17 Δεκεμβρίου 1997: Οταν έπεσε το Γιάκοβλεφ

Τα Πιέρια Όρη είναι ένας από τους ομορφότερους ορεινούς όγκους της Ελλάδας, ιδιαίτερα αγαπητά στους ορειβάτες της περιοχής και όχι μόνο. Ο ανυποψίαστος διαβάτης θα απολαύσει τη φύση, τον καθαρό αέρα και την πλούσια βλάστηση. Αν είναι όμως τυχερός ή καλά πληροφορημένος μπορεί να βρεθεί μπροστά σε ένα μνημείο μια τραγωδίας που συγκλόνισε το πανελλήνιο, 14 χρόνια πριν. Κρυμμένα ανάμεσα σε χαράδρες και φυτά βρίσκονται εκεί ακόμα τα συντρίμμια του Γιάκοβλεφ, του μοιραίου ουκρανικού αεροσκάφους που συνετρίβη στις 17 Δεκέμβρη του 1997 σε υψόμετρο 1200μ στην τοποθεσία «Ντίτσιος».

Ο φακός του «Βήματος» εντόπισε τα ίχνη της πτώσης του αεροσκάφους: σπασμένες κορυφές δέντρων, ένα μισοθαμμένο κάθισμα, αλουμινένια κομμάτια από την άτρακτο, σωλήνες και καλώδια, σε μια άκρη ένα άδειο μπουκάλι βότκα, πιθανότατα αφημένο, από τους συγγενείς των 72 νεκρών που τελούν το ετήσιο μνημόσυνο στο σημείο της τραγωδίας. «Δεν είναι πολλοί εκείνοι που ξέρουν το ακριβές σημείο της πτώσης, ούτε ότι τα συντρίμμια είναι ακόμα εδώ» λέει η δασολόγος κυρία Δάφνη Μπαμπάτση, η οποία εργάζεται στο Δήμο Πέτρας. «Επιπλέον το συγκεκριμένο σημείο είναι ουσιαστικά κρυμμένο από τη μορφολογία του εδάφους, ακόμα και όσοι πεζοπορούν στην περιοχή μόνο από τύχη θα το εντοπίσουν».

Δεν είναι τυχαίο ότι και ο εντοπισμός του μοιραίου αεροσκάφους, ανάμεσα στους άτυχους επιβάτες του οποίου βρίσκονταν αρκετοί Έλληνες που εργάζονταν σε τεχνική εταιρεία ελληνικών συμφερόντων στην Οδησσό, πέρασε από σαράντα κύματα. «Ξεκινήσαμε την αναζήτηση Πέμπτη πρωί και δεν βρήκαμε το κουφάρι παρά το Σάββατο το μεσημέρι» λέει στο «Βήμα» ο δάσκαλος κ. Βαγγέλης Γιαννικός, που δραστηριοποιείται στον Ελληνικό Ορειβατικό Σύλλογο Λιτόχωρου και ήταν από τους πρώτους που έφτασαν στο σημείο που συνετρίβη το Γιάκοβλεφ. «Η κακοκαιρία ήταν πρωτόγνωρη, φανταστείτε ότι στην Κατερίνη που βρίσκεται στο περίπου στο υψόμετρο της επιφάνειας της θάλασσας, το χιόνι ξεπερνούσε τους 50 πόντους. Επιπλέον η ομίχλη περιόριζε την ορατότητα μας στα 2-3 μέτρα. Την πρώτη μέρα φτάσαμε σε απόσταση είκοσι μέτρων από το σημείο και όμως δεν πήραμε χαμπάρι τίποτα».

Η εικόνα που αντίκρισαν οι εθελοντές και επαγγελματίες όταν τελικά βρήκαν τα υπολείμματα του μοιραίου αεροσκάφους ήταν κάτι το απίστευτο. «Κομμένα χέρια, αίματα παντού, ανοικτές βαλίτσες και ρούχα να κρέμονται σαν φρούτα από κλαδιά δέντρων» θυμάται ο κ. Νικόλαος Κωτσογιάννης, υπάλληλος της Δασικής Υπηρεσίας που βρέθηκε και αυτός από τους πρώτους στο σημείου του ατυχήματος. «Αυτό που δε θα ξεχάσω ποτέ είναι ένα όρθιο αεροπορικό κάθισμα, πάνω στο οποίο βρισκόταν ακόμα δεμένη μια νεκρή γυναίκα με ένα βρέφος». Λόγω δουλειάς, ο κύριος Κωτσογιάνης επισκέπτεται συχνά την περιοχή και περνά από το συγκεκριμένο σημείο: «Προσπαθώ να κάθομαι όσο λιγότερο γίνεται, για να μη θυμάμαι εκείνη την ημέρα».

Τα μεγαλύτερα από τα κομμάτια του αεροσκάφους, μεταφέρθηκαν με φροντίδα του Δήμου Πέτρας σε περίφρακτο χώρο, περίπου 2 χιλιόμετρα μακριά από το σημείο του ατυχήματος και σε υψόμετρο 600 μέτρων, από τότε όμως παραμένουν εκεί. «Κατά καιρούς δεχτήκαμε διάφορες παραινέσεις προκειμένου να απομακρύνουμε τα συντρίμμια, για να μην θυμίζουν στο κόσμο το γεγονός. Εμείς όμως για αυτό ακριβώς το λόγο δεν τα απομακρύνουμε. Είναι πλέον ένα κομμάτι της ιστορίας της περιοχής μας» λέει ο πρώην Δήμαρχος Πέτρας κύριος Θωμάς Παπαδημητρίου.

Το ουκρανικό ΥΑΚ-42 ερχόταν για προσγείωση στο Αεροδρόμιο της Μίκρας στη Θεσσαλονίκη, όταν ο πιλότος ζήτησε βοήθεια από το ραντάρ για την τελική προσέγγιση. Όταν τον ενημέρωσαν ότι το αεροδρόμιο δεν διαθέτει ραντάρ προσέγγισης, ο πιλότος απάντησε ότι είναι σε διαδικασία προσέγγισης, έχει βρει το σωστό ίχνος και κατεβαίνει προς τα 3.500 πόδια.

Όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, το πλήρωμα του ουκρανικού αεροσκάφους είχε χαθεί και δεν μπορούσε να συνεννοηθεί με τους ελεγκτές λόγω κακής γνώσης της αγγλικής γλώσσας. Κάνοντας κύκλους και προσπαθώντας να ξαναβρούν το αεροδρόμιο, οι δύο χειριστές μετά από 18 λεπτά άσκοπων κύκλων «κάρφωσαν» το αεροσκάφος στα Πιέρια Όρη χωρίς να αντιληφθούν ότι κινδυνεύουν, αφού είχαν χαθεί εντελώς και δεν γνώριζαν το ασφαλές ύψος της περιοχής που βρίσκονταν. Δύο ελεγκτές εναερίου κυκλοφορίας τιμωρήθηκαν από τα δικαστήρια για την παράλειψη να αντιληφθούν εγκαίρως το πρόβλημα και να ζητήσουν τη συνδρομή του ραντάρ της Πολεμικής Αεροπορίας, ενώ κάποιες από τις αποζημιώσεις των συγγενών ακόμα βρίσκονται σε εκκρεμότητα.

ΤΟ ΒΗΜΑ