Ξεκάθαρες κουβέντες και όχι χάδια

Ορισμένοι από τους δυτικούς συμμάχους μας έχουν πέσει σε αυτό που θα ονόμαζα «τουρκική παγίδα». Θεωρούν ότι με… γλυκόλογα και χάδια θα αποθαρρύνουν τον Ερντογάν από μια ακραία ενέργεια στο Αιγαίο ή στην Ανατολική Μεσόγειο. Από το Βερολίνο τηλεφωνούν σε αξιωματούχους στις Βρυξέλλες και τους ζητούν να μην ανεβάζουν τους τόνους σε σχέση με την Άγκυρα, ούτε και να υπερασπίζονται υπερβολικά τις ελληνικές θέσεις. Στην Ουάσιγκτον, μια ισχυρή ομάδα αξιωματούχων επιμένει μονότονα πως «οι ΗΠΑ δεν πρέπει να χάσουν την Τουρκία». Ενίοτε χάνουν την μάχη, όπως συνέβη με τις χθεσινές δηλώσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Συχνά όμως αγνοούν το απροκάλυπτο φλερτ Ερντογάν – Πούτιν, τους εκβιασμούς προς τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, και υποστηρίζουν ότι «η Δύση δεν πρέπει να κάνει τίποτα που θα αποξενώσει περαιτέρω την Τουρκία από αυτήν». Όταν στριμώχνονται, από τα γεγονότα ή τις συνεχείς εμπρηστικές δηλώσεις Ερντογάν, καταφεύγουν στη δικαιολογία πως «θα χάσει ούτως ή άλλως τις εκλογές και θα φύγει από την εξουσία σε μερικούς μήνες, οπότε ας κάνουμε υπομονή».

Όταν κάποιος τους ρωτάει, κατ’ ιδίαν, «και πότε θα

τραβήξετε και εσείς τα πράγματα στα άκρα για να πάρει το μήνυμα η Αγκυρα;», απαντούν: «Στην περίπτωση που ανέβει ή προσπαθήσει να ανέβει έστω ένας στρατιώτης σε ελληνικό νησί». Κάπου εδώ τους «χάνω», ομολογώ. Εχεις έναν ηγέτη ο οποίος σχεδόν κάθε μέρα επαναλαμβάνει με εκνευριστική μονοτονία ότι «μπορεί να έλθουμε ξαφνικά ένα βράδυ», εννοώντας ότι μπορεί όντως να βρεθούν Τούρκοι στρατιώτες επί ελληνικού εδάφους κάποια μέρα. Δεν το κρύβει, δεν είναι ότι διαψεύδει πως έχει αναθεωρητικές βλέψεις για το εγγύς μέλλον. Και αντί να τον «αδειάσεις» και να του εξηγήσεις ότι θα είναι δυτική κόκκινη γραμμή μία τέτοια ενέργεια, προτιμάς την ήπια γραμμή με την ελπίδα ότι δεν θα… θυμώσει και δεν θα κάνει κάτι παράλογο. Το πρόβλημα είναι πως αυτή η προσέγγιση σπανίως, ή μάλλον σπανιότατα, έχει φέρει αποτέλεσμα στην ιστορία της διεθνούς διπλωματίας. Η εμπειρία δείχνει ότι μόνο ξεκάθαρες κουβέντες και η έμπρακτη αποτροπή προλαβαίνουν τις μεγάλες περιπέτειες από αυταρχικούς διεθνείς ταραξίες.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η Τουρκία είναι μια μεγάλη χώρα σε μια στρατηγική θέση και πως κανείς, ούτε η Ελλάδα, δεν θα ήθελε να τη δει να αποξενώνεται εντελώς από τη Δύση. Είναι όμως λάθος να την αντιμετωπίζεις με βάση ψευδαισθήσεις και ανασφάλειες. Είναι λάθος να νομίζεις ότι λειτουργείς καταπραϋντικά όταν κάποιος δεν κρύβει τις προθέσεις του. Και αν περιμένεις μια «μοιραία βραδιά» στο Αιγαίο για να το κάνεις, θα είναι πολύ αργά. Και για τα δυτικά συμφέροντα!

 Αλέξης Παπαχελάς-Καθημερινή