Καλλικράτης:Ελκυστική εξουσία!

O «Καλλικράτης» είναι, ως συνέχεια και του «Καποδίστρια», η πλέον ριζοσπαστική και θαρραλέα μεταρρύθμιση στον πολυδαίδαλο κρατικό μηχανισμό. Οι μεμονωμένες ενστάσεις και αντιδράσεις, τοπικού ενδιαφέροντος, δεν ακυρώνουν τη γενική αποδοχή του νέου χάρτη της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης.

Η σημαντική αυτή μεταρρύθμιση πιστώνεται στον υπουργό Εσωτερικών Γιάννη Ραγκούση. Τόλμησε, με την αμέριστη και καταλυτική υποστήριξη του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου, να συγκρουσθεί με τα ποικιλώνυμα τοπικά, προσωπικά και κομματικά, συμφέροντα και να ολοκληρώσει τη μεγάλη αυτή τομή σε απίστευτα σύντομο, για τα ελληνικά δεδομένα, χρόνο. Όταν άλλοι υπουργοί «κλωσάνε» μήνες βασικά νομοσχέδια, που συναρτώνται με την ανάπτυξη. Και άλλοι διατηρούν τις νεοδημοκρατικές διοικήσεις σε δεκάδες οργανισμούς, και μάλιστα υψίστης σημασίας!

Με τον «Καλλικράτη» επέρχεται η ευρύτερη, ως σήμερα, αποκέντρωση της κεντρικής εξουσίας. Οι 13 αιρετοί περιφερειάρχες και οι 335 δήμαρχοι των μεγάλων, πλέον, δήμων θα έχουν ουσιαστικό ρόλο «τοπικών αρχόντων». Ευρύτατες οι εξουσίες τους. Από την ανάπτυξη ως την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Είχα επιφυλάξεις ως προς τον χρόνο εφαρμογής της μεγάλης αυτής μεταρρύθμισης. Η χώρα είναι βυθισμένη σε βαθιά κρίση: δημοσιονομική, οικονομική, ηθική. Το πολιτικό σύστημα, στο σύνολό του, φέρει την ευθύνη για αυτή την κρίση. Αλλά έχει και την ευθύνη για την έξοδο από αυτήν. Η περιφερειακή και η τοπική αυτοδιοίκηση είναι μέρος του πολιτικού συστήματος. Και όχι ασήμαντο. Και έχει μεγάλο μερίδιο συμμετοχής στην κακοδιοίκηση και στη σπατάλη.

Τα στοιχεία στην ετήσια έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη είναι αποκαλυπτικά. Για το 2009 το 18,12% των 8.308 αναφορών πολιτών αφορούν την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Πρώτη στον πίνακα. Και από την έρευνα των υπηρεσιών του Συνηγόρου του Πολίτη προέκυψε ότι το ήμισυ και πλέον των αναφορών ήσαν βάσιμες! Κατ΄ εκτίμηση 800 περίπου πολίτες υπήρξαν θύματα της τοπικής κακοδιοίκησης. Και πόσοι άλλοι δεν προσέφυγαν στον Συνήγορο του Πολίτη.

Συνεπώς οι νέοι περιφερειάρχες και δήμαρχοι θα επωμισθούν μεγάλες ευθύνες. Αφενός να συμπράξουν και να συμβάλουν στην αποκατάσταση του «κράτους δικαίου» και αφετέρου να μετάσχουν ενεργά και αποφασιστικά στην εξυγίανση των δημοσιονομικών και την ανάπτυξη. Μεγάλες οι ευθύνες και δύσκολη η υλοποίησή τους, με δεδομένο ότι θα χρειασθεί πολύς χρόνος για την προσαρμογή στα νέα δεδομένα. Ιδιαίτερα χρονοβόρα και ακανθώδης θα είναι η διαδικασία ενοποίησης των δήμων. Τα μικροσυμφέροντα, θεμιτά ή όχι, θα υπονομεύσουν τη διαδικασία και θα ακυρώσουν για μεγάλο διάστημα τα θετικά ωφελήματα της μεταρρύθμισης.

Μία είναι η λύση για την ταχύρρυθμη και απρόσκοπτη εφαρμογή του «Καλλικράτη»: η επιλογή των κατάλληλων προσώπων. Η πολιτικοποίηση, μάλλον η κομματικοποίηση, των εκλογών είναι αναπόφευκτη. Όπως και η μεγάλη προσφορά υποψηφιοτήτων. Ελκυστική, πλέον, η περιφερειακή και δημοτική εξουσία. Σε δεκάδες αριθμούνται, ήδη, οι βουλευτές, που δηλώνουν πρόθυμοι να εγκαταλείψουν τη Βουλή: «Καλύτερα πρώτοι στην επαρχία παρά στην Αθήνα δεύτεροι, τρίτοι, τέταρτοι...». Θεμιτό. Αλλά...

Οι περιφερειακές εκλογές αυτού του χρόνου θα αποτελέσουν «λυδία λίθο» για τα κόμματα, και κυρίως για το ΠαΣοΚ και τη Νέα Δημοκρατία. Από την επιλογή των υποψηφίων θα κριθεί η αξιοπιστία των διακηρύξεών τους για την ανανέωση του πολιτικού προσωπικού. Όχι βέβαια με κριτήρια ηλικιακά. Ήθος, διοικητική εμπειρία και αποτελεσματικότητα πρέπει να συνθέτουν την προσωπικότητα των υποψηφίων. Η «αναγνωρισιμότητα» οδηγεί, συνήθως, σε λάθος επιλογές. Διότι «ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός»!

Η πολιτική ιστορία μας διδάσκει ότι όσο καλοί και αν είναι οι θεσμοί η λειτουργία τους συναρτάται απόλυτα με τα πρόσωπα. Και αν στην πρώτη εφαρμογή τους παρουσιασθεί η ανάγκη κάποιων αλλαγών, εύκολη η διαδικασία διόρθωσης. Οι αιρετοί περιφερειάρχες και δήμαρχοι θα παραμείνουν αμετακίνητοι για μία πενταετία, ελέγχοντες ένα μεγάλο τμήμα της κρατικής εξουσίας. Στην πλέον κρίσιμη καμπή της μεταπολιτευτικής περιόδου.
Γ.Ρωμαίος-ΤΟ ΒΗΜΑ