Επτά σενάρια για την επόμενη μέρα στη Βουλή

Πώς λειτουργεί ο νόμος Παυλόπουλου

Το ποσοστό των πολύ μικρών κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής θα αποτελέσει τον καταλύτη των εκλογών. Ο νόμος του πρώην υπουργού Εσωτερικών κ. Προκόπη Παυλόπουλου που για πρώτη φορά εφαρμόζεται σε αυτές τις εκλογές προβλέπει ότι όσο πιο μεγάλο είναι το ποσοστό των κομμάτων εκτός Βουλής, τόσο πιο εύκολα θα υπάρξει συγκυβέρνηση των δύο μεγάλων κομμάτων.
Το πρώτο κόμμα παίρνει πενήντα έδρες επιπλέον, εις βάρος κυρίως του δεύτερου κόμματος. Αν το 2009 οι εκλογές είχαν διεξαχθεί με το νόμο Παυλόπουλου το ΠΑΣΟΚ ίσως να επιβίωνε περισσότερο της κρίσης, αφού θα είχε επιπλέον πέντε βουλευτές και η Νέα Δημοκρατία τρεις λιγότερους.
Ο κ. Παυλόπουλος μιλώντας στο «ΘΕΜΑ» εξήγησε πως ο νόμος του στοχεύει στην κυβερνητική σταθερότητα, αφού τα ελληνικά κόμματα δεν έχουν παιδεία προγραμματικής σύγκλισης.

1.    Περίπτωση μεγάλου ποσοστού σε κόμματα εκτός Βουλής

Παραδοσιακά τα κόμματα εκτός Βουλής λαμβάνουν γύρω στο 4% συνολικά. Στον περιβάλλον πολιτικής ρευστότητας που διεξάγονται οι συγκεκριμένες εκλογές δεν αποκλείεται τα πολύ μικρά κόμματα να συγκεντρώσουν ακόμα και 10%, δεδομένου ότι στις τελευταίες δημοσκοπήσεις εκείνα που κινούνται οριακά στο όριο του 3% - που θα τους επιτρέψει  να μπουν στην Βουλή – συγκεντρώνουν σταθερά άθροισμα 10 με 8%. Σε αυτή την περίπτωση το άθροισμα των δύο μεγάλων κομμάτων θα πρέπει να είναι 36,3%, για να μπορέσουν να σχηματίσουν κυβέρνηση, κάτι που σύμφωνα με τα τελευταία δημοκοπικά δεδομένα το καταφέρνουν.

2.    Περίπτωση να μην μπορούν να συγκυβερνήσουν ΠΑΣΟΚ – ΝΔ

Υπό «κανονικές συνθήκες», όπως τις περιγράφουν οι δημοσκοπήσεις πλέον, τα δύο κόμματα, ΠΑΣΟΚ – ΝΔ,  θα μπορέσουν να συνεργαστούν χωρίς την βοήθεια τρίτου κόμματος, μόνο εάν συγκεντρώσουν από 37,17% και πάνω – ανάλογα πάντα με το ποσοστό των κομμάτων εκτός Βουλής. Έτσι αν αυτά τα κόμματα πάρουν – πράγμα τελείως απίθανο – 0%, τότε το άθροισμα ΠΑΣΟΚ – ΝΔ θα πρέπει να είναι 40,40%, αν οι «μικροί» συγκεντρώσουν 6% τότε τα δύο μεγαλύτερα κόμματα πρέπει μαζί να έχουν σχεδόν 40%, αριθμό που φαίνεται να τον ξεπερνάνε μεν, οριακά δε.

3.    Περίπτωση αυτοδυναμίας

Για να μπορεί ένα κόμμα να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, με δεδομένο το πριμ των πενήντα εδρών που προβλέπεται από τον συγκεκριμένο νόμο, θα πρέπει να συγκεντρώσει τουλάχιστον 101 έδρες. Αν τα κόμματα εκτός Βουλή έχουν 4%, όπως συνέβαινε στο παρελθόν, τότε το πρώτο κόμμα δεν θα έχει 151 βουλευτές με λιγότερο από 38,78%.

4.    Περίπτωση πολυκομματικής Βουλής

Όσα περισσότερα κόμματα μπουν στην Βουλή, οχτώ ή ακόμα και δέκα, τόσο θα μειωθεί το ποσοστό των κομμάτων εκτός Βουλής. Το γεγονός αυτό θα ανέβαζε το απαιτούμενο ποσοστό που θα έπρεπε να συγκεντρώσουν τα δύο μεγάλα κόμματα για να συγκυβερνήσουν.  Επίσης θα μπορούσε να οδηγήσει στην κατάργηση των επιπλέον πενήντα εδρών που παίρνει το πρώτο κόμμα και να πάρει λιγότερες από πενήντα, μπροστά στο ενδεχόμενο να παραβιάζεται η αναλογικότητα που προβλέπει το Σύνταγμα.

5.    Περίπτωση συγκυβέρνησης που δεν συμμετέχει το πρώτο κόμμα 

Όταν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δώσει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του πρώτου κόμματος για να σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας, υπάρχει πάντα η εκδοχή να μην συμφωνήσει με κάποιο από τα υπόλοιπα κόμματα σε κάποιο πρόγραμμα. Τότε ο αρχηγός του δεύτερου κόμματος παίρνει διερευνητική εντολή. Τότε θα πρέπει τα δικά του ποσοστά  αθροιστικά με των πρόθυμων μικρότερων να αγγίξουν από 37,57 μέχρι 38,78, αν τα κόμματα εκτός Βουλή θα έχουν ποσοστά από 4 μέχρι 7%. Σύμφωνα με την μέχρι στιγμής εικόνα ο δεύτερος θα πρέπει να βρει να συνεργαστεί για να σχηματίσει κυβέρνηση, άλλα δύο κόμματα ή και περισσότερα, κάτι που δύο εβδομάδες πριν τις εκλογές δε δείχνει να έχει πολλές πιθανότητες.

6.    Περίπτωση συγκυβέρνησης κομμάτων της αριστεράς

Η συγκεκριμένη συγκυβέρνηση θα είναι δύσκολη να πραγματοποιηθεί, αλλά όχι απίθανη. Αν η Κοινωνική Συμφωνία της κας Λούκας Κατσέλη μπει στη Βουλή ή αν συμπράξουν τα κόμματα της ευρύτερης αριστεράς (συμπεριλαμβανομένων των Οικολόγων) με τους Ανεξάρτητους Έλληνες του κ. Πάνου Καμένου, τότε ίσως σχηματιστεί η πρώτη κυβέρνηση συνεργασίας «αριστερών» κομμάτων στην ελληνική ιστορία. Η κυβέρνηση αυτή θα σχηματιζόταν αφού δεν θα μπορούσαν να τα βρουν οι δύο μεγάλοι, οπότε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα έδινε την διερευνητική εντολή στο τρίτο κόμμα.

7.    Περίπτωση ακυβερνησίας

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στους αρχηγούς των τριών πρώτων κομμάτων. Σε περίπτωση που δεν σχηματιστεί κυβέρνηση που να μπορεί να εξασφαλίσει την εμπιστοσύνη της Βουλής, τότε καλεί όλα τα κόμματα και καταβάλλει τελευταία προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης. Αν δεν ευοδώσει τότε προκηρύσσει εκλογές.


Ο παρακάτω πίνακας έχει παραδείγματα για 0-10% εκτός Βουλής και το αντίστοιχο ποσοστό για να βγουν από 151 έως 158 έδρες

protothema