Επί χούντας τι θα έλεγαν;

Λέξεις όπως Τιτανικός, Αρμαγεδδών και άλλες ανάλογης νοηματοδότησης δραματικών σεναρίων εντάχθηκαν πληθωριστικά στο λεξιλόγιό μας τα τελευταία χρόνια. Από κοντά, η λέξη «χούντα» δραπετεύει από το στόμα πολιτικών και συνδικαλιστών που φασκιώνουν το νηπιώδες σύνθημα «...η χούντα δεν τελείωσε το ’73», αλιεύοντας σε εύπιστο, μπαρουτιασμένο ακροατήριο. Υπάρχει τέτοιο. Οχι ανάμεσα σε αυτούς που έχουν νιώσει στο πετσί τους τι εστί δικτατορία. Ούτε μεταξύ των αναρίθμητων που δοκιμάζονται σκληρά, άδικα, αλλά έχουν γνώση και ακούσματα για πρακτικές χούντας. Ούτε ανάμεσα σε αυτούς που ασκούν κριτική σε κακώς κείμενα της δημοκρατίας, αλλά δεν θα την άλλαζαν ούτε με την πιο καλά μασκαρεμένη δικτατορία. Για να μπορούν να ομιλούν ελεύθερα...

Πάντως, το ακροατήριο που διατηρεί ασύνδετα ιστορικά γεγονότα με σημαδιακές ημερομηνίες είναι πυκνότερο από όσο νομίζουμε. Ρωτήστε γνωστούς σας τριαντάρηδες, σαραντάρηδες, ανθρώπους με πτυχία, εξειδικευμένες γνώσεις, για τα «πολύ βασικά» της νεώτατης ιστορίας μας. Για πολλούς η περίοδος 1967 - 1974 είναι ομιχλώδης διαδρομή που ούτε η προφορική παράδοση, ούτε διαβάσματα, ούτε τεκμήρια στάθηκαν ικανά να τη φωτίσουν. Ρωτήστε ανθρώπους, αυτής της ηλικιακής ομάδας, «κοινωνικά δικτυωμένους», για τα στοιχειώδη (τονίζω τη λέξη) και τα ξαναλέμε.
Σχεδόν τυχαία, παραθέτω από την «Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας» του δημοσιογράφου, ενός αληθινά διανοούμενου, Σόλωνα Γρηγοριάδη (1912 - 1994) δύο «στιγμιότυπα».
Η αδημονία του κόσμου να γνωρίσει τον αρχηγό του πραξικοπήματος ικανοποείται μια εβδομάδα μετά την 21η Απριλίου. Ο Γ. Παπαδόπουλος «εξηγεί»: «...ευρισκόμεθα ενώπιον ενός ασθενούς τον οποίον έχομεν επί της χειρουργικής κλίνης και τον οποίον εάν ο χειρουργός δεν προσδέση επί της κλίνης υπάρχει περίπτωσις αντί διά της εγχειρήσεως να του χαρίση την αποκατάστασιν της υγείας του, να τον οδηγήση εις τον θάνατον», ενώ «ο χρόνος αναρρώσεως εξαρτάται από την βαρύτητα της ασθενείας την οποίαν αυτή τη στιγμή δεν μπορώ να προσδιορίσω...». Το άκουσαν οκτώ εκατομμύρια Ελληνες χριστιανοί.
Την 23η Σεπτεμβρίου 1968 αφέθηκαν ελεύθεροι κάποιοι πολιτικοί, ανάμεσά τους οι Π. Κανελλόπουλος, Γ. Παπανδρέου, Γ. Ράλλης, Γ. Μαύρος. Ο δικτάτωρ διαμηνύει: «Ελπίζω ότι δεν θα συνεχίσουν τας εσφαλμένας των ενεργείας ώστε να με εξαναγκάσουν να προβώ εις τον εκ νέου περιορισμόν των». Την 29η ιδίου μηνός ο λαός, υπό στρατιωτικό νόμο, ψηφίζει για το νέο «Σύνταγμα»: «Ναι» -οποία έκπληξις...- 92%, «Οχι» 7,76%, αποχή 22%. Παπαδόπουλος: «Ευχαριστώ τον ελληνικόν λαόν διά την λαμπράν επιδοκιμασίαν της Επαναστάσεως».
Σχεδόν ταυτόσημα χρονικά με την Ελλάδα αποκαταστάθηκε η δημοκρατία σε Πορτογαλία και Ισπανία. Σήμερα, στις επίσης σκληρά δοκιμαζόμενες χώρες, και οι πλέον ακραίες φωνές γνωρίζουν πότε έπεσε η δική τους χούντα. Λαμβάνουν σοβαρά υπόψη ότι τους ακούν και παιδιά.
 Του Κώστα Λεονταρίδη-Καθημερινή