Δόγμα

Πριν από πολλά χρόνια οι «Τάιμς της Νέας Υόρκης» είχαν ανοίξει μια συζήτηση για το «παρανοειδές στυλ στην αμερικανική πολιτική» με αφορμή το ομώνυμο βιβλίο του Ρίτσαρντ Χοφστάτερ (1965).

Παρουσίασαν τότε το παράδειγμα του μονόκερου.

– Υπάρχουν μονόκεροι; Ρωτάει ένας.

– Βεβαίως, απαντάει ο άλλος. Υπάρχουν και κρύβονται στα δάση του Αμαζονίου.

– Και γιατί δεν τους έχουμε δει ποτέ; Ξαναρωτάει δύσπιστα ο πρώτος.

– Βλέπεις πόσο καλά κρύβονται; Απαντάει ο άλλος.

Είναι ένα υπόδειγμα συνωμοσιολογικής σκέψης. Οπου η έλλειψη επιβεβαίωσης χρησιμοποιείται ως απόδειξη βεβαιότητας.

Στην Ελλάδα, το παράδειγμα του μονόκερου βρήκε δική του εφαρμογή. Διατυπώθηκε από την Πέννυ Δαλαμπούρα που είναι μέλος του ΠΣ του ΠΑΣΟΚ.

Τι λέει το «δόγμα Δαλαμπούρα»; Λέει πως όταν έχουμε μια συγκάλυψη, «δεν ξέρουμε τι συγκαλύπτει γιατί όταν συγκαλύπτεις δεν ξέρουμε τι προσπαθείς να συγκαλύπτεις» (One TV, 17/2).

Κακά τα ψέματα, είναι μια μεγάλη αλήθεια. Που οδηγεί στη διαπίστωση πως όλα μπορεί να είναι τελικά συγκαλυμμένα αφού δεν μπορούμε να ξέρουμε τι έχει συγκαλυφθεί.

Είναι, ας πούμε, κάτι σαν τους ψεκασμούς. Τους θυμάστε;

Πριν από δέκα χρόνια μας ψέκαζε με

αεροπλάνα η Μέρκελ αλλά δεν το παίρναμε χαμπάρι αφού είχαμε ψεκαστεί. Σωστά. Πώς θα ξέρεις ότι σε ψεκάζουν όταν έχεις ήδη ψεκαστεί;

Αν θυμάμαι καλά μάλιστα οι οπαδοί του συλλογισμού είχαν μετρηθεί κάπου στο 30%!

Τώρα βέβαια με τους «αντισυστημικούς» που κυκλοφορούν ανάμεσά μας έχουμε πιάσει ακόμη καλύτερες επιδόσεις.

Το 39,8% θεωρεί ότι ο αντισυστημισμός είναι «θετικό» πράγμα. Να τον πάρουμε και στο σπίτι μας.

Το 54,3% πιστεύει ότι ο αντισυστημισμός είναι δείγμα μιας κοινωνίας που διαθέτει αντανακλαστικά. Καμάρι μας.

Το 35,9% θα ήθελε να δει στην κυβέρνηση μια «αντισυστημική πολιτική δύναμη». Εδώ κινούμαστε στα όρια της παράκρουσης.

Και τελικά το 37,4% των ερωτηθέντων αυτοχαρακτηρίζονται (υπερήφανα υποθέτω…) «αντισυστημικοί» (GPO, 19/2).

Εχουμε ανοίξει παρτίδες με μουρλούς; Το θεωρώ πιθανό. Και όπως φαίνεται δεν είναι λίγοι.

Γι’ αυτό πιστεύω ότι το «δόγμα Δαλαμπούρα» διατυπώθηκε την κατάλληλη στιγμή. Οπως οι «Τάιμς» με τους μονόκερους, επιτρέπει να εντοπίζουμε μια συγκάλυψη ακόμη κι όταν δεν φαίνεται.

– Εχουμε συγκάλυψη, βεβαιώνει ο υποψιασμένος.

– Ναι, αλλά δεν βλέπω τι συγκαλύπτουν, απαντάει ο ανυποψίαστος.

– Είδες πόσο καλά το συγκαλύπτουν; Καταλήγει ο υποψιασμένος.

Ετσι μπορούμε να εξηγούμε και τα ανεξήγητα όταν δεν εξηγούνται επειδή είναι ανεξήγητα. Κι αν δεν βολεύει η εξήγηση, κανένα πρόβλημα.

Τι χρειάζονται οι εξηγήσεις αφού είναι ανεξήγητα;

 Γ. Πρετεντέρης-ΤΟ ΒΗΜΑ