Το θρίλερ των τελευταίων ημερών του Ανδρέα Παπανδρέου

Στις αρχές καλοκαιριού του 1996, ενώ το ΠΑΣΟΚ ετοιμάζεται για το πιο κρίσιμο συνέδριο της Ιστορίας του, σε μια σύσκεψη κομματικών φίλων του Ακη Τσοχατζόπουλου ο Χρήστος Παπουτσής θα αναρωτηθεί: «Και αν πεθάνει ο πρόεδρος;». «Τι είναι αυτά που λες Χρήστο, είναι δυνατόν να πεθάνει ο Παπανδρέου;», θα του απαντήσει ο Ακης.

Η αυθόρμητη άρνηση να αποδεχθεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο ο θεωρούμενος για πολλά χρόνια Νο 2 του ΠΑΣΟΚ απηχούσε τη βεβαιότητά του ότι η παρουσία του Ανδρέα Παπανδρέου από μόνη της ήταν εγγύηση ότι στο συνέδριο ο ίδιος θα αντιστάθμιζε την απώλεια της πρωθυπουργίας μερικούς μήνες νωρίτερα. Εκείνη τη στιγμή κανείς δεν είχε φανταστεί ότι τα γεγονότα τις τελευταίες ημέρες του Ιουνίου θα ήταν απρόβλεπτα - και θα άλλαζαν τα πάντα στο ΠΑΣΟΚ.

Η αλήθεια ήταν ότι η μετά δυσκολίας ανάδειξη του Κώστα Σημίτη στην πρωθυπουργία από την Κοινοβουλευτική Ομάδα τον Ιανουάριο του 1996 δεν είχε λύσει το εσωκομματικό πρόβλημα του ΠΑΣΟΚ. Στην πραγματικότητα τίποτε δεν έχει κριθεί και η νίκη του Σημίτη ήταν αμφισβητούμενη από μεγάλο μέρος του κομματικού μηχανισμού. Για παράδειγμα, η απόπειρα του νέου πρωθυπουργού να κάνει αλλαγές προσώπων στον δημόσιο τομέα, αρχίζοντας από τον διοικητή της Εθνικής Τράπεζας Γ. Μίρκο και τον γενικό γραμματέα Αθλητισμού Γ. Βασιλακόπουλο, συναντά ισχυρές εσωκομματικές αντιδράσεις. «Δεν μπορείτε να συμπεριφέρεστε σαν να είστε κυβέρνηση άλλου κόμματος», διαμηνύει ο Α. Τσοχατζόπουλος.

Στις 21 Μαρτίου 1996 ύστερα από 123 ημέρες νοσηλείας ο Α. Παπανδρέου βγαίνει από το Ωνάσειο καταβεβλημένος. Η πορεία προς το συνέδριο αρχίζει με νέα δεδομένα και βασανιστικά ερωτήματα. Θα λάβει μέρος στο συνέδριο; Και αν λάβει, θα επιδιώξει την επανεκλογή του ή θα υποστηρίξει κάποιον άλλο; Θα δεχθεί να τοποθετηθεί αντιπρόεδρος και ποιος θα είναι;

Αν για τον Ακη Τσοχατζόπουλο η παρουσία του Παπανδρέου είναι εγγύηση, για τον Κώστα Σημίτη είναι πρόκληση εκείνη την περίοδο. Θα χρειαστεί να συγκρουσθεί ευθέως μαζί του και με ποιο αποτέλεσμα; Ακόμη δεν είναι καν σαφές για ποια αξιώματα θα συγκρουστεί.

Επειτα από κοπιώδεις διεργασίες το ΠΑΣΟΚ είχε καταλήξει ότι στο συνέδριο θα εξέλεγε αντιπρόεδρο του Ανδρέα Παπανδρέου. Ωστόσο στο περιβάλλον Σημίτη, στελέχη όπως ο Γιώργος Πασχαλίδης δεν θεωρούν απλώς επιβεβλημένο να είναι ο Κ. Σημίτης υποψήφιος αντιπρόεδρος, αλλά προτείνουν να θέσει απευθείας υποψηφιότητα για πρόεδρος. Κόντρα στον Ανδρέα Παπανδρέου. Και ο «στρατηγός» Θόδωρος Τσουκάτος που είχε αναπτύξει πανελλαδικό δίκτυο υπέρ του Σημίτη και των εκσυγχρονιστών, φροντίζει να είναι όλα έτοιμα και γι' αυτό το ενδεχόμενο.

Την ίδια περίοδο στην Εκάλη έχει εγκατασταθεί μια πλήρης ιατρική μονάδα και αρχίζει η προσπάθεια να ανακάμψει ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ. Από το περιβάλλον του διαμηνύεται διαρκώς ότι «πάει καλά». Επισκέπτονται την περίφημη ροζ βίλα αρκετά στελέχη για να δηλώσουν ότι τον βρήκαν ευδιάθετο και σε διαδικασία ανάρρωσης. Δέχεται ακόμη και το προεδρείο της κοινοβουλευτικής ομάδας. Μόνον ο Κ. Σημίτης δεν θα περάσει ποτέ εκείνη την πόρτα. Αλλωστε και στο Ωνάσειο μόνο μία φορά πήγε - και μάλιστα από τον πλαϊνό δρόμο...

Στις 13 Μαΐου, εξερχόμενος ο Κ. Σκανδαλίδης, γραμματέας της ΚΕ του ΠΑΣΟΚ τότε, θα δηλώσει ότι τον ενημέρωσε για το συνέδριο. Σύμφωνα με όσα είπε τον βρήκε καθιστό, φορούσε γιλέκο και έδειχνε μακιγιαρισμένος. Είχε μπροστά του ένα ποτήρι ουίσκι, «με λίγο μέλι μέσα», όπως του είπε. Η φωτογραφία με το ουίσκι έκανε τον γύρο του κόσμου.

Στο ΠΑΣΟΚ, εγκατεστημένοι στα στρατηγεία τους οι δύο μονομάχοι - στην οδό Ακαδημίας ο Κ. Σημίτης και στην οδό Ομήρου ο Α. Τσοχατζόπουλος - ετοιμάζονται για τον δεύτερο και τελικό γύρο της αναμέτρησής τους. Το μείζον ερώτημα είναι τι θα κάνει ο Ανδρέας Παπανδρέου και κυρίως αν θα είναι σε θέση να παραστεί στο συνέδριο. Ο Δημήτρης Κρεμαστινός ήταν αποφασισμένος να μην του επιτρέψει να πάει. Αλλά σε κάθε περίπτωση θα έστελνε μήνυμα. Είχαν γίνει και κάποιες σκέψεις για ζωντανό κύκλωμα, με το οποίο θα μιλούσε από το σπίτι.

Ο Ν. Αθανασάκης και ο Τηλ. Χυτήρης επεξεργάζονταν το κείμενο του μηνύματος. Αλλά ο Παπανδρέου έπαιζε και την ύστατη στιγμή ένα παιχνίδι τακτικής, στο οποίο είχε διαπρέψει κατά την πολιτική σταδιοδρομία του: παράλληλα με το κείμενο που ετοίμαζαν ο Αθανασάκης και ο Χυτήρης, είχε ζητήσει και από άλλα στελέχη να συντάξουν παρεμφερή κείμενα. Δεν ήξερε αν θα πάει στο συνέδριο και δεν ήθελε να ρεζιλευτεί με μια αδύναμη εμφάνιση. Θα παρενέβαινε, όμως, οπωσδήποτε. Και χωρίς να λέει τίποτε σε κανέναν, πολλοί ήλπιζαν ότι αυτό θα απέβαινε υπέρ του Α. Τσοχατζόπουλου.

Οσο πλησίαζε η ημέρα έναρξης του συνεδρίου τα δύο στρατόπεδα κλιμάκωναν τις αψιμαχίες τους. Ο Α. Τσοχατζόπουλος καταλήγει στην άποψη της διαρχίας: άλλος πρόεδρος και άλλος πρωθυπουργός. Στην πραγματικότητα προτίθεται να αναγνωρίσει τη νίκη του Κ. Σημίτη τον Ιανουάριο, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα διεκδικήσει και την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, ως αντιπρόεδρος προς το παρόν ή ως πρόεδρος αργότερα. Από την πλευρά του Σημίτη όμως θεωρούν βέβαιο ότι αν χάσει το κόμμα, οι ημέρες του στην πρωθυπουργία θα είναι μετρημένες.

Ωστόσο αυτοί οι σχεδιασμοί έμελλε να αλλάξουν δραματικά μόλις λίγα 24ωρα προτού χρειαστεί να τεθούν σε εφαρμογή εκατέρωθεν. Μία ώρα μετά τα μεσάνυχτα της 22ας προς την 23η Ιουνίου ο Παπανδρέου έχασε τη μάχη για τη ζωή. 

TA NEA-Γιωρ. Λακόπουλος