Κατάντημα

Τα μεγάλα κόμματα περνούν μεγάλες κρίσεις έπειτα από μεγάλες ήττες. Μετά μαζεύουν τα κομμάτια τους και συνεχίζουν. Δέκα χρόνια από τη συντριβή του Ζοσπέν το 2002 οι γάλλοι Σοσιαλιστές σήκωσαν κεφάλι με τον Ολάντ.

Ενίοτε η κρίση του κόμματος είναι πρωτίστως η κρίση των προσώπων. Και από αυτή την άποψη όσα διαδραματίζονται στο ΠΑΣΟΚ είναι κατάντημα: ο καθένας τον χαβά του, ενώ δίπλα το σπίτι τους καίγεται σε περιβάλλον εθνικής αποδιάρθρωσης, για το οποίο δεν είναι άμοιροι ευθυνών.

Επειτα από δύο εκλογικές πανωλεθρίες σε 40 μέρες το εσωκομματικό τοπίο στο ΠΑΣΟΚ εμφανίζει στοιχεία που παραπέμπουν στην περίπτωση του Γιάννη Ζίγδη και τη μεταπολιτευτική Ενωση Κέντρου - όταν άρχισε να τη λεηλατεί ο Ανδρέας Παπανδρέου. Ηταν η απόδειξη ότι στην πολιτική για να είσαι ηγέτης πρέπει να είσαι και ηγετικός.

Ανήκει σε αυτή την κατηγορία ο Βαγγέλης Βενιζέλος; Το ερώτημα δεν έχει απάντηση. Για να είσαι ηγετικός πρέπει να έχεις κερδίσει μια αναμέτρηση - δηλαδή να είσαι νικητής. Ο Βενιζέλος είναι νικητής, αλλά δεν νίκησε κανέναν.

Πολλά στελέχη με ηγετικές φιλοδοξίες δεν αισθάνονται ότι έχουν ηττηθεί από αυτόν γιατί δεν αναμετρήθηκαν μαζί του. Ούτε την υποχρέωση να πειθαρχήσουν στην πλειοψηφία, αφού δεν υπήρχε πλειοψηφία.

Η ηγεσία του Βενιζέλου αυτο-υπονομεύθηκε από τον τρόπο που προέκυψε - εμφανίστηκε ως μεθόδευση. Λογικό: το είδος του γηπέδου ορίζει και το είδος του παιχνιδιού. Η εκλογή του κρίθηκε με μια παρωδία εσωκομματικών αρχαιρεσιών και μόνο υποψήφιο τον εαυτό του, σε μια στιγμή που το ΠΑΣΟΚ είχε ήδη βουτήξει στο κενό από την ταράτσα, αγκαλιά με τον προκάτοχό του.

Μερικοί τον βλέπουν ήδη ως παρένθεση και άλλοι ονειρεύονται την παλινόρθωση του παπανδρεϊσμού. Βουτηγμένος στην πολιτική που είχε προαποφασιστεί ερήμην του, ο Βενιζέλος δεν διαχώρισε ποτέ τη θέση του από τον Γιώργο.

Ο χαρισματικός συνταγματολόγος βρέθηκε αναπόφευκτα στη δίνη του κυκλώνα και τώρα που το «όλον ΠΑΣΟΚ» που διακήρυσσε έγινε «ολίγον ΠΑΣΟΚ», ο μύθος του ακυρώνεται από τον δημιουργό του. Οι θέσεις του είναι συχνά σαν ανεμόμυλος και με τον παρορμητισμό του άφησε να διολισθήσει η «ταξική» σχέση τού επικεφαλής ενός κόμματος με τα στελέχη του σε ανταλλαγή «γαλλικών» μαζί τους στις συνεδριάσεις. Ετσι, εκτός από τους κανόνες της πολιτικής, παραβιάζεται και η αρχή του μάνατζμεντ που ορίζει ότι η έκβαση μιας σύγκρουσης σε ένα σύστημα κρίνεται από τη θέση των συγκρουομένων στην ιεραρχία.

Ο πιο πολλά υποσχόμενος πολιτικός της γενιάς του, από τη στιγμή που έγινε ηγέτης παράγει περισσότερους εσωκομματικούς αντιπάλους από όσους μπορεί να καταναλώσει. Και παραβιάζει τον κανόνα του Αϊζενχάουερ: «Ηγεσία είναι να βάζεις κάποιον να κάνει αυτό που θέλεις να γίνει επειδή θέλει να το κάνει».

Γ.Λακόπουλος-ΤΑ ΝΕΑ