«Καλλικράτης»: Το τελικό σχέδιο

Τον στόχο δημιουργίας 370 νέων δήμων- ίσως και λιγότερων- έχει πετύχει ο υπουργός Εσωτερικών Γιάννης Ραγκούσης, ο οποίος ολοκληρώνει το σχέδιο Καλλικράτης και θα θέσει τις επόμενες ημέρες σε διαβούλευση το νομοσχέδιο- μαμούθ των 400 σελίδων.
Ωστόσο λίγα 24ωρα πριν από τη δημοσιοποίηση του χωροταξικού, η μεγάλη μάχη εξακολουθεί να δίνεται σε Αττική και Θεσσαλονίκη που μπαίνουν για πρώτη φορά στον χορό των συνενώσεων.

Προσωπικές φιλοδοξίες από όσους βλέπουν να χάνουν το τρένο της υποψηφιότητας μετά τις συνενώσεις, παρεμβάσεις βουλευτών που επιθυμούν να μη δυσαρεστήσουν τους ψηφοφόρους τους και αντιδράσεις δημάρχων οι οποίοι βλέπουν τις περιοχές τους να... ενώνονται εις σάρκα μία με προβληματικούς- οικονομικά και αναπτυξιακά- δήμους είναι οι «πονοκέφαλοι» που αντιμετωπίζει ο υπουργός.

Σε κάθε περίπτωση όμως, δεν εμφανίζεται διατεθειμένος να κάνει πίσω και στελέχη του υπουργείου διαβεβαιώνουν πως «δεν θα υπάρξουν δήμοι κατά παραγγελία». Ειδικά για το Λεκανοπέδιο προκρίνεται η λογική να τηρηθεί το πληθυσμικό όριο των 20.000 κατοίκων στο πλαίσιο της χάραξης των ορίων για τους νέους δήμους.

Οι «γκρίζες» ζώνες. Προς το παρόν, γρίφο αποτελούν οι συνενώσεις στη Δυτική Αττική, όπου σε κάθε περίπτωση έχει αποφασιστεί πως οι σημερινοί 12 δήμοι θα περιοριστούν σε 4. Βέβαιο είναι πως ο ένας δήμος θα δημιουργηθεί από τη συνένωση Μεγάρων και Νέας Περάμου.

Για τους υπόλοιπους δήμους το πρώτο σενάριο έφερνε να ενώνονται η Μάνδρα με τη Μαγούλα και την Ελευσίνα, τα Βίλια με την Οινόη και τις Ερυθρές και ο τέταρτος δήμος να αποτελείται από τον Ασπρόπυργο, τη Φυλή, το Ζεφύρι και τα Ανω Λιόσια.

Ως εναλλακτική εκδοχή παρουσιαζόταν η συνένωση Ασπροπύργου, Ελευσίνας και Μαγούλας, οπότε η Μάνδρα θα πάει με τα Βίλια, την Οινόη και τις Ερυθρές, ενώ έναν δήμο θα απαρτίζουν η Φυλή, το Ζεφύρι και τα Ανω Λιόσια.

Η Ανατολική Αττική. Στο παρά πέντε θα «κλείσει» και το χωροταξικό στη Νομαρχία Ανατολικής Αττικής, η οποία θα υποστεί και το μεγαλύτερο κύμα συνενώσεων σε επίπεδο Λεκανοπεδίου, αφού από τους 44 σημερινούς δήμους και κοινότητες θα απομείνουν περίπου 13. Οι βασικές μονάδες που θα διαμορφωθούν έχουν συμφωνηθεί- όπως για παράδειγμα η ένωση Πικερμίου με Ραφήνα ή αυτή των Δήμων Βούλας, Βάρης και Βουλιαγμένης.

Ερωτηματικό υπήρχε εάν οι παραλιακοί Δήμοι Φώκαιας, Αναβύσσου και Σαρωνίδας, οι οποίοι θα αποτελέσουν σε κάθε περίπτωση μία ενότητα, πρέπει να συνενωθούν με τον νέο δήμο που θα προκύψει από το Λαύριο και τον Αγιο Κωνσταντίνο ή να περάσουν στην περιοχή Καλυβίων που θα βρεθεί μετά τον Καλλικράτη με τον Κουβαρά και την Κερατέα.

