Πελασγία- Αχιλλέας μεταξύ μύθου και ιστορίας.

Η Πελασγία (Πελασγικόν Άργος ή Λάρισα Κρεμαστή κατά την αρχαιότητα) είναι η τελευταία κωμόπολη στην Ανατολική Φθιώτιδα, η οποία συμπίπτει με τόπο στην αρχαία Φθία, περιοχή που έφτανε μέχρι τα Φάρσαλα και περιελάμβανε τμήμα της Μαγνησίας (Νέα Αγχίαλος = Φθιώτιδες Θήβες). Στην περιοχή, σύμφωνα με Όμηρο, Στράβωνα και νεότερους μελετητές, περί το 1280 π. Χ. (εποχή Τρωικού πολέμου, κατά τη μία εκδοχή) βασίλευαν ο Πηλέας με τη Νηρηίδα Θέτιδα. Γιος τους ήταν ο Αχιλλέας, τον οποίο η μάνα του βάφτισε στα νερά της Στύγας, κρατώντας τον, γυμνό, μόνο, από την φτέρνα, ώστε να τον κάνει αθάνατο σαν κι εκείνη. Το βασίλειο των Μυρμιδόνων, όπως λεγόταν η φυλή τους (συνώνυμη της λέξης μυρμήγκια, αφού προέρχονταν από αυτά, ήταν πολύ εργατικοί, καθώς, όντας, ξένοι στην περιοχή, έπρεπε να επιβιώσουν κι έφτιαχναν στοές για τις μυστικές και ασφαλείς μετακινήσεις τους) αποτελούνταν, κυρίως, από τέσσερις πόλεις (Πελασγικόν Άργος Τραχίνα, Αλόπη, Άλος). Οι Μυρμιδόνες ήταν κλάδος των Πελασγών Αχαιών. Πελασγός, κατά τη μία εκδοχή, είναι σύνθεση των λέξεων πέλα, που σημαίνει σιμά, και άγω = οδηγώ, δηλαδή οδηγώ το λαό μου κάπου σιμά. με την προοπτική εξεύρεσης τροφής και νερού. Κατά τη δεύτερη εκδοχή προέρχεται από λέξη της αρχαιότητας που σήμαινε άνθος - ανθίζω, απ’ όπου, ίσως, να επικράτησε, στην κωμόπολή μας, και ο λεγόμενος «Απάν Χορός», που θύμιζε ανοιγμένο στάχυ ή λουλούδι και χορεύονταν την άνοιξη, μέχρι και το 1970.

Ο αρχαιολογικός χώρος «Κάστρο» βρίσκεται Β. Α. της Πελασγίας. Σήμερα σώζονται μεγάλοι κυβικοί ογκόλιθοι και μισογκρεμισμένες πύλες - είσοδοι. Μαθητές του Δημοτικού Σχολείου όντες (δεκαετία του ’50) σε ημερήσια εκδρομή, σκάβοντας με τα χέρια και ξύλα ανασύραμε, από σχετικά μικρό βάθος, διάφορα αρχαία μαρμάρινα ευρήματα, τα οποία μεταφέραμε στο κτίριο του παλιού Σχολείου, αλλά αργότερα κατέληξαν στο Αρχαιολογικό Μουσείο Λαμίας (νομίζω). Τις απόψεις του αρχαιολογικού ενδιαφέροντος της περιοχή μας ενισχύει και το γεγονός πως κοντά υπάρχουν κι άλλα αρχαιολογικά κατάλοιπα, όπως το δάπεδο και κολώνες Ναού του Ερμή, στην «Παναγίτσα» Κυπαρισσώνας, που παλαιότερα ήταν εμφανή, ενώ σήμερα μισο-υπάρχουν, ο οικισμός στον λόφο Αγίου Κωνσταντίνου, κοντά στην Παραλία και σκόρπια ευρήματα, μωσαϊκών, κεφαλών, αγγείων κ.ά.  Το φρούριο του «Κάστρου» μοιάζει μ’ εκείνο των Μυκηνών. Πηγές για τα πιο πάνω στοιχεία έχουν αντληθεί από το Στράβωνα, ο οποίος αναφέρει στα «Γεωγραφικά»: «Είθ’ εξής παραπλεύσαντι σταδίοις εκατόν ο Εχίνος (σημ. Αχινός) υπέρκειται. Της δ’ εξής παραλίας εν μεσογαία εστίν η Κρεμαστή Λάρισα είκοσι σταδίους (184,83Χ20=3.696μ.) αυτής διέχουσα, η δ’ αυτή και Πελασγία λεγομένη Λάρισα». Κρεμαστή Λάρισα λεγόταν και η κωμόπολή μας από το 1926. Στο ίδιο βιβλίο, ο Στράβων αναφέρει: «Άλος δε και Λάρισα η Κρεμαστή και το Δημήτριον υπ’ εκείνω πάσαι προς έως της Όθρυος». Και σε άλλο: Λάρισα δ’ έστι και άλλη... και η Κρεμαστή, υπό τινων δε Πελασγία λεγομένη». Ο Όμηρος, δε, αναφέρει: «Νυν αυ τους όσσοι το Πελασγικόν Άργος έναιον, οι τ’ Άλον οι τ’ Αλόπην οι τε Τρηχίνα νέμοντο, οι τ’ είχον Φθίην η δ’ Ελλάδα καλλιγύναικα, Μυρμιδόνες δε καλεύοντο και Έλληνες και Αχαιοί, των αυ πεντήκοντα νεών ην αρχός Αχιλλέύς» (Ιλιάδα, ραψ. Β΄, στιχ. 681-685). Γνωρίζουμε ότι μόνο στην περιοχή μας κόπηκαν νομίσματα με την κεφαλή του Αχιλλέα (επί Δημητρίου Πολιορκητή, 302 π.Χ.), ίδια με το σύμβολο του, τότε, Δήμου μας. Τα στοιχεία αυτά παραθέτουν και νεώτεροι ερευνητές, όπως οι: Κρατίνος Αποστολίδης, Ιωάννης Βορτσέλας, Ζήσης Πρωτοπαπάς και το εγκυκλοπαιδικό λεξικό «Υδρία». Προσθέτουμε και τις περιγραφές του Γερμανού περιηγητή Fr. Stahlin, στις οποίες παραθέτει και χάρτη της περιοχής, «Das Hellenishe Thessalien", 1924, όπου φαίνεται ότι η Κρεμαστή Λάρισα αποτελούνταν από τρία τμήματα. Γράφει συγκεκριμένα: «Ανάμεσα στη Σουβάλα (σημ. Βαθύκοιλο) και στο Γαρδίκι (σημ. Πελασγία) ανοίγεται η κοιλάδα της Λάρισας, η οποία ακόμα, σήμερα, έχει πολλά νερά και είναι φυτεμένη με αμπελώνες. Ανοίγεται σ’ ένα ημικυκλικό κόλπο με επίπεδη ακτή. Η Κρεμαστή Λάρισα βρίσκεται στο όρος Όθρη 3,5 χιλ. από τη θάλασσα. Το τραγικό είναι ότι στην περιοχή δεν έγιναν ποτέ συστηματικές ανασκαφές, ο χώρος είναι αφύλαχτος για αιώνες, βορά στους όποιους σκοπούς του οποιουδήποτε.

Nίκος Μπατσικανής