Η διαφορά Ελλάδας – Τουρκίας στη διαχείριση των βέτο.

Η απόφαση της νέας δεξιάς κυβέρνησης της Σουηδίας να απελάσει τον Κούρδο αγωνιστή Μαχμούτ Τατ μόνο στο χαλαρό δεν πρέπει να περνάει.

Μετά την (επί της ουσίας) άσκηση βέτο από την Τουρκία στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Σουηδίας και της Φινλανδίας, η Σουηδία είναι η πρώτη χώρα που ενδίδει στον τουρκικό εκβιασμό και εκδίδει τον αγωνιστή του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (PKK).

Η απόφαση αυτή της Σουηδίας, πέραν από πισωγύρισμα αναφορικά με το κράτος δικαίου, αποτελεί και κακό διπλωματικό τετελεσμένο. Δείχνει ότι όποιος εκβιάζει την καταστρατήγηση βασικών αρχών του διεθνούς δικαίου μπορεί να επιβληθεί.

Δημιουργείται και κακό προηγούμενο για τη θεσμική λειτουργία των κρατών που είχαν επιτύχει υψηλού επιπέδου αστική δημοκρατία, διότι με αυτή της την πράξη η Σουηδική Κυβέρνηση τοποθετεί σε υψηλότερη ιεραρχική θέση στη λειτουργία του κράτους τις εκτελεστικές αποφάσεις της ίδιας από την αναμονή απόκρισης από δικαστήριο.

Για την Ελλάδα, η απόφαση αυτή είναι άκρως αρνητική. Η τοποθέτηση της χώρας είναι τέτοια που έχει πάρει ξεκάθαρη θέση απέναντι στην Ρωσική εισβολή, βασικό λόγο για τον οποίο οι κυβερνήσεις της Σουηδίας και της Φινλανδίας έχουν κάνει αίτηση εισόδου στη συμμαχία. Η Τουρκία από την

πλευρά της, επέλεξε τη στάση του διαπραγματευτή σε ανατολίτικο παζάρι για αποκόμιση πρόσκαιρης προσόδου. Αν ωστόσο επιτύχει να έχει προσόδους με τίμημα τα συμφέροντα άλλων μελών της συμμαχίας και δει όταν αυτά συνεπάγονται πλήγματα στην θεσμική λειτουργία των πολιτευμάτων τους, τότε περαιτέρω κίνδυνοι είναι μεσομακροπρόθεσμα ορατοί και μεγάλοι.

Η Ελλάδα επ' ουδενί πρέπει να παρασυρθεί στη λογική του ανατολίτικου παζαριού. Κάτι τέτοιο θα διακινδύνευε περισσότερα και θα αδυνάτιζε τη θέση της χώρας σε βάθος χρόνου. Ταυτόχρονα, θα κατέλυε και το διπλωματικό οικοδόμημα μια πολυετούς προσπάθειας. Οι ασύμμετρες καταστάσεις όμως απαιτούν έκτακτες λύσεις. Ίσως η ευκαιρία είναι η χώρα μας να επανατοποθετήσει τη διπλωματική της θέση προσθέτοντας το στοιχείο της διαφύλαξης κατακτήσεων αξιακού χαρακτήρα. Και ίσως πρέπει σοβαρά να εξετάσει σοβαρά την άσκηση δικού της δικαιώματος αρνησικυρίας για αυτούς τους λόγους.

Μια τέτοια απόφαση μόνο εύκολη δεν είναι. Είναι σημαντικό ζήτημα όμως η χώρα να δείχνει κινείται αξιακά και κρίνει αναλόγως.

Παπαγόρας Αντώνιος