«Ελληνική Δημοκρατία
Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας
Νομός Φθιώτιδας
Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Φθιώτιδας
Εισηγητής:
Επαμεινώνδας Μαριάς,
Επικεφαλής μείζονος αντιπολίτευσης του
Νομαρχιακού Συμβουλίου Φθιώτιδας
Θέμα 1ο
Λαμία 20/4/2008
Προς
Το Νομαρχιακό Συμβούλιο Φθιώτιδας
ΕΙΣΗΓΗΣΗ
Θέμα: «Μόλυνση του Μαλιακού».
Εισαγωγή.
Τα χιλιάδες νεκρά ψάρια που αντικρίσαμε όλοι μας στο Μαλιακό τις τελευταίες πενήντα ημέρες έφεραν στο προσκήνιο το ζήτημα της μόλυνσης του Μαλιακού Κόλπου που κινδυνεύει πλέον να γίνει ένας νέος Ασωπός.
Πήραμε την πρωτοβουλία ως νομαρχιακή παράταξη να ζητήσουμε τη συζήτηση του θέματος στο Νομαρχιακό Συμβούλιο Φθιώτιδας διότι θεωρούμε ότι βρισκόμαστε στο σημείο μηδέν σε σχέση με το ζήτημα αυτό.
Για το λόγο αυτό στην εισήγησή μας και στην συνακόλουθη συζήτηση θα πρέπει να επικεντρωθούμε στα παρακάτω κρίσιμα ερωτήματα.
Ποιες οι αιτίες μόλυνσης του Μαλιακού.
Ποιες είναι οι πολιτικές ευθύνες σε κυβερνητικό και νομαρχιακό επίπεδο για την οικολογική αυτή κρίση.
Έγινε ορθά η διαχείριση της οικολογικής κρίσης λόγω της μόλυνσης του Μαλιακού εκ μέρους των αρμόδιων δημοσίων φορέων και ιδίως της ΝΑΦ.
Ποια συμπεράσματα πρέπει να αντλήσουμε.
Ποια άμεσα μέτρα πρέπει να ληφθούν για την προστασία του Μαλιακού, την αποφυγή μετατροπής της οικολογικής κρίσης σε κρίση δημόσιας υγείας και σε οικονομική κρίση.
Ποιο το μεσοπρόθεσμο σχέδιο παρέμβασης στο Μαλιακό.
Στην εισήγησή μας αυτή περιλαμβάνουμε και προτάσεις οι οποίες τέθηκαν από την πλευρά των ΟΤΑ του νομού μας, από τους συλλόγους των αλιέων αλλά και από οικολογικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στο νομό μας.
Α. Μέρος Πρώτο
Α.1.Τα αίτια της μόλυνσης του Μαλιακού.
Σύμφωνα με τα σχετικά επιστημονικά πορίσματα του ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ ο μαζικός θάνατος των ψαριών του Μαλιακού οφείλεται στο φυτοπλαγκτόν με την ονομασία Chattonella το οποίο αναπτύσσεται σε συνθήκες ύπαρξης αυξημένων ποσοτήτων αλάτων αζώτου και φωσφόρου.
Οι μεγάλες ποσότητες αλάτων αζώτου και φωσφόρου στα ύδατα του Μαλιακού οφείλονται στον παράνομο «εμπλουτισμό του» από:
1.Αστικά λύματα, λόγω έλλειψης βιολογικών καθαρισμών.
2.Βιομηχανικά απόβλητα ανεπεξέργαστα ή πλημμελώς επεξεργασμένα. από τις βιομηχανίες της περιοχής, αλλά και από τα ελαιοτριβεία, τα πυρηνελαιουργεία και τις συναφείς βιομηχανίες.
3.Φερτές ύλες που εκβράζει ο Σπερχειός.
4.Εναπόθεση μεγάλων ποσοτήτων από μπάζα από τα μεγάλα έργα στο πέταλο του Μαλιακού καθώς και εναπόθεση λοιπών οικοδομικών υλικών.
5.Θρεπτικά άλατα, φυτοφάρμακα και λιπάσματα που χρησιμοποιούνται για την καλλιέργεια της κοιλάδας του Σπερχειού.
6.Από τα λύματα των κτηνοτροφικών μονάδων, από τα παράνομα απορριπτόμενα βορθολύματα και από τη λειτουργία των ανεξέλεγκτων χωματερών.
Οι αιτίες μόλυνσης του Μαλιακού ήταν και είναι γνωστές σε όλους τους επίσημους φορείς του νομού. Η ασυδοσία της αγοράς και των ιδιωτικών επιχειρήσεων σε συνδυασμό με τη μη εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και η συνακόλουθη ανοχή και έλλειψη αστυνόμευσης εκ μέρους των αρμοδίων υπηρεσιών οδήγησαν σε μια ιδιαίτερα δυσμενή από οικολογικής απόψεως κατάσταση στο Μαλιακό.
Α.2. Οι γενικές πολιτικές ευθύνες.
Οι πολιτικές ευθύνες για τη διαχρονική οικολογική καταστροφή του Μαλιακού ανήκουν στην κυβέρνηση της ΝΔ και στην ηγεσία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Φθιώτιδας που επί σειρά ετών αδιαφόρησαν για το σχεδιασμό και τη λήψη μέτρων περιβαλλοντικής προστασίας της περιοχής μας και απέτυχαν να εφαρμόσουν μια λειτουργική και αποτελεσματική πολιτική πρόληψης.
Σημαντικές αιτίες υποβάθμισης του οικοσυστήματος Σπερχειού-Μαλιακού ήταν η πληθυσμιακή μετακίνηση στην παράκτια ζώνη του Μαλιακού, η τουριστική ανάπτυξη, η εντατική ανάπτυξη των γεωργικών καλλιεργειών, η βιομηχανική δραστηριότητα, η ανάπτυξη των θαλάσσιων μεταφορών, τα έργα της ΠΑΘΕ και της ΕΡΓΟΣΕ.
Βασικό χαρακτηριστικό ήταν η απουσία πολιτικής για την αντιμετώπιση των δυσμενών συνεπειών στο οικοσύστημα Μαλιακού-Σπερχειού εκ μέρους της κυβέρνησης της ΝΔ και της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Φθιώτιδας.
Η έλλειψη σχεδιασμού και διαχείρισης των χρήσεων γης αλλά και χωροθέτησης της λειτουργίας των ιχθυοκαλλιεργειών, η αναποτελεσματική προστασία των παράκτιων περιοχών και η έλλειψη ελέγχου των οχλουσών δραστηριοτήτων, η απουσία αστυνόμευσης, η κατασκευή των μεγάλων έργων στο πέταλο του Μαλιακού χωρίς κανένα έλεγχο των αρνητικών τους συνεπειών για το περιβάλλον παρά τις συνεχείς μας καταγγελίες στο Νομαρχιακό Συμβούλιο τα τελευταία χρόνια, η κυβερνητική απάθεια και η εγκατάλειψη της περιοχής είχαν ως αποτέλεσμα να οδηγηθεί η Φθιώτιδα σε υποβάθμιση των τουριστικών υπηρεσιών και της προστασίας του περιβάλλοντος.
Έτσι το θέμα του Μαλιακού στην ουσία αφέθηκε στη τύχη του και δεν υπάρχει καμία ενέργεια τα τελευταία πέντε χρόνια για την προστασία του.
Ταυτόχρονα δεν έγιναν οι απαραίτητοι έλεγχοι και δεν παρακολουθήθηκαν οι πηγές ρύπανσης.
Για το λόγο αυτό το Νομαρχιακό Συμβούλιο θα πρέπει να πληροφορηθεί για όλα τα στοιχεία των ελέγχων που έγιναν την τελευταία 5ετία. Επίσης η ηγεσία της ΝΑΦ πρέπει να πληροφορήσει το Νομαρχιακό Συμβούλιο τι ακριβώς έκανε η Νομαρχία σε σχέση με τις αρμοδιότητες της. Έχει γίνει έλεγχος για την εφαρμογή των περιβαλλοντικών όρων στη περιοχή Σπερχειού-Μαλιακού; Έχουν επιβληθεί πρόστιμα από ελέγχους; Πόσοι έλεγχοι έγιναν τα τελευταία χρόνια; Πόσα πρόστιμα επιβλήθηκαν; Εισπράχθηκαν τα πρόστιμα αυτά;
Εκτίμησή των οικολογικών οργανώσεων της περιοχής αλλά και δική μας είναι ότι υπήρξε παντελής έλλειψη ελεγκτικών μηχανισμών και μηχανισμών πρόληψης από μέρους των αρμοδίων φορέων και υπηρεσιών της ΝΑΦ και απόλυτη ασυδοσία των ελεγχόμενων επιχειρήσεων σε συνδυασμό με την μη εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και των ευρωπαϊκών οδηγιών. Κατά τα άλλα ο Μαλιακός, το Δέλτα και η Κοιλάδα του Σπερχειού είναι προστατευμένη περιοχή στο Δίκτυο NATURA 2000. Α.3.Διαχείριση της πρόσφατης οικολογικής κρίσης-πολιτικές ευθύνες της ηγεσίας της ΝΑΦ.
Σημαντικές πολιτικές ευθύνες υπήρξαν επίσης και κατά τη διαχείριση της πρόσφατης οικολογικής κρίσης.
Υπήρξε ολιγωρία εκ μέρους της ηγεσίας της Νομαρχίας Φθιώτιδας αλλά και υποτίμηση του όλου γεγονότος εξ αρχής με αποτέλεσμα να μην αντιληφθεί η ηγεσία της ΝΑΦ έγκαιρα την κρισιμότητα της κατάστασης, να εφησυχάσει και να χάσει πολύτιμο χρόνο για την αποτελεσματική διαχείριση της κρίσης. Έτσι δεν έδρασε άμεσα και αποτελεσματικά για τη διερεύνηση και διαλεύκανση του μαζικού φαινομένου των νεκρών ψαριών αν και εμείς ως παράταξη είχαμε θέσει το θέμα αυτό δύο φορές στο Νομαρχιακό Συμβούλιο και μάλιστα την πρώτη φορά στις 13/3/2009, δύο μόλις ημέρες μετά την εκδήλωση της οικολογικής καταστροφής και τη δεύτερη φορά στις 27/3/2009.
Έτσι η κατάσταση ξέφυγε από κάθε έλεγχο, η περιοχή δυσφημίστηκε οικολογικά αλλά και τουριστικά με απρόβλεπτες συνέπειες για το μέλλον της τοπικής οικονομίας. Ταυτόχρονα δεν έγινε λήψη των απαραίτητων μέτρων για την αποτελεσματική προστασία της δημόσιας υγείας, απαγόρευση ενδεχόμενης συλλογής και διάθεσης των πεθαμένων ψαριών αλλά και έλεγχοι των οστρακοειδών που καταναλώθηκαν στην τοπική αγορά.
Ζητούμε λοιπόν ως μέλη του Νομαρχιακού Συμβουλίου από τον κ. Νομάρχη:
1) να κατατεθούν στο ΝΣ αντίγραφα όλων των αποτελεσμάτων από τις αναλύσεις ζωικών οργανισμών στο Μαλιακό κόλπο, από τον περασμένο Φεβρουάριο μέχρι σήμερα, 2) να μας ενημερώσει εάν έχουν σταλεί για ανάλυση δείγματα θαλάσσιου νερού και από ποια σημεία του Μαλιακού και αν υπάρχουν αποτελέσματα να μας χορηγήσει αντίγραφα αυτών, 3) να μας ενημερώσει εάν το φαινόμενο των νεκρών ψαριών βρίσκεται σε ύφεση ή επιδεινώνεται και από τι είδους μετρήσεις προκύπτει το οποιοδήποτε αποτέλεσμα, 4) να μας ενημερώσει αν παρατηρήθηκαν νεκρά υδρόβια ή άλλα πτηνά στην περιοχή που παρατηρήθηκαν νεκρά ψάρια.
Α.4. Οι προτάσεις της Νομαρχιακής Παράταξης ΠΡΩΤΑ Η ΦΘΙΩΤΙΔΑ στο Νομαρχιακό Συμβούλιο.
Κατά την τρέχουσα νομαρχιακή θητεία η παράταξή μας υπέβαλε σειρά προτάσεων και εισηγήσεων στο Νομαρχιακό Συμβούλιο ως όργανο δημοκρατικού προγραμματισμού για την προστασία του περιβάλλοντος στο νομό μας.
Οι κυριότερες εξ αυτών ήταν:
1.Η άμεση απαγόρευση λειτουργίας των παράνομων λατομείων και η μεταφορά τους στην εγκεκριμένη λατομική ζώνη.
2.Η δημιουργία νομαρχιακού φορέα αποκατάστασης των λατομείων της περιοχής.
3.Η λειτουργία ενός μοναδικού σύγχρονου ΧΥΤΥ για όλη την περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και η απαγόρευση λειτουργίας των χωματερών.
4.Ο αυστηρός έλεγχος της εφαρμογής των εγκεκριμένων όρων περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τα έργα του ΠΑΘΕ και της ΕΡΓΟΣΕ.
5.Η απαγόρευση λειτουργίας των παράνομων λατομείων και δανειοθαλάμων για τα έργα του πετάλου του Μαλιακού.
6.Η προστασία των ορεινών όγκων και ιδίως της Οίτης.
7.Η διενέργεια αυξημένων ελέγχων για ρύπανση εκ μέρους των βιομηχανιών που λειτουργούν στο νομό μας.
8.Η απαγόρευση λειτουργίας μονάδας επεξεργασίας ιατρικών αποβλήτων στη ΒΙΠΕ Λαμίας κλπ.
9.Η απαγόρευση απόρριψης της σκουριάς της ΛΑΡΚΟ στη θάλασσα.
Συνέχεια : Στα σχόλια (comments)
Α.5.Το ξεπερασμένο νεοφιλελεύθερο μοντέλο ανάπτυξης της Φθιώτιδας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι πολιτικές ευθύνες για τη μόλυνση του Μαλιακού αναδεικνύουν το τέλος του σύγχρονου μοντέλου νεοφιλελεύθερης ανάπτυξης του νομού Φθιώτιδας.
Ενός μοντέλου που στηρίχθηκε στην άναρχη οικονομική και οικολογική ανάπτυξη με γνώμονα τα υπερκέρδη των επιχειρήσεων, την έλλειψη σοβαρού πολεοδομικού σχεδιασμού, την κερδοσκοπία των τοπικών μικροσυμφερόντων, την έλλειψη προσδιορισμού χρήσεων γης και χωροθέτησης των ιχθυοκαλλιεργειών, την εντατικοποίηση των καλλιεργειών με την ετήσια χρήση 23.000 τόνων λιπασμάτων και 300 τόνων γεωργικών φαρμάκων μόνο στην κοιλάδα του Σπερχειού, την έλλειψη σύγχρονων αποχετευτικών δικτύων και βιολογικών καθαρισμών σε όλους σχεδόν τους ΟΤΑ του νομού πλην της Λαμίας και των Καμένων Βούρλων.
Αυτό το μοντέλο ανάπτυξης είχε ως στόχο το γρήγορο κέρδος, την αλόγιστη υπερεκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών και πόρων της περιοχής και τη μη αποκατάσταση των περιβαλλοντικών ζημιών.
Στηρίχθηκε στη λογική ότι οι δυνάμεις της αγοράς και της επιχειρηματικότητας πρέπει να αφεθούν ελεύθερες να λειτουργήσουν για το καλό δήθεν της κοινωνίας του νομού μας, ενώ η δημόσια παρέμβαση εκ μέρους του κεντρικού κράτους, της νομαρχίας και των ΟΤΑ έπρεπε να περιοριστεί στο ελάχιστο αφού σε αντίθετη περίπτωση θα οδηγούσε δήθεν σε γραφειοκρατικές αγκυλώσεις με αποτέλεσμα τον περιορισμό δήθεν της ταχύρρυθμης οικονομικής ανάπτυξης του νομού μας.
Στο πλαίσιο αυτό τόσο από το κεντρικό κράτος, όσο και από τη ΝΑΦ εγκαταλείφθηκε η στήριξη των φορέων της τοπικής κοινωνικής οικονομίας με αποτέλεσμα και ο νομό μας να περάσει στην κυριαρχία της κοινωνίας της αγοράς και των τραπεζών.
Το νεοφιλελεύθερο αυτό μοντέλο που επιλέχθηκε ως κυρίαρχο και μοναδιαίο μοντέλο ανάπτυξης της περιοχής σε συνδυασμό με τον τοπικό μικροκομματισμό έχει πλέον ξεπεραστεί ιστορικά και οικολογικά.
Α.6. Η αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία και η αειφόρος πράσινη ανάπτυξη ως νέο μοντέλο ανάπτυξης της Φθιώτιδας.
Η περιοχή μας αλλά και η χώρα ολόκληρη χρειάζεται ένα νέο κυρίαρχο μοντέλο ανάπτυξης, το οποίο προσδιορίζεται ως αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία και αειφόρος/βιώσιμη πράσινη ανάπτυξη.
Α.6.1.Η αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία.
Με τον όρο αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία νοείται ο τομέας αυτός της οικονομίας ο οποίος δεν ανήκει ούτε στο δημόσιο ούτε στον ιδιωτικό τομέα.
Αποκαλείται και τρίτος τομέας και συνιστά ένα τομέα που δεν είναι κρατικός αλλά έχει δημόσιο προσανατολισμό, δεν είναι εμπορικός αλλά ταυτόχρονα έχει οικονομική διάσταση.
Ο κοινωνικός τομέας στηρίζεται κατά κύριο λόγο στον εθελοντισμό, χωρίς όμως να εξαντλείται εκεί.
Στον τομέα της αλληλέγγυας κοινωνικής οικονομίας συγκαταλέγονται οι συνεταιρισμοί, οι εταιρείες λαϊκής βάσης, οι κοινωφελείς εταιρίες, οι οργανισμοί και τα ιδρύματα που ιδρύουν η Νομαρχιακή και Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι ΜΚΟ και οι άλλες εθελοντικές οργανώσεις.
Η αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο για την ανάπτυξη της Φθιώτιδας, τη διάχυση των οικονομικών αποτελεσμάτων στο νομό μας και τη συνακόλουθη μείωση της φτώχειας τοπικά. Μπορεί να συμβάλλει στην ενίσχυση της τοπικής απασχόλησης και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στην πράσινη οικονομία, στην προστασία του περιβάλλοντος και στην καινοτομία στους τομείς της παραγωγής τροφίμων και της αγροτικής παραγωγής.
Για το λόγο αυτό οι ενέργειες της ΝΑΦ οφείλουν κυρίως να ενισχύουν τις προσπάθειες της τοπικής αλληλέγγυας κοινωνικής οικονομίας και δευτερευόντως άλλους τομείς.
Α.6.2.Η αειφόρος πράσινη ανάπτυξη.
Η αειφόρος πράσινη ανάπτυξη συνιστά ένα μοντέλο ανάπτυξης που σέβεται τους φυσικούς πόρους με βάση την αρχή της βιωσιμότητας.
Η αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος επιτάσσει πλέον τη δημιουργία του κατάλληλου πλαισίου που θα ευνοήσει τη σύσταση «κοινωνικών εταιρειών» και «πράσινων επαγγελμάτων», επαγγελμάτων δηλαδή που σχετίζονται με τη διαχείριση και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων, την εξοικονόμηση ενέργειας, την ανακύκλωση των αποβλήτων, την οικολογική γεωργία και κτηνοτροφία, τον οικοτουρισμό κλπ. Αυτό σημαίνει ότι μεγάλο μέρος του πληθυσμού του νομού μας θα μπορούσε να απασχοληθεί στην πορεία στους τομείς των καθαρών τεχνολογιών, των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας και κυρίως της γεωθερμίας, της ανακύκλωσης αποβλήτων, της προστασίας της φύσης και του περιβάλλοντος, της οικολογικής αναβάθμισης αστικών και αγροτικών περιοχών και της παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών που χρησιμοποιούνται άμεσα για περιβαλλοντικούς σκοπούς.
Όλα αυτά προϋποθέτουν πλήρη αξιοποίηση του ΕΣΠΑ που ενισχύει δράσεις που έχουν σχέση με τις νέες τεχνολογίες, την καινοτομία και την επένδυση στη γνώση και τη νέα οικονομία.
Β. Μέρος δεύτερο
Β.1.Το ενιαίο οικοσύστημα Μαλιακού-Σπερχειού.
Το οικοσύστημα Μαλιακού-Σπερχειού είναι ενιαίο. Δεν μπορεί να χαραχθεί μια σύγχρονη, λειτουργική και αποτελεσματική πολιτική περιβαλλοντικής προστασίας στο Μαλιακό χωρίς τη λήψη μέτρων για την προστασία του Σπερχειού.
Αυτό σημαίνει ότι ο Μαλιακός και ο Σπερχειός αποτελούν αλληλένδετες ενότητας από απόψεως οικολογικής και διαχειριστικής.
Έτσι η όποια οικολογική επιβάρυνση του Σπερχειού μοιραία επηρεάζει δυσμενώς και το Μαλιακό. Όπως επισημαίνουν οι οικολογικές οργανώσεις της περιοχής μας ποτέ «μέχρι σήμερα ο Μαλιακός Κόλπος δεν αντιμετωπίστηκε ως ένα φυσικό σύστημα που αναπτύσσει μια δυναμική αλληλεπιδράσεων με ποικίλους παράγοντες, φυσικούς και ανθρωπογενείς».
Αν και ο Σπερχειός είναι χαρακτηρισμένος ως περιοχή NATURA 2000 εντούτοις δέχεται ποικίλες οικολογικές επιβαρύνσεις και δεν προστατεύεται επαρκώς με αποτέλεσμα να μολύνει με τη σειρά του και τον Μαλιακό Κόλπο με τοξικές ουσίες.
Β.2 Το νέο μοντέλο ανάπτυξης της Φθιώτιδας.
Όπως αναλύσαμε παραπάνω η περιοχή μας χρειάζεται ένα νέο κυρίαρχο μοντέλο ανάπτυξης, το οποίο προσδιορίζεται ως αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία και αειφόρος/βιώσιμη πράσινη ανάπτυξη.
Το μοντέλο αυτό βασίζεται στην ορθολογική διαχείριση των παράκτιων πόρων του Μαλιακού και των αντίστοιχων παρόχθιων πόρων του Σπερχειού.
Στόχος η διασφάλιση της ποιότητας ζωής του υπάρχοντος πληθυσμού του νομού μας και η δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιήσουν τις δικές τους.
Αυτό σημαίνει ότι απαιτείται άμεσα η διαμόρφωση μιας στρατηγικής προληπτικού χαρακτήρα για να αποφευχθούν οι αρνητικές μη αναστρέψιμες συνέπειες.
Β.2.1. Η ιδέα της φέρουσας ικανότητας του οικοσυστήματος Μαλιακού-Σπερχειού.
Στο πλαίσιο του εν λόγω μοντέλου ανάπτυξης βασική αρχή συνιστά η ιδέα της φέρουσας ικανότητας του Μαλιακού και του Σπερχειού η οποία είναι το όριο αντοχής του οικοσυστήματος πέρα από το οποίο κινδυνεύει να υποστεί ανεπανόρθωτη βλάβη.
Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να προσδιοριστεί το επίπεδο χρήσης των παράκτιων πόρων προκειμένου να διασφαλιστεί αφ΄ ενός μεν η διατηρησιμότητα και η ποιότητα των πόρων και αφετέρου η ικανοποίηση των πολιτών της Φθιώτιδας και των λοιπών χρηστών σε ένα μεγάλο χρονικό ορίζοντα.
Στο πλαίσιο αυτό η ιδέα της φέρουσας ικανότητας του Μαλιακού και του Σπερχειού πρέπει να δίνει προτεραιότητα:
1.Στους πόρους και όχι στους χρήστες.
2.Στη δυνατότητα προσφοράς και όχι στις απαιτήσεις της αχαλίνωτης ζήτησης
Ταυτόχρονα οφείλει να λαμβάνει υπόψη της όλα τα υποσυστήματα τα οποία συχνά είναι δυσδιάκριτα και ιδίως το οικολογικό, το πολιτιστικό, το κοινωνικό/ψυχολογικό, το οικονομικό και το δομημένο περιβάλλον.
Β.2.2. Προληπτική δράση και ολοκληρωμένη διαχείριση του οικοσυστήματος Μαλιακού-Σπερχειού.
Επομένως χρειάζεται μια ολοκληρωμένη διαχείριση του οικοσυστήματος Μαλιακού-Σπερχειού που να απαντά στην έντονη προσελκυστικότητά του για αυξανόμενη ανάπτυξη που τα τελευταία χρόνια λόγω της ανεξέλεγκτης λειτουργίας των δυνάμεων της αγοράς στο νομό μας και της υποχώρησης της δημόσιας ρύθμισης έλαβε τη μορφή σημαντικής πίεσης με καταστροφικά οικολογικά και κοινωνικά αποτελέσματα.
Η προληπτική δράση πρέπει να ακολουθεί τις παρακάτω αρχές:
Την αρχή της συμβατότητας των έργων με το οικοσύστημα της περιοχής.
Την αρχή της επιλεξιμότητας της τελικής δράσης που ελαχιστοποιεί τις δυσμενείς επιπτώσεις.
Την αρχή της συγκρισιμότητας της επιλεγόμενης δράσης με αντίστοιχες που έχουν χρησιμοποιηθεί σε παρόμοιες περιπτώσεις με θετικά αποτελέσματα.
Την αρχή της ανεκτικότητας της επιλεγόμενης δράσης προκειμένου να μπορεί στο μέλλον να εμπλουτίζεται με τεχνολογικές καινοτομίες.
Την αρχή της συμμετοχής και της αποδοχής της τελικής δράσης από τους εμπλεκομένους φορείς και την κοινωνία των πολιτών.
Η βιώσιμη ανάπτυξη απαιτεί ισόρροπη χρήση και εξοικονόμηση πόρων.
Λόγω της ιδιαίτερης οικολογικής και οικονομικής σημασίας του Μαλιακού, είναι επιτακτική ανάγκη να ενταχθεί σε ένα σύστημα διαχείρισης και περιβαλλοντικής πολιτικής, με βάση τις αρχές της αειφορίας, όπου ο στόχος θα είναι όχι μόνον η βελτίωση της οικολογικής και περιβαλλοντικής του υγείας, αλλά και η αποφυγή δημιουργίας νέων πηγών ρύπανσης, ώστε να συνυπάρχει αρμονικά το φυσικό σύστημα με τις συμβατές προς αυτό ανθρωπογενείς δραστηριότητες.
Η προστασία του φυσικού συστήματος του Μαλιακού, η χρήση της παράκτιας ζώνης, η χωροθέτηση στην παράκτια ζώνη και οι πολεοδομήσεις, θα πρέπει να ιδωθούν στην προοπτική της περιβαλλοντικής προστασίας, της διατήρησης της βιοποικιλότητας, της διαγενεακής αλληλεγγύης, της δημοκρατίας και όχι της βραχυπρόθεσμης εξυπηρέτησης στενών ατομικών οικονομικών συμφερόντων και ενός κακώς εννοούμενου πολιτικού κόστους.
Β.3.Το σχέδιο έκτακτης ανάγκης για το Μαλιακό-Σπερχειό.
Στην παρούσα φάση είναι αναγκαία η εκπόνηση ενός σχεδίου έκτακτης ανάγκης για το Μαλιακό-Σπερχειό που να προβλέπει τη λήψη άμεσων μέτρων και ενός δεσμευτικού χρονοδιαγράμματος υλοποίησής τους.
Στο πλαίσιο αυτό και με βάση τις προτάσεις που ανέπτυξαν οι ΟΤΑ, οι οικολογικές οργανώσεις του νομού μας και οι φορείς των αλιέων του Μαλιακού το σχέδιο έκτακτης ανάγκης πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον τα παρακάτω μέτρα:
1.Άμεση καταγραφή και έλεγχο όλων των εστιών ρύπανσης του Σπερχειού ποταμού και του Μαλιακού Κόλπου.
2.Έλεγχο της καλής και αποτελεσματικής λειτουργίας του βιολογικού καθαρισμού των Καμένων Βούρλων και της Λαμίας και επέκταση των δυνατοτήτων του τελευταίου ώστε να μπορεί να επεξεργάζεται σε 24ωρη βάση το σύνολο των αστικών λυμάτων του δήμου.
3.Συστηματικό έλεγχο των αποβλήτων των βιομηχανιών.
4.Έλεγχο της λειτουργίας των ελαιοτριβείων, των πυρηνελαιουργείων και των συναφών βιομηχανιών και του τρόπου απόθεσης των λυμάτων τους.
5.Άμεσο κλείσιμο όλων των ανεξέλεγκτων χωματερών της περιοχής μας.
6.Έλεγχο στην παράνομη δραστηριότητα των βυτιοφόρων που δεν μεταφέρουν τα βοθρολύματα στον πλησιέστερο βιολογικό καθαρισμό, αλλά τα απορρίπτουν παράνομα και ανεξέλεγκτα σε σούδες και σε χείμαρρους.
7.Αναβάθμιση του Τμήματος Προστασίας Περιβάλλοντος της ΔΙΧΩΠΕ σε Διεύθυνση Περιβάλλοντος με την αντίστοιχη στελέχωση.
8.Πλήρη εφαρμογή της νομοθεσίας και της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει».
9 Αυστηρό έλεγχο στην εφαρμογή των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων σε όλες τις παλιές και νέες επιχειρήσεις αλλά και στα έργα του ΠΑΘΕ και της ΕΡΓΟΣΕ.
10.Άμεση αποζημίωση των επαγγελματιών αλιέων και το πάγωμα των χρεών τους στις Τράπεζες, στο δημόσιο και τους λοιπούς δημόσιους οργανισμούς.
11. Απαγόρευση αλιείας από μηχανότρατες και γρι-γρι στο Μαλιακό. Και στο Β. Ευβοϊκό.
12.Ίδρυση και λειτουργία Αλειοφυλακής για την φύλαξη της προστατευμένης περιοχής του Κόλπου του Μαλιακού.
13.Θέσπιση ΠΔ για ποινικοποίηση της αλιείας στο λιβάδι του Μαλιακού.
14.Αυστηροί και αιφνιδιαστικοί έλεγχοι των τουριστικών και εμπορικών πλοίων προκειμένου να μην αδειάζουν απόβλητα το Μαλιακό.
15.Αξιοποίηση του μέτρου 1.2. του επιχειρησιακού προγράμματος αλιείας 2007-2013 για πλήρη αποζημίωση των αλιέων του Μαλιακού με ταυτόχρονη προσωρινή παύση αλιευτικών δραστηριοτήτων υπό τον όρο ότι θα υπάρξει διαβούλευση με τους αλιείς και σύμφωνη γνώμη των επαγγελματικών τους φορέων.
Β.4.Μακροπρόθεσμα μέτρα για την προστασία του Μαλιακού.
Στα μακροπρόθεσμα μέτρα προστασίας του οικοσυστήματος Μαλιακού-Σπερχειού πρέπει να περιλαμβάνονται οι εξής δράσεις:
1.Δημιουργία Παρατηρητηρίου Περιβάλλοντος.
Το Παρατηρητήριο Περιβάλλοντος πρέπει να περιλαμβάνει ένα σύστημα συνεχούς παρακολούθησης της ποιότητας των νερών του Σπερχειού ποταμού και του Μαλιακού Κόλπου με τη δημιουργία σταθμών μέτρησης της ποιότητας των νερών Σπερχειού και Μαλιακού σε διαφορετικά σημεία της παράκτιας και παρόχθιας περιοχής και τη συνεργασία σε αυτό με ερευνητικά ινστιτούτα και πανεπιστημιακά τμήματα προκειμένου να δώσει σημαντικά αποτελέσματα.
2.Πρόβλεψη κονδυλίων από τον προϋπολογισμό της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Φθιώτιδας για ανάπτυξη συνεργασίας με φορείς ελέγχου και προστασίας του συστήματος Μαλιακού-Σπερχειού, π.χ δορυφορική παρακολούθηση της ποιότητας των νερών του Μαλιακού.
3.Εκπόνηση Μελέτης Χωροθέτησης των λειτουργιών στο οικοσύστημα Μαλιακού-Σπερχειού.
4.Ολοκληρωμένη Μελέτη Διαχείρισης της παράκτιας ζώνης του Μαλιακού και της παρόχθιας ζώνης του Σπερχειού, που να περιλαμβάνει εκείνες τις οικονομικές δραστηριότητες που είναι συμβατές με την προστασία του θαλάσσιου και του παράκτιου περιβάλλοντος, όπως ο οικοτουρισμός, η αλιεία, η βιολογική γεωργία με κύριο άξονα την ελιά και η ενίσχυση των τοπικών ποικιλιών και των τοπικών προϊόντων.
5.Πρόγραμμα για τη λειτουργία των βιολογικών καθαρισμών Σπερχειάδας - Μακρακώμης και Στυλίδας και αντίστοιχο έργο μεταφοράς των λυμάτων των οικισμών στο βιολογικό της Λαμίας.
6.Εφαρμογή προγράμματος απονιτροποίησης όλων των καλλιεργήσιμων εκτάσεων στην κοιλάδα του Σπερχειού και ενίσχυση των προγραμμάτων βιολογικής γεωργίας.
7.Πρόβλεψη περιβαλλοντικών δράσεων για την ποιότητα των νερών στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού προγράμματος Αλιείας 2007-2013 σε περιοχές Natura 2000.
8.Αξιοποίηση των δυνατοτήτων του ΕΣΠΑ για δράσεις προστασίας και παρακολούθησης των επιφανειακών και υπόγειων νερών αλλά και χρηματοδότησης έργων βιολογικών καθαρισμών στους ΟΤΑ.
9.Διαχρονική ενίσχυση και στήριξη των αλιέων για την απώλεια του εισοδήματός τους από την καταστροφή.
10.Εφαρμογή της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ για παρακολούθηση της ποιότητας των επιφανειακών και υπόγειων νερών σε επίπεδο λεκάνης απορροής και εκτίμηση της οικολογικής τους κατάστασης.
11.Αναθεώρηση και επικαιροποίηση της Υπουργικής Απόφασης αριθμ. 19640/79, (ΦΕΚ 1136/Β/1979) που καθορίζει τις ποιοτικές προδιαγραφές των βιομηχανικών αποβλήτων και λυμάτων που καταλήγουν στο Μαλιακό Κόλπο που χρονολογείται από το 1979, ούτως ώστε να καθοριστούν νέες ποιοτικές προδιαγραφές των αποβλήτων που καταλήγουν στο Μαλιακό.
Β.5. Ο Μαλιακός να γίνει ένα οικολογικό θαλάσσιο πάρκο- Ολοκληρωμένος Σχεδιασμός και Διαχείριση παράκτιας ζώνης του Μαλιακού.
Ο Μαλιακός πρέπει να μετατραπεί σε ένα θαλάσσιο οικολογικό πάρκο και για το λόγο αυτό πρέπει να υπάρξει ένας ολοκληρωμένος Σχεδιασμός και Διαχείριση της παράκτιας ζώνης του Μαλιακού που να στηρίζεται σε τρία βασικά κριτήρια.
Ήτοι σε:
1.Περιβαλλοντικά κριτήρια.
2.Λειτουργικά κριτήρια.
3.Οικονομικά κριτήρια.
B.6. Ίδρυση Ενιαίου Φορέα Διαχείρισης και Προστασίας Υδάτινου Δυναμικού Κοιλάδας Σπερχειού και Μαλιακού Κόλπου.
Θα πρέπει να συσταθεί ένα υπεύθυνο διαχειριστικό σχήμα για την προστασία του οικοσυστήματος Μαλιακού-Σπερχειού στη βάση μιας προγραμματικής σύμβασης την οποία να υπογράψουν η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, η ΝΑΦ, η ΤΕΔΚ, οι παράκτιοι δήμοι του Μαλιακού και οι παρόχθιοι δήμοι του Σπερχειού, οι φορείς των αλιέων του Μαλιακού, οι οικολογικές οργανώσεις και οι φορείς των αγροτών και κτηνοτρόφων που δραστηριοποιούνται στην κοιλάδα του Σπερχειού.
Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να γίνει καθορισμός του αντικειμένου των αρμοδιοτήτων και της τοπικής ευθύνης του φορέα διαχείρισης. Για το λόγο αυτό πρέπει να προσδιοριστεί επακριβώς το αντικείμενο της προστασίας των παράκτιων και παρόχθιων περιοχών, οι αρμοδιότητες του φορέα διαχείρισης, οι οικονομικοί του πόροι, τα γεωγραφικά όρια έκτασης των αρμοδιοτήτων του και το νομικό πλαίσιο λειτουργίας του.
Να καθοριστούν οι κατευθυντήριες οδηγίες, κανονισμοί και πρότυπα αλλά και οι τεχνικές εκτίμησης των επιπτώσεων.
Απαιτείται συναίνεση και υπογραφή τοπικού συμφώνου συνεργασίας μεταξύ των φορέων και του τοπικού πληθυσμού αλλά και διαμόρφωση ενός κοινωνικού συμβολαίου μεταξύ των διαφόρων κοινωνικών και επαγγελματικών χώρων άσκησης πολιτικής.
Ταυτόχρονα πρέπει να αναληφθούν και οι παρακάτω δράσεις:
1.Κατάρτιση και προβολή σχεδίου ενημέρωσης.
2.Κατάρτιση προγράμματος για την προώθηση κοινών δράσεων.
3.Προώθηση πιλοτικού προγράμματος.
4.Διαχρονικός έλεγχος του αποτελέσματος των δράσεων.
Β.7.Συνεργασία με Πανεπιστήμια, ΤΕΙ και τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του Νομού.
Πρέπει να προωθηθεί η συνεργασία με τα Πανεπιστήμια και Πολυτεχνεία της χώρας και τα αντίστοιχα ΤΕΙ αλλά και τα ειδικά ερευνητικά κέντρα μέσω προγραμματικών συμβάσεων προκειμένου να υπάρξει άρτια επιστημονική στήριξη του εγχειρήματος αποκατάστασης του οικοσυστήματος Μαλιακού-Σπερχειού.
Να διερευνηθούν επίσης οι δυνατότητες συνεργασίας με το νέο υπό ίδρυση Τμήμα Επιστημών Ενέργειας και Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Στερεάς Ελλάδας με έδρα τη Λαμία, το ΤΕΙ Λαμίας αλλά και τα δύο Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που λειτουργούν στο νομό μας προκειμένου να ενισχυθεί η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση στην τοπική κοινωνία αλλά και στους μαθητές.
Β.8. Το οικολογικό κίνημα στη Φθιώτιδα και η συμβολή του στην προστασία του οικοσυστήματος Μαλιακού-Σπερχειού.
Στην Φθιώτιδα το οικολογικό κίνημα έχει δώσει τους δικούς του αγώνες για την προστασία της Οίτης και των άλλων ορεινών όγκων, του Μαλιακού και του Σπερχειού.
Έχει δώσει τον δικό του αγώνα προκειμένου να μην επέλθει οικολογική καταστροφή στο όνομα της δήθεν απρόσκοπτης και γρήγορης ολοκλήρωσης των έργων στο πέταλο του Μαλιακού για τον ΠΑΘΕ ο οποίος άλλωστε έχει εκχωρηθεί για εκμετάλλευση 30 ετών σε μεγάλες ισπανικές και ελληνικές πολυεθνικές εταιρίες.
Πρόκειται για ένα οικολογικό κίνημα που εξελίσσεται σε ένα ακηδεμόνευτο κίνημα πολιτών και το οποίο αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την κινητοποίηση των ίδιων των πολιτών της Φθιώτιδας που αποτελούν καθοριστικό παράγοντα για την αποτελεσματική προστασία του Μαλιακού-Σπερχειού.
Β.9. Συμμετοχική νομαρχιακή αυτοδιοίκηση, Νομαρχιακός Εθελοντισμός και Οικολογικό κίνημα.
Η μαζική συμμετοχή των πολιτών σε εθελοντικές μορφές παρέμβασης με αφορμή την πύρινη λαίλαπα που έπληξε πριν δύο χρόνια τη χώρα μας ανέδειξε με τον πιο καταλυτικό τρόπο την μεγάλη κοινωνική και πολιτική σημασία του εθελοντισμού ως καθοριστικού στοιχείου για την εμπέδωση της κοινωνικής αλληλεγγύης και των μορφών αυτοοργάνωσης στο πλαίσιο της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας.
Οι μορφές αυτές εθελοντισμού πορεύονται ταυτόχρονα με το σύγχρονο οικολογικό κίνημα πολιτών που αναπτύσσεται στη χώρα μας. Ένα κίνημα που απαιτεί άμεσα μέτρα για την προστασία του πλανήτη και της χώρας μας από τις δυνάμεις των πολυεθνικών και της κερδοσκοπίας που καθημερινά καταστρέφουν το περιβάλλον προκειμένου να αυξήσουν τα υπερκέρδη τους.
Ο νομαρχιακός εθελοντισμός στον τομέα της προστασίας του οικοσυστήματος Μαλιακού-Σπερχειού μπορεί να αποτελέσει καταλυτικό παράγοντα για την επιτυχή εφαρμογή των μέτρων πρόληψης και προστασίας που θα εκπονηθούν και για το λόγο αυτό πρέπει να ενισχυθεί από τη ΝΑΦ.
Στο πλαίσιο αυτό μπορεί να ανατεθεί η υλοποίηση σειράς μέτρων στις οικολογικές οργανώσεις του νομού μας αλλά και να ενισχυθεί η συνεργασία με τους φορείς των αλιέων του νομού για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος (π.χ αγορά συσκευών sonar που θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν οι ίδιοι οι αλιείς).
Β.10.Μέτρα για την αλιεία.
1.Προστασία και ολοκληρωμένη διαχείριση ενάλιου πλούτου.
2. Μετά την πλήρη αποκατάσταση να γίνει εμπλουτισμός του Μαλιακού με γόνο.
3.Κατασκευή νέων αλιευτικών καταφυγίων.
4.Εκσυγχρονισμός αλιευτικών σκαφών και οικονομική ενίσχυση αλιέων Μαλιακού.
5.Προώθηση επενδύσεων για δημιουργία και εκσυγχρονισμό συνεταιριστικών επιχειρήσεων μεταποίησης και εμπορίας προϊόντων αλιείας.
Β.11. Ειδικότερα μέτρα για την προστασία του Σπερχειού.
Να εφαρμοστούν άμεσα τα ειδικότερα μέτρα που αποφασίστηκαν στο πρώτο αναπτυξιακό συνέδριο του Νομού Φθιώτιδας του Μαΐου 2006 και ειδικότερα να γίνει:
1.Εκπόνηση ειδικών περιβαλλοντικών μελετών στις περιοχές NATURA.
2.Προστασία των επιφανειακών και υπογείων υδάτων με την εφαρμογή μέτρων διαχείρισης και την κατασκευή έργων.
3.Μελέτη και κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων στο Σπερχειό.
4.Εκτέλεση έργων ορεινής υδρονομίας για τη συγκράτηση των φερτών υλών στους ορεινούς όγκους απ΄ όπου έρχονται τα νερά του Σπερχειού.
5.Μελέτη πολλαπλής περιβαλλοντικής αξιοποίησης του Σπερχειού ποταμού με τη δημιουργία οικολογικών πάρκων, πάρκων τουριστικής αναψυχής και ανάπτυξης παραποτάμιου αθλητισμού.
Για τους λόγους αυτούς ζητούμε να γίνει δεκτή η εισήγησή μας από το Νομαρχιακό Συμβούλιο Φθιώτιδας.
Ο επικεφαλής της μείζονος Αντιπολίτευσης του
Νομαρχιακού Συμβουλίου Φθιώτιδας
Επαμεινώνδας Μαριάς»
Λαμία 22/04/2009
Το γραφείο Τύπου της Νομαρχιακής Παράταξης ΠΡΩΤΑ Η ΦΘΙΩΤΙΔΑ