Δώδεκα απαντήσεις στα ερωτήματα ασφαλισμένων για τις επερχόμενες ανατροπές

1 Ερώτηση: Πώς θα διαμορφωθούν από την επόμενη χρονιά τα όρια ηλικίας για τη συνταξιοδότηση;

Απάντηση: Το γενικό όριο ηλικίας για τη συνταξιοδότηση από το 2011 θα είναι το 65ο έτος της ηλικίας.
Για την πλήρη σύνταξη οι ασφαλισμένοι θα πρέπει εναλλακτικά να συμπληρώσουν 40 έτη ασφάλισης και το 60ό έτος της ηλικίας. Γι’ αυτόν τον σκοπό ξεκινά από το 2011 η αύξηση των απαιτούμενων ετών ασφάλισης από τα 37 στα 40.
Σημειώνεται πως στο μνημόνιο γίνεται αναφορά στην κατάργηση των ειδικών κανόνων για τους ασφαλισμένους πριν από το 1993 με παράλληλη διατήρηση κεκτημένων δικαιωμάτων (τα οποία, ωστόσο, δεν προσδιορίζονται). Το υπουργείο Εργασίας προσπαθεί τώρα να εξαιρέσει από αυτές τις επώδυνες ρυθμίσεις όσους μπήκαν στην αγορά εργασίας πριν από το 1983 και οι οποίοι είναι ένα βήμα πριν από την «έξοδο».
2 Ερώτηση: Τι θα ισχύσει για τις γυναίκες που απασχολούνται στον δημόσιο τομέα;
Απάντηση. Θα υπάρξει εξίσωση με τα όρια συνταξιοδότησης των ανδρών. Το μέτρο θα ξεκινήσει την 1η Ιανουαρίου 2011 και θα ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2013.
3 Ερώτηση: Πότε θα τεθεί σε ισχύ ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων;
Απάντηση: Οι αλλαγές θα ξεκινήσουν τελικά την 1η Ιανουαρίου 2015 στο Δημόσιο και σε όλα τα ασφαλιστικά ταμεία. Σε πρώτη φάση θα λειτουργήσει ένα μεικτό σύστημα για να περιοριστούν οι απώλειες των παλαιών ασφαλισμένων.
Ετσι ασφαλισμένος που θα συνταξιοδοτηθεί το 2015 θα δει τα χρόνια που έχει διανύσει από το 2011 έως και το 2014 να υπολογίζονται με το νέο σύστημα. Τα χρόνια που έχει διανύσει μέχρι το 2011 θα υπολογίζονται με βάση το καθεστώς που ισχύει αυτήν τη στιγμή (για παράδειγμα στο ΙΚΑ με βάση την καλύτερη πενταετία).
Σταδιακά θα αυξάνονται τα χρόνια που θα υπολογίζονται με βάση το νέο σύστημα. Έτσι ασφαλισμένος που θα βγει στη σύνταξη το 2016 θα έχει έξι χρόνια -από το 2011 έως και το 2015- που θα υπολογίζονται με βάση το νέο καθεστώς και ούτω καθεξής.
4 Ερώτηση: Πώς θα υπολογίζονται οι συντάξεις;
Απάντηση: Από τα τελευταία πέντε έτη θα οδηγηθούμε στον υπολογισμό με βάση το σύνολο του εργασιακού βίου. Στο μνημόνιο γίνεται αναφορά σε διατήρηση κεκτημένων δικαιωμάτων, τα οποία, ωστόσο, δεν προσδιορίζονται.
5 Ερώτηση: Το τελικό ύψος της αναλογικής σύνταξης θα υπολογίζεται με συντελεστές;
Απάντηση: Ναι. Θα υπάρχουν κλιμακούμενοι συντελεστές, που θα «πριμοδοτούν» όσους έχουν πολλά έτη ασφάλισης. Ο μέσος συντελεστής θα είναι 1,2%.
6 Ερώτηση: Πόση θα είναι η περικοπή της σύνταξης στις περιπτώσεις πρόωρης... εξόδου;
Απάντηση: Προβλέπεται πέναλτι 6% τον χρόνο για όσους συνταξιοδοτούνται μεταξύ των ηλικιών 60 έως 65 με περίοδο συνεισφορών μικρότερη των 40 ετών.
Αυτό πρακτικά σημαίνει μείωση της σύνταξης κατά 30% για ασφαλισμένο που αποχωρεί με 35ετία στα 60 έτη.
Το υπουργείο προσπαθεί να εξασφαλίσει μεταβατική περίοδο για τη συγκεκριμένη ρύθμιση, ώστε να μη θιγούν όσοι είναι ένα βήμα πριν από την πόρτα εξόδου.
7 Ερώτηση: Τι προβλέπεται για τη βασική σύνταξη;
Απάντηση: Η βασική σύνταξη με βάση την πρόταση του υπουργείου θα διαμορφωθεί στα 360 ευρώ. Ωστόσο, ακόμα συνεχίζεται η διαπραγμάτευση για το πότε ακριβώς θα καταβάλλεται.
Το υπουργείο προτείνει την καταβολή της όποτε και αν συμπληρώνονται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης (π.χ. με 35ετία στα 60). Αντιθέτως η τρόικα έχει ζητήσει για την καταβολή της στο 65ο έτος, με αποτέλεσμα στο ενδιάμεσο -δηλαδή μέχρι τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας- να πέφτει το ποσοστό αναπλήρωσης στο 48%.
Η λύση που τώρα εξετάζεται είναι να επιβάλλεται το πέναλτι του 6% και στις περιπτώσεις που ο ασφαλισμένος αποχωρεί πριν από το 65ο έτος. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως θα χορηγείται βασική σύνταξη στο 60ό έτος, αλλά θα είναι μειωμένη κατά 30%.
8 Ερώτηση: Ποια είναι η πρόταση του υπουργείου Εργασίας για τις επικουρικές συντάξεις;
Απάντηση: Από το 2011 το ύψος της επικουρικής σύνταξης θα είναι σε άμεση συνάρτηση με την οικονομική κατάσταση του κάθε Ταμείου. Ωστόσο, με δεδομένο πως τα περισσότερα επικουρικά ταμεία αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα, είναι ορατός ο κίνδυνος μείωσης των επικουρικών συντάξεων.
9 Ερώτηση: Τι προβλέπεται για τις αναπηρικές συντάξεις;
Απάντηση: Θα υπάρξουν αυστηρότερες προϋποθέσεις για τη χορήγηση των αναπηρικών συντάξεων, με στόχο να περιοριστούν φαινόμενα συντάξεων «μαϊμού». Στο μνημόνιο γίνεται αναφορά και στην ανάγκη τακτικής επανεξέτασης της πλήρωσης των προϋποθέσεων για τις συντάξεις αναπηρίας.
10 Ερώτηση: Υπάρχει κίνδυνος για αύξηση του ορίου ηλικίας και μετά το 65ο έτος;
Απάντηση. Ναι. Από το 2020 θα υπάρχει ένας αυτόματος μηχανισμός προσαρμογής, όπου κάθε τρία χρόνια θα αυξάνεται η ηλικία συνταξιοδότησης ανάλογα με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής.
11 Ερώτηση: Τι προβλέπεται για τις ενοποιήσεις των ασφαλιστικών ταμείων;
Απάντηση: Στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο προβλέπεται πως θα δημιουργηθούν πέντε Ταμεία: το ΙΚΑ, ο ΟΑΕΕ, ο ΟΓΑ, το ΕΤΑΑ και το ΕΤΑΠ ΜΜΕ.
Ωστόσο, στο μνημόνιο προβλέπεται η δημιουργία μόλις τριών Ταμείων σε συνδυασμό με τη θέσπιση ενός ενιαίου νέου συστήματος για τους τωρινούς και μελλοντικούς εργαζόμενους. Σε μία τέτοια περίπτωση τα τρία Ταμεία θα είναι: το ΙΚΑ, ο ΟΑΕΕ και ο ΟΓΑ.
Βαρέα - Ανθυγιεινά
Εξοδος στα 60 με 35ετία και οι παλιοί
12 Ερώτηση: Τι θα ισχύσει με τους εργαζομένους στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα;
Απάντηση: Για τους παλαιούς ασφαλισμένους το όριο συνταξιοδότησης για «έξοδο» με 35ετία θα πάει στο 60ό έτος της ηλικίας. Παράλληλα θα περικοπεί η σχετική λίστα, ώστε να περιοριστεί ο αριθμός των εργαζομένων που υπάγονται στο ευνοϊκό αυτό καθεστώς. Σε όσα επαγγέλματα εξαιρεθούν από αυτό το ευνοϊκό καθεστώς τα όρια ηλικίας θα αυξηθούν κατά μία πενταετία, ενώ θα μειωθούν οι μισθοί και οι συντάξεις (καθώς οι εργαζόμενοι θα χάσουν το ειδικό επίδομα) 
Έθνος