Το μίσος και ο φόβος

«Ας με µισούν· αρκεί να με φοβούνται». Αυτόν τον αφορισμό βάζει στο στόμα του Γάιου Ιούλιου Καίσαρα Γερμανικού ο Ρωμαίος ιστορικός Σουητώνιος στο κλασικό «Περί του βίου των Καισάρων».

Ο Σουητώνιος αναφέρεται βεβαίως στον Καλιγούλα, τον οποίο δεν ένοιαζε αν τον μισούν αρκεί να τον φοβούνται οι Ρωμαίοι πολίτες.

Δεν ξέρουμε σε ποιο βαθμό αυτά που αφηγείται ο Σουητώνιος είναι ιστορικά ορθά. Ξέρουμε ότι είναι τόσο συναρπαστική, ερεθιστική η αφήγησή του που λίγο ενδιαφέρει (τουλάχιστον εμάς, τους μη ιστορικούς) η πραγματολογική του επάρκεια.

Ωστόσο, ως προς το συγκεκριμένο απόσπασμα, δεν έχουμε λόγο να τον αμφισβητήσουμε. Όχι μονάχα για τον διεστραμμένο χαρακτήρα του Καλιγούλα (αυτό δύσκολα αμφισβητείται, παρά τους θρύλους και τις διαστρεβλώσεις), όσο για το ότι αυτή η θεώρηση της εξουσίας είναι διαχρονική, οικουμενική. Και, βέβαια, απαντά έως σήμερα σε ηγέτες καθεστώτων ανελεύθερων.

Ας μην κρυβόμαστε πίσω από τις λέξεις. Αν κάποιος

πολιτικός ηγέτης αυτή τη στιγμή στον κόσμο μοιάζει να κινείται κατ’ αυτόν τον τρόπο, αυτός είναι ο Βλαδίμηρος Πούτιν.

Δεν τον ενδιαφέρει αν τον μισούμε εμείς ή οι Ουκρανοί. Δεν τον ενδιαφέρει αν τον μισούν οι Ρώσοι πολίτες.

Δεν τον ενδιαφέρει καν αν τον μισούν οι συνεργάτες του. Τον ενδιαφέρει να τον φοβούνται. Ας τον μισούμε όλοι, αρκεί να τον φοβόμαστε.

Πάνω απ’ όλα, τον ενδιαφέρει να τον φοβόμαστε όλοι. Το έδειξε με την εισβολή. Το έδειξε με την εγκεκριμένη θηριωδία κατά αμάχων. Το δείχνει με το να συνεχίζει να εκφοβίζει τη διεθνή κοινότητα με την απειλή των πυρηνικών όπλων.

Είναι άξιο απορίας ποια θα είναι η θέση της Ρωσίας και ειδικά του ίδιου του Πούτιν όταν αυτός ο πόλεμος λήξει, ακόμα κι αν η Ρωσία βγει νικήτρια.

Είναι επίσης απορίας άξιο με ποιο τρόπο θα βγει νικήτρια η Ρωσία απ’ όλο αυτό το κακό που προξένησε, ακόμα κι αν καταλάβει όλη την Ουκρανία (κάτι αδύνατον).

Η οπισθοδρόμηση και η απομόνωση της Ρωσίας είναι εξασφαλισμένες. Ακόμα κι αν συνεχίσει να εκφοβίζει τόσο αποτελεσματικά τους Γερμανούς αλλά όχι μόνο αυτούς.

Το μέγα ερώτημα είναι ως πού μπορεί να φτάσει η Δύση απέναντι σε αυτή την άρρωστη νοοτροπία του μίσους και του εκφοβισμού.

Θα αρκεστεί στην παροχή στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία ή θα προχωρήσει σε κάτι πιο δραστικό; Αυτή, φυσικά, είναι «η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου δολαρίων».

Το βέβαιο είναι ότι ποτέ κανένας δεν κέρδισε (για πολύ…) με αυτή τη στάση είτε του ενός είτε και του άλλου: όταν η όποια επιλογή σου καθορίζεται από τον φόβο της απώλειας, χαμένος θα βγεις.

Και, από την άλλη, είναι κατάρα να έχεις κάνει έναν ολόκληρο κόσμο να σε φοβάται. Δεν είναι εξουσία αυτό· είναι υποδούλωση.

 Ηλίας Μαγκλίνης-Καθημερινή