Ο έχων νταούλι το βαρά Αλέξη...

Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στην πολιτική, στις αγορές πρώτα «πυροβολούν» και μετά ομιλούν. Τους «πυροβολισμούς» στην ελληνική περίπτωση τους βλέπουμε στην πορεία του Γενικού Δείκτη από τις 1.400 μονάδες μέχρι τις 900, τους βλέπουμε στην πορεία των επιτοκίων των ομολόγων και εντός ολίγου θα τους δούμε και στη λιανική ή αλλιώς στο «καλάθι της νοικοκυράς» όπως είθισται να λέγεται.
Οι πρώτες δηλώσεις ήρθαν προχθές από τον κ. John Paulson στο 16^ο Annual Capital Link Invest in Greece Forum στη Νέα Υόρκη. Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά ο John Paulson, παρουσία εκατοντάδων παραγόντων του αμερικανικού και διεθνούς χρηματοοικονομικού τομέα αλλά και Ελλήνων αξιωματούχων και επιχειρηματιών: «Είμαστε έτοιμοι να επενδύσουμε περαιτέρω στην Ελλάδα. Αλλά χρειαζόμαστε πολιτική σταθερότητα. Τα επενδυτικά μας σχέδια βρίσκονται πλέον σε αναμονή του αποτελέσματος των προεδρικών εκλογών. Μόλις επιτευχθεί σταθερότητα, θα κλιμακώσουμε τις επενδύσεις μας...».
Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης κ. Τσίπρας μίλησε προ ημερών για τις αγορές:
«Εμείς θα βαράμε το νταούλι και αυτές θα χορεύουν», είπε με το γλαφυρό τρόπο που προσπαθεί να τον διακρίνει. Συγκρίνοντας τις δυο δηλώσεις είναι προφανές ποιος κρατά το νταούλι και ποιος κρατά αέρα κοπανιστό...
Προφανές είναι επίσης πως ο κ. Paulson δεν μιλά εκ μέρους του εαυτού του, αλλά εκφράζει όλους όσους δυνητικά προσδοκούν να κερδίσουν από την Ελλάδα ή απ’ όπου αλλού προκύψουν ευκαιρίες. 
Οι αγορές όταν τα πράγματα είναι ασαφή κερδοσκοπούν με την πιθανότητα, να αποσαφηνιστούν αυτά προς όφελός τους.
Όταν τα πράγματα γίνονται σαφή οι αγορές  επενδύουν και κερδίζουν από την υπεραξία που παράγει το κεφάλαιο που έχουν επενδύσει. Όταν οι αγορές επενδύουν, δημιουργούνται θέσεις εργασίας, παραγωγή αγαθών υπηρεσιών και φορολογικά και ασφαλιστικά έσοδα. 
Στην Ελλάδα είμαστε ακόμη στο στάδιο της κερδοσκοπίας με αρνητική μάλλον παρά θετική πορεία. Ήτοι, αυτοί που επένδυσαν το 2012 στην πιθανότητα ανάκαμψης ήταν κερδοσκόποι με στόχο να πουλήσουν το 2014 ή το ’16 σε επενδυτές που θα έρθουν με περισσότερο μακροπρόθεσμο ορίζοντα. 
Το σενάριο αυτό όμως φαίνεται πως ανατρέπεται. Αν κοιτάξει κάποιος τις τιμές στις οποίες έχουν τοποθετηθεί στις τράπεζες θα διαπιστώσει πως γράφουν ζημιές. 
Οι αγορές

Οι αγορές μοιάζουν με μια αλληλεξαρτώμενη τροφική αλυσίδα. Τα πλέον επιθετικά σαρκοβόρα που αναλαμβάνουν υψηλά ρίσκα αλλά απολαμβάνουν και γεύματα υψηλής θερμιδικής αξίας με πρωτείνες είναι οι κερδοσκόποι, όλα αυτά τα funