωστά– ότι η δημοκρατία δεν επιβάλλεται με τα όπλα. Ο,τι όμως και αν προσπάθησε η Αμερική, μόνη της ή με τους συμμάχους της, στα 20 χρόνια μετά την 11η Σεπτεμβρίου, έχει αποτύχει. Η ολοκληρωτική εισβολή και η κατοχή σε Ιράκ και Αφγανιστάν έφερε χάος. Η «χειρουργική», από αέρος, επέμβαση στη Λιβύη, χάος. Η μη επέμβαση στη Συρία, τα ίδια. 
 
Μήπως οι ιμπεριαλιστές έβαλαν τους Αιγυπτίους να ψηφίσουν στις πρώτες ελεύθερες εκλογές της ιστορίας τους τους Αδελφούς Μουσουλμάνους; Μήπως η Αμερική όπλισε τον τύραννο της Συρίας για να εξολοθρεύσει τον λαό του; Μήπως ο Μπάιντεν ζήτησε από τον αιρετό πρόεδρο του Αφγανιστάν να εγκαταλείψει τη χώρα του σαν κλέφτης;
 
Η στρατηγική τύφλωση της Αμερικής ούτε προκάλεσε ούτε εξηγεί την απόσταση του ισλαμικού κόσμου από τους δημοκρατικούς θεσμούς. Και κυρίως αυτό: η ήττα των ΗΠΑ δεν μειώνει την ηθική εμβέλεια του υποδείγματος της δυτικής δημοκρατίας. Αντιθέτως. Οσα θα ακολουθήσουν στο Αφγανιστάν, οδυνηρά, θα την επιβεβαιώσουν.
 Μιχάλης Τσιντσίνης-Καθημερινή