Πιέσεις καταγράφηκαν και έναντι του σχεδιασμού που οδηγούσε στη δημιουργία ενός δήμου από τους σημερινούς του Γέρακα, της Παλλήνης και της Ανθούσας και ενός δεύτερου με τη συνένωση Γλυκών Νερών και Παιανίας. Ετσι, στο υπουργείο Εσωτερικών μελετούσαν το αίτημα ο Γέρακας να πάει τελικά με τα Γλυκά Νερά και την Παιανία, αφήνοντας Παλλήνη και Ανθούσα να συγκροτήσουν έναν νέο δήμο.

Στον Πειραιά. Πιο ξεκάθαρα είναι τα πράγματα στη Νομαρχία Πειραιά. Εκεί εκτός από τη δημιουργία δύο νέων δήμων- Αμπελάκια με Σαλαμίνα και Τροιζήνα με Μέθανα - που είχε αποφασιστεί εξ αρχής, το τελικό σχέδιο φέρνει τη συνένωση Νίκαιας με Ρέντη καθώς και Δραπετσώνας με Κερατσίνι, δεδομένου ότι ο Δήμος Πειραιά επιλέχθηκε να μείνει ως έχει (είχαν πέσει στο τραπέζι σκέψεις να ενωθεί με τον Δήμο Ρέντη). Η Α΄ Θεσσαλονίκης. «Αγκάθι» αποτελεί και η εκλογική περιφέρεια της Α΄ Θεσσαλονίκης, όπου το σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία μόλις 4 δήμων από τους σημερινούς 14. Εκεί είχε προταθεί η συνένωση των Δήμων Θεσσαλονίκης και Τριανδρίας, η διατήρηση ως αυτόνομου του Δήμου Καλαμαριάς και η συγκρότηση άλλων δύο δήμων στο υπόλοιπο πολεοδομικό συγκρότημα. «Είναι πολύ λίγοι» σχολίαζαν στελέχη της αυτοδιοίκησης.

Στην υπόλοιπη χώρα προβλέπεται ανάλογα με την έκταση κάθε νομού να συγκροτηθούν από 3 έως 5 δήμοι ή σε μεγαλύτερες ενότητες από 6 έως 8 δήμοι. «Υπάρχουν περιοχές που συγκλίνουν όλοι, τοπικά στελέχη, δήμαρχοι και βουλευτές» αναφέρεται χαρακτηριστικά, ενώ επισημαίνεται: «Σε κάποιες έχουμε ακόμη αντιδράσεις». Ενα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί ο Νομός Ηρακλείου, για τον οποίο η μελέτη του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης προέβλεπε τη συγκρότηση 8 δήμων, ορισμένοι προτείνουν 5 δήμους και ακόμα δεν έχει κάτσει η... μπίλια για τον οριστικό αριθμό.

Στο «καλάθι» των πόρων της Αυτοδιοίκησης έχει συμφωνηθεί πως θα περιληφθούν ο ΦΠΑ, ο Φόρος Εισοδήματος Φυσικών και Νομικών Προσώπων, και ο Φόρος Ακίνητης Περιουσίας. Θα υπάρξει πρόβλεψη για τους χρεωμένους δήμους και ρύθμιση για την αποπληρωμή των οφειλών τους. «Οι συνενώσεις δεν θα επιβαρύνουν τους υγιείς οικονομικά δήμους», υπογράμμιζαν στελέχη του υπουργείου.


«Μητροπόλεις» Αττική - Θεσσαλονίκη

Μητροπολιτικές λειτουργίες προβλέπονται για Αττική και Θεσσαλονίκη με τον Καλλικράτη. Αυξημένες αρμοδιότητες θα λάβει συγκεκριμένα η νέα Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση Αττικής, που θα ονομάζεται και μητροπολιτική, ενώ στη Θεσσαλονίκη οι αντίστοιχες αρμοδιότητες θα δοθούν στο περιφερειακό διαμέρισμα, καθώς δεν μπορούσε να υπάρξει μητροπολιτική συγκρότηση σε επίπεδο συνολικά της νέας Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης Κεντρικής Μακεδονίας.

«Υπάρχουν 700 οργανισμοί που είναι διάσπαρτοι σε υπουργεία και ασχολούνται με μητροπολιτικά θέματα», σχολιάζει χαρακτηριστικά στέλεχος της Αυτοδιοίκησης. Για τον λόγο αυτό με το νομοσχέδιο ορίζονται τέσσερις τομείς μητροπολιτικών λειτουργιών και περιλαμβάνουν μεταφορές και συγκοινωνίες, περιβάλλον και ποιότητα ζωής (διαχείριση απορριμμάτων, μητροπολιτικά πάρκα, ατμοσφαιρική ρύπανση), χωρικό σχεδιασμό και αστικές αναπλάσεις (εποπτεία και έλεγχος για τις διαφημιστικές πινακίδες, κατασκευή σχολικών κτιρίων στην Αττική), καθώς και πολιτική προστασία και ασφάλεια.

Στην Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση Αττικής θα συγκροτηθούν 4 μητροπολιτικές επιτροπές για κάθε τομέα αρμοδιοτήτων, οι οποίες θα προετοιμάζουν και θα εισηγούνται στο περιφερειακό συμβούλιο όλα τα σχετικά με τη μητροπολιτική οργάνωση θέματα. Στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης, οι περιφερειακοί σύμβουλοι του διαμερίσματος θα εκλέγουν κάποιους συμβούλους για την αρμόδια μητροπολιτική επιτροπή που θα δημιουργηθεί και θα αποφασίζει για τις αντίστοιχες λειτουργίες.

Το προσωπικό. Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση ή νέοι δήμοι; Σε αυτό το ερώτημα θα κληθούν να απαντήσουν χιλιάδες υπάλληλοι των νομαρχιών με την ψήφιση του σχεδίου Καλλικράτης.

Με το σχέδιο θα πρέπει ειδικότερα να επιλέξουν εντός 60 ημερών εάν επιθυμούν να μεταταχθούν ή όχι στους νέους δήμους. Η διαδικασία θα είναι ανοικτή για όλους τους εργαζομένους στις νομαρχίες και όχι μόνον για εκείνους που υπηρετούν σε υπηρεσίες που θα μεταφερθούν πλέον στους νέους δήμους.

Κλειδί για τις μετατάξεις αποτελεί πως όσοι εργαζόμενοι μεταφερθούν από τις νομαρχίες στους δήμους θα εξακολουθήσουν να υπηρετούν στην ίδια περιοχή. Οπως διευκρινίζεται οι αρμοδιότητες- άρα και οι υπάλληλοι- θα πάνε αρχικά είτε στις πρωτεύουσες των νομών είτε εκεί όπου είχε έδρα η αντίστοιχη νομαρχιακή υπηρεσία.

«Ο ανατολικός τομέας της Νομαρχίας Αθηνών είχε ως έδρα για την πολεοδομική υπηρεσία την Αγία Παρασκευή και εκεί θα παραμείνει», ανέφεραν στελέχη της Αυτοδιοίκησης και ξεκαθάριζαν: «Αυτό σημαίνει πως οι υπάλληλοι που θα μεταταχθούν, δεν θα διασκορπιστούν στους γύρω δήμους, αλλά σε πρώτη φάση η υποδομή και αυτοί θα πάνε στον Δήμο Αγίας Παρασκευής και μέσω διαδημοτικής συνεργασίας θα εξυπηρετούνται και οι υπόλοιποι δήμοι».

Ανάλογο είναι το μοντέλο και για την περιφέρεια. Έτσι, η Νομαρχία Τρικάλων είχε την Υπηρεσία Πολεοδομίας στα Τρίκαλα. Η υπηρεσία αυτή θα μεταβιβαστεί πλέον στον νέο Δήμο Τρικάλων και όσοι εργαζόμενοι την ακολουθήσουν, απλώς θα αλλάξουν «ταμπέλα» και δεν θα είναι νομαρχιακοί αλλά δημοτικοί υπάλληλοι.

Η διαδικασία των μετατάξεων αφορά σε πρώτη φάση περίπου 2.500 με 3.000 μόνιμους υπαλλήλους των νομαρχιών, οι οποίοι απαιτούνται για να στελεχώσουν τις νέες δημοτικές υπηρεσίες. Παράλληλα, άλλοι 7.000 εργαζόμενοι δημοτικών επιχειρήσεων με συμβάσεις αορίστου χρόνου θα κληθούν να μεταταχθούν στην έδρα των νέων δήμων, αλλά ακόμη και στην Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση.

Οι αρμοδιότητες. Αρμοδιότητες σε... δόσεις θα δοθούν στους νέους δήμους. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο που θα παρουσιαστεί, οι δήμοι θα αναλάβουν ορισμένες αρμοδιότητες από την 1η Ιανουαρίου του 2011, όπως είναι αυτές της πολεοδομίας και της πρόνοιας που σήμερα ασκούνται από τις νομαρχίες.

Για άλλες αρμοδιότητες θα υπάρξει πρόβλεψη μεταφοράς μέχρι τον Ιούνιο του 2011, ενώ κάποιες θα μεταφερθούν σε βάθος διετίας. Στις τελευταίες συγκαταλέγονται για παράδειγμα οι υπηρεσίες των Διευθύνσεων Αγροτικής Ανάπτυξης, Αλιείας και Κτηνιατρικής των νομαρχιών.


Τρεις όροι για συνενώσεις

Απαρέγκλιτοι στους σχεδιασμούς του υπουργείου Εσωτερικών όροι είναι: αν η περιοχή είναι νησιωτική, ορεινή και η αναλογικότητα. Ο πρώτος όρος, που αποτελεί και προεκλογική δέσμευση του κυβερνώντος κόμματος, είναι πως κάθε νησί θα είναι ένας δήμος.

Στο πλαίσιο αυτό, το νομοσχέδιο θα προβλέπει και ενισχυμένες αρμοδιότητες για τους νησιωτικούς δήμους. «Οι νέοι δήμαρχοι θα είναι μικροί κυβερνήτες» υποστήριζαν αιρετοί που δεν απέκλειαν η αρχή τού ενός δήμου ανά νησί να ισχύσει και σε μεγάλα νησιά, όπως η Λέσβος.

Αναφορικά με το αν η περιοχή είναι ορεινή διευκρινιζόταν πως περιπτώσεις απομονωμένων περιοχών ανεξάρτητα από τον πληθυσμό τους δεν θα συνενωθούν με άλλους δήμους που απέχουν δεκάδες χιλιόμετρα. Το κριτήριο της αναλογικότητας θα εφαρμοστεί στην ηπειρωτική Ελλάδα, ώστε για παράδειγμα σε έναν νομό όπως η Φθιώτιδα να μη δημιουργηθούν 3 δήμοι την ώρα που σε έναν πολύ μικρότερης έκτασης- π.χ. Φωκίδα- να γίνουν 5 δήμοι.


Παρελθόν οι συμβασιούχοι

«Αυλαία» θα πέσει από το 2011 σε όλους τους συμβασιούχους, που υπηρετούν σε δήμους και νομαρχίες. Η απόφαση είναι πως για κάθε εργαζόμενο που λήγει η σύμβασή του, να μην ανανεώνεται ή να μην υπογραφεί νέα σύμβαση.

Το υπουργείο Εσωτερικών έδωσε μάλιστα πίστωση χρόνου ώστε να μην υπάρξει πρόβλημα στη λειτουργία των δήμων. Για τον λόγο αυτό εγκρίνει και φέτος συμβάσεις από δήμους, για υπαλλήλους όμως που θα προσληφθούν τώρα και θα ολοκληρωθεί το έργο τους το επόμενο έτος.

Στην πράξη αυτό συνεπάγεται πως 35.000 συμβασιούχοι θα βρεθούν το επόμενο διάστημα στον δρόμο. Ενδεικτικό είναι πως μόνο στις δημοτικές επιχειρήσεις υπάρχουν 8.000 συμβασιούχοι.


Κόβονται 1 στις 3 επιχειρήσεις

Μαχαίρι θα μπει με τον «Καλλικράτη» και στις δημοτικές επιχειρήσεις, αλλά και στα νομικά πρόσωπα που διαθέτουν οι δήμοι, με δεδομένο πως έχει ανακοινωθεί από τον κ. Ραγκούση ότι από τα 6.000 που υπάρχουν θα μειωθούν σε 2.000.

Από τις σημερινές 1.800 δημοτικές επιχειρήσεις κάθε νέος δήμος θα κληθεί να περιοριστεί σε μία κοινωφελή, μία ανώνυμη και μία ύδρευσης- αποχέτευσης, ενώ αποφασίστηκε να διατηρηθούν επιχειρήσεις ραδιοφωνίας- τηλεόρασης.

Ταυτόχρονα μεγάλες συγχωνεύσεις θα γίνουν στα νομικά πρόσωπα των δήμων. Συγκεκριμένα, δεν θα δικαιολογείται ύπαρξη περισσότερων του ενός νομικών προσώπων για ΚΑΠΗ ή παιδικούς σταθμούς, ένα για παροχή πολιτιστικών, καλλιτεχνικών και αθλητικών σκοπών, ενώ σημαντική μείωση θα σημάνει και στις σχολικές επιτροπές.
TA NEA