Τρολιές

Τα τρολ είναι τα κακά καλικαντζαράκια της σκανδιναβικής μυθολογίας. Εγιναν λέξη παγκόσμιας αναφοράς όταν, χάρη στα social media, κατέστη δυνατό να μπορεί να δημοσιεύει ό,τι γράφει κάθε χρήστης του Ιντερνετ. Η καινούργια δυνατότητα κατ' αρχάς εμπλούτισε τις απόψεις που ακούγονταν, αμφισβητώντας κυρίως την ισχύ των παραδοσιακών ΜΜΕ. Ωστόσο, ο ερασιτεχνισμός που κινεί συχνά τη νέα εποχή του Διαδικτύου, δίνει τη δυνατότητα διακίνησης και πολλών ψεύτικων πληροφοριών. Μερικές γίνονται εσκεμμένα από τα νεόκοπα ηλεκτρονικά τρολ που έχουν μετακομίσει στο Ιντερνετ. Οι τρολιές αυτού του τύπου, συνήθως, έχουν ιερό σκοπό: το χιούμορ τους υπαγορεύει νομοτελειακά τη διαστρέβλωση της πραγματικότητας. Συνήθως, χρειάζονται μυημένοι και πολύ οξυδερκείς συνομιλητές για να καταλάβουν τέτοιες φάρσες. Υπάρχουν όμως και πάρα πολλοί που την πατάνε, που πιστεύουν το ψέμα. Και πολύ συχνά πάνω σε ψέματα, σε φήμες, σε δοξασίες, σε μύθους χτίζονται ολόκληρες κοινωνικές συμπεριφορές.

Οι τρολιές διεκδικούν περισσότερο έδαφος όσο περνάει ο καιρός. Ολο και συχνότερα ασκούνται από κακοπροαίρετους υστερόβουλους, στόχος των οποίων είναι η χειραγώγηση. Το ψέμα διεκδικεί όλο και πιο συχνά την ισχύ μιας σοβαρής πληροφορίας. Μας κατακλύζουν ψεύτικες πληροφορίες, ψεύτικες ειδήσεις, ψεύτικες φωτογραφίες. Και επειδή, ό,τι ανεβαίνει στο Ιντερνετ δυνάμει αναπαράγεται με μεγάλη ευκολία, συχνά το ψέμα (αλλά και η διαστρέβλωση, η μισή αλήθεια) διεκδικεί ρόλο ακριβούς πληροφορίας. Είναι, μάλιστα, τόσο μεγάλη η διείσδυση του ψέματος στη ζωή μας που, συχνά, εξαπατά και πρόσωπα, αξιόπιστους, τίμιους επαγγελματίες, η δουλειά των οποίων είναι να προσφέρουν αληθινές πληροφορίες και τον τεκμηριωμένο σχολιασμό τους.

Χθες, ας πούμε, ξυπνήσαμε βέβαιοι ότι στη Μονή Εσφιγμένου, στο Αγιον Ορος, ένας καλόγηρος έριχνε μολότοφ στους αστυνομικούς - το απόγευμα μάθαμε ότι η φωτογραφία ήταν φωτομοντάζ. Αργότερα μάθαμε ότι κάποιοι στην Κρήτη ξυλοκόπησαν στα καλά καθούμενα γερμανούς τουρίστες - όμως, την είδηση δεν ήταν σε θέση να την επιβεβαιώσει η Αστυνομία, στην οποία δεν έγινε καμία καταγγελία. Παλαιότερα, αντιστοίχως, είχαμε πιστέψει ότι οι Σκουριές της Χαλκιδικής είναι παραθαλάσσιες ή ότι είναι πεινασμένος συνταξιούχος ένας τούρκος σεισμόπληκτος.  

Μπορεί να αμυνθεί από τις τρολιές, καλοπροαίρετες ή μη, ο πολίτης; Στο βαθύ Ιντερνετ δύσκολα - χρειάζεται να είναι καχύποπτος, έμπειρος και να αφιερώνει χρόνο. Μπορούν, όμως, να εκμεταλλευθούν την αναξιοπιστία του νέου μέσου τα παραδοσιακά ΜΜΕ, δίνοντας έμφαση στην έγκυρη, την καρατσεκαρισμένη πληροφορία και στον νηφάλιο, τον γεμάτο επιχειρήματα σχολιασμό. Ο νέος ρόλος της έγκυρης δημοσιογραφίας είναι και αυτός: να προστατεύει τον πολίτη από την παραπλάνηση, να παρέχει αξιόπιστη πληροφορία.

Ηλίας Κανέλλης-ΤΑ ΝΕΑ