Μάθε παιδί μου γράμματα…

Εκείνα που συγκράτησα από τις πανελλαδικές εξετάσεις είναι η αύξηση των υποψηφίων (από 85.000 σε 90.000), η αύξηση των εισακτέων (7 στους 10 μπαίνουν σε κάποια σχολή), η αύξηση των γραπτών με βαθμολογία κάτω από τη βάση (κατά 18.000) και η μείωση του αριθμού των αριστούχων. Η κατάργηση της βάσης του 10 δίνει την πραγματική εικόνα για τα αποτελέσματα των φετινών πανελλαδικών. Πρόκειται για άλλη μία «μεταρρύθμιση» στην Παιδεία που όχι μόνο δεν βελτίωσε το εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά ενίσχυσε την ανεπάρκειά του. Η κατάργηση του 10 καλλιέργησε περισσότερες προσδοκίες στους διαγωνιζόμενους, κατέβασε όμως τον πήχη των επιδόσεών τους. Εάν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς όσον αφορά τη βαθύτερη διάσταση της κατάργησης της βάσης του 10, οφείλουμε να παραδεχτούμε δύο πραγματικότητες:
Πρώτον, αναδεικνύεται μία από τις πλέον παράδοξες διαστάσεις του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Ενώ η βάση του 10 έχει μεγάλη σημασία για την αποφοίτηση από το Γυμνάσιο, δεν παίζει κανένα ρόλο για την εισαγωγή στην ανώτατη εκπαίδευση! Υπάρχουν σχολές ΤΕΙ στις οποίες οι υποψήφιοι εισάγονται με μέσο όρο 7, 6 ή ακόμα και 5, οι οποίοι, τηρουμένων των αναλογιών, με αυτές τις βαθμολογίες δεν θα είχαν καταφέρει να τελειώσουν ούτε το Γυμνάσιο.
Δεύτερον, επιβεβαιώνεται ότι η εκπαίδευση παραμένει όμηρος του πολιτικού συστήματος. Πρωταρχικός στόχος του δεν είναι να προσφέρει ένα καλύτερο επίπεδο εκπαίδευσης. Το μόνο που ενδιαφέρει είναι να συμπληρωθούν οι κενές θέσεις των εκατοντάδων σχολών που έχουν ιδρυθεί σχεδόν σε κάθε πόλη, να ενοικιάζονται οι γκαρσονιέρες και να δουλεύουν τα νυχτερινά κέντρα. Οι φοιτητές και οι οικογένειές τους είναι για τουλάχιστον τέσσερα χρόνια οι σταθεροί αιμοδότες των τοπικών οικονομιών, αποτελώντας όμως μέρος ενός συστήματος που αργοπεθαίνει.
Η αθρόα εισαγωγή στα ΑΕΙ χωρίς βάση, ουσιαστικά δηλαδή χωρίς κριτήρια, συντηρεί έναν φαύλο κύκλο όπου επικρατεί η επιβράβευση της ελάχιστης προσπάθειας, η παραγωγή στρατιών υποψήφιων ανέργων πτυχιούχων και η διατήρηση σχολών με θολό ή ανύπαρκτο αντικείμενο. Η πρακτική αυτή για την οποία ευθύνεται σε συντριπτικό βαθμό το πολιτικό σύστημα έχει και μία διάσταση εξαιρετικά ανήθικη. Χαμηλώνοντας τον πήχυ μειώνονται τα κίνητρα και οι προσδοκίες από τους νέους ανθρώπους, οι οποίοι μετά το τέλος των σπουδών τους, συρρέουν στα πολιτικά μας γραφεία για μια θέση στο Δημόσιο ή ένα πρόγραμμα stage. Το ίδιο το πελατειακό σύστημα που εμείς εκτρέφουμε και συντηρούμε γυρνάει εναντίον μας και έτσι διαιωνίζεται μία άρρωστη κατάσταση.
Οφείλουμε να αντιληφθούμε ότι το εκπαιδευτικό σύστημα δεν μπορεί να συνεχίσει να παράγει ημιμαθείς πτυχιούχους, χωρίς αντικείμενο, ξεκομμένους από τις παραγωγικές ανάγκες της οικονομίας. Κι αν εμείς, ως πολιτικό σύστημα συνολικά, δεν καταφέρουμε να «θυσιάσουμε» το όποιο μικροπολιτικό μας συμφέρον υπέρ του συλλογικού οφέλους της κοινωνίας και των νέων ανθρώπων, δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα στον τόπο μας. Με όλα αυτά θυμήθηκα την καλή ελληνική κωμωδία της δεκαετίας του ’80 με τίτλο «Μάθε Παιδί μου Γράμματα», η οποία αναφέρεται ακριβώς στην εξάρτηση της εκπαίδευσης από αγκυλώσεις και ξεπερασμένες νοοτροπίες του παρελθόντος. Δυστυχώς διαπιστώνω ότι 30 χρόνια μετά μας απασχολούν τα ίδια ζητήματα και ότι η πραγματικότητα του εκπαιδευτικού μας συστήματος ακόμα και σήμερα συνεχίζει να ξεπερνά ακόμα και σενάριο ταινίας.
Ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης είναι βουλευτής της Ν.Δ. στη Β΄ Αθηνών.