Το ΠΑΣΟΚ που Έρχεται

Τριαντάφυλλος Καρατράντος

Πότε καταλαβαίνεις ότι ένα κόμμα έρχεται στην εξουσία; Όταν γίνεται μεγάλη φασαρία για αυτούς που θα πάμε και αυτούς που θα αφήσουμε. Διαβάζω και ακούω πολλά το τελευταίο διάστημα, γύρω από το ΠΑΣΟΚ και πως αυτό ετοιμάζεται να επιστρέψει στην εξουσία. Με άλλα συμφωνώ με άλλα όχι, αλλά με συγκινούν και άλλα με αφήνουν παγερά αδιάφορο. Όμως, από όλα λείπει, για μένα η ουσία, τι πρέπει και τι μπορεί να δώσει το ΠΑΣΟΚ στη χώρα.

Θα προσπαθήσω λοιπόν, με τα δικά μου μάτια, να απαντήσω σε αυτό το ερώτημα.



Το ιδεολογικό λίμνασμα

Τα φαινόμενα ιδεολογικής και πολιτικής περισυλλογής που παρατηρήθηκαν στο ΠΑΣΟΚ δεν είναι πρωτόγνωρα και καινοφανή. Η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία στις αρχές του 21ου αιώνα βρέθηκε συνολικά αντιμέτωπη με μία ιδεολογική και πολιτική κρίση. Η επικράτηση του συστήματος της οικονομίας της αγοράς και της διαδικασίας της παγκοσμιοποίησης συντέλεσαν εξελίξεις στις οποίες η σοσιαλδημοκρατία δεν κατάφερε να απαντήσει επαρκώς.



Η σπίθα της επαναπολιτικοποίησης

Η δημοκρατική διαδικασία εκλογής αρχηγού στο ΠΑΣΟΚ φαίνεται ότι λειτούργησε καταλυτικά και θετικά για το μέλλον της πολιτικής συζήτησης στην Ελλάδα. Αποτέλεσε την απότομη στροφή που θα οδηγήσει και πάλι την ιδεολογία στο επίκεντρο της συζήτησης και της αντιπαράθεσης.

Το ζήτημα της εκλογής του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ρηχά και με όρους διλημματικών προσωπικών αναμετρήσεων και καταλληλότητας. Το ζήτημα ήταν αμιγώς πολιτικό και έτσι πρέπει όλοι μας να το αξιολογήσουμε και να το ερμηνεύσουμε. Το διακύβευμα δεν ήταν ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ αλλά το ίδιο το ΠΑΣΟΚ. Η ψυχή του και η φυσιογνωμία του. Το πολιτικό και ιδεολογικό του στίγμα. Το ΠΑΣΟΚ, μέσα από αυτή τη διαδικασία άρχισε να επαναπροσδιορίζει την ταυτότητα του, τις αξίες του και τις προτεραιότητες του σε άμεση συνάφεια με τη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης που έχει καταργήσει τις έννοιες του χώρου και του χρόνου. Ας μην ξεχνάμε, οι μη προνομιούχοι του σήμερα που πρέπει να εκφράσει το ΠΑΣΟΚ είναι οι χαμένοι της διαδικασίας της παγκοσμιοποίησης.



Η αναζήτηση της ηγεμονίας

Το ΠΑΣΟΚ για να επανέλθει στην εξουσία πρέπει να περάσει από τρία κυκλικά στάδια. Το στάδιο της ιδεολογικής ηγεμονίας, το στάδιο της πολιτικής ηγεμονίας και τέλος το στάδιο της κοινοβουλευτικής ηγεμονίας. Σήμερα, έχει επιτύχει σε μεγάλα βαθμό, τα δύο πρώτα και βρίσκεται στη φάση του τρίτου, στην διεκδίκηση της κοινοβουλευτικής ηγεμονίας.



Η Ταυτότητα

Το ΠΑΣΟΚ σύμφωνα με την ιδρυτική διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη του 1974 και το όραμα του αείμνηστου ιδρυτή του Ανδρέα Παπανδρέου είναι «/το πολιτικό κίνημα όλων των γνήσια προοδευτικών δυνάμεων της χώρας. Ένα πολιτικό κίνημα που θα καθοδηγεί την πορεία σε μία νέα, αναγεννημένη, ανθρώπινη, σοσιαλιστική και δημοκρατική Ελλάδα, μία Ελλάδα που να ανήκει στους Έλληνες/».

Η ιδρυτική διακήρυξη και τα μηνύματα της είναι διαχρονικά και απηχούν και στα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχει το ΠΑΣΟΚ στον 21^ο αιώνα. Ένα λαϊκό, πλουραλιστικό σύγχρονο, ανοικτό, διαφανές και ριζοσπαστικό κίνημα της Ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας και του Οικολογικού Πατριωτισμού, είναι το ΠΑΣΟΚ του 21^ου αιώνα. Ένα ΠΑΣΟΚ που θα ηγείται μία ευρύτερης κεντροαριστερής κυβερνητικής πλειοψηφίας και θα εκφράζει τους μη προνομιούχους της σημερινής εποχής, τους χαμένους της διαδικασίας της παγκοσμιοποίησης.



Τα διλήμματα

Στο νέο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον που βιώνουμε καθημερινά ραγδαίες αλλαγές η ιδέα της σοσιαλδημοκρατίας παίρνει νέα έννοια. Η εποχή της παγκοσμιοποίησης είναι το αποτέλεσμα της ανθρώπινης δράσης και έτσι μπορεί και πρέπει να διαφοροποιηθεί από τις δημοκρατικές πολιτικές και τις δημοκρατικές πολιτικές δυνάμεις. Η κοινωνία πρέπει να επιλέξει μεταξύ μία σειράς ανομοιόμορφων διλημμάτων:



Θα αφήσουμε τις αλλαγές της εποχής μας να πάρουν την πορεία τους ή θα τις διαμορφώσουμε στον πνεύμα των δημοκρατικών αξιών μας;



Θα αφήσουμε τους εαυτούς μας να υπερασπίζεται μερικά την παρούσα κατάσταση ή θα επιτρέψουμε τη δυναμική της κοινωνίας μας να έρθει σε πλήρη καρποφορία;



Θα αφήσουμε τις κλιματολογικές αλλαγές να καταστρέψουν τις απαρχές του πολιτισμού μας ή θα τις αντιστρέψουμε μέσω της υιοθέτησης μίας αειφόρου μορφής οικονομίας και ζωής;

Θα αφήσουμε το χάσμα μεταξύ φτωχών και πλούσιων, μεταξύ προνομιούχων και μη προνομιούχων, να διευρύνεται όλο και περισσότερο ή θα υιοθετήσουμε μία πολιτική ικανή να περιστείλει τους κοινωνικούς ανταγωνισμούς, προσφέροντας σε όλους τους ανθρώπους την ευκαιρία να διαμορφώσουν τις ζωές τους με όρους αυτοπροσδιορισμού;



Οι απέναντι

Οι Συντηρητικοί που υπερασπίζονται αδιέξοδα τα απαρχαιωμένα προνόμια, και φαινομενικά υποστηρίζουν τις φυσικές ανισορροπίες, εμποδίζοντας άλλους ανθρώπους από το να αποκτήσουν πρόσβαση στις ίσες ευκαιρίες στη ζωή, στην πρόοδο και στον πλούτο.


Οι Ακραίοι πρωταγωνιστές της αγοράς που προωθούν τον ελεύθερο ανταγωνισμό χωρίς να συνειδητοποιούν ότι μία δυναμική κοινωνία των αρχών της ελευθερίας και της ισότητας μπορεί να είναι παραγωγική όταν η παραγωγική λήψη των αποφάσεων εγγυάται τις προϋποθέσεις συμμετοχής και απόδοσης όλων.



Οι Λαϊκιστές που αρνούνται την ανάγκη για αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, μένοντας αγκιστρωμένοι σε απαρχαιωμένες λογικές και στα πεπερασμένα εργαλεία πολιτικής του έθνους-κράτους.


Οι συνθήκες για το αύριο



Θέλουμε να εκδημοκρατίσουμε τη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης σε όρους ελευθερίας, κοινωνικής δικαιοσύνης και αλληλεγγύης. Για αυτό το σκοπό χρειάζεται να ξανακερδίσουμε την δυνατότητα για την ανάληψη πολιτικής δράσης. Αυτό απαιτεί μία ισχυρή και κοινωνική Ευρωπαϊκή Ένωση και μία υπεύθυνη παγκόσμια κοινότητα.



Θέλουμε μία πολιτική ενός νέου τύπου προστιθέμενης αξίας. Η οποία θα περιλαμβάνει ποιοτική ανάπτυξη, ευπορία και εργασία για όλους καθώς και διαφύλαξη των φυσικών και ζωογόνων πόρων. Η κοινωνική οικονομία της αγοράς του μέλλοντος θα πρέπει να ενεργά να δημιουργεί νέες αγορές, να διαμορφώνει την τεχνολογική πρόοδο προς όφελος των ανθρώπων και του περιβάλλοντος και να εγγυηθεί τον δίκαιο ανταγωνισμό.



Θέλουμε ένα προνοητικό κράτος ευημερίας, που θα δημιουργεί τις ευκαιρίες για μία αυτοκατευθυνόμενη ζωή, θα ενδυναμώνει τη δίκαιη συμμετοχή και κοινωνική πρόοδο και θα εγγυάται την ασφάλεια μέσω της αλληλεγγύης.



Θέλουμε να ισχυροποιήσουμε τη δραστικότητα και τις δυνάμεις της αυτό-οργάνωσης μίας ενεργούς κοινωνίας των πολιτών.

Αυτοί οι τέσσερις άξονες αποσαφηνίζουν το στίγμα του ΠΑΣΟΚ στον 21ο αιώνα. Συνθέτουν ένα μωσαϊκό, στο όποιο δεν φέρνουν σε αντιδιαστολή την οικονομική ανάπτυξη με την προστασία του περιβάλλοντος, το κράτος ενάντια στον πολίτη ή την αποδοτικότητα ενάντια στην αλληλεγγύη. Το ΠΑΣΟΚ θέλει να υπερκεράσει τους παλιούς ανταγωνισμούς και συμφέροντα εις όφελος των πολιτών.



Το ΠΑΣΟΚ πρέπει να οδηγήσει το δρόμο της Ελλάδας στο μέλλον και να αφήσει στις δυνάμεις της συντήρησης και του αρνητισμού τα πείσματα και το λίμνασμα, την άρνηση της πραγματικότητας, τον εγωισμό, τον λαϊκισμό, τον μηδενισμό και τη στείρα και ανεδαφική κριτική.


Ποιο ΠΑΣΟΚ;

Το ΠΑΣΟΚ που εγγυάται την ελεύθερη δυνατότητα στο δικαίωμα ορισμού της ζωής των πολιτών χωρίς εξαιρέσεις. Την ελευθερία από τη βία και την καταπίεση. Που συνειδητοποιεί ότι οι αγώνες για τη δημιουργία μίας κοινωνίας που να συνάδει με τις θεμελιώδεις αξίες μας είναι ένας στόχος μόνιμος και εν τω γίγνεσθαι.

Αυτό το ΠΑΣΟΚ ανταποκρίνεται στην ιδεολογία του δημοκρατικού σοσιαλισμού που χαρακτηρίζει όλη την ιστορική διαδρομή του από το 1974 έως σήμερα. Ο δημοκρατικός σοσιαλισμός δεν είναι δόγμα, και ούτε περιγράφει μία τελική κατάσταση, είναι το όραμα μία ελεύθερης και δίκαιης κοινωνίας της αλληλεγγύης, για την επίτευξη του οποίου το ΠΑΣΟΚ πρέπει να δεσμευτεί ότι θα συνεχίσει τους δημοκρατικούς και κοινωνικούς του αγώνες. Τους αγώνες για να ατενίσουμε το μέλλον δημιουργώντας τη νέα Ελλάδα.



Μπορεί;

Το ερώτημα στο οποίο καλούμαστε όλοι να απαντήσουμε είναι εάν μπορεί το ΠΑΣΟΚ και η σοσιαλδημοκρατία να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις και τις προκλήσεις της εποχής μας. Η απάντηση είναι μία, το ΠΑΣΟΚ θέλει και δεσμεύεται για τη συμμετοχή όλων σε μία κοινωνία που θα εγγυάται τα βασικά προαπαιτούμενα ζωής και τα δικαιώματα του ανθρώπου. Μία κοινωνία που θα καθοδηγείται από την αρχή της αλληλεγγύης μεταξύ των πολιτών. Μπορεί να απαντήσει στις προκλήσεις και να διαμορφώσει τα προαπαιτούμενα, μόνο αγωνιζόμενο για το καλό όλων επαναπροσδιορίζοντας τον εαυτό του, την πολιτική αριστερά που μάχεται και δεν απορροφάται από το στείρο εξουσιαστικό αγώνα. Εάν μπορεί, τότε μπορεί να κυβερνήσει και τη χώρα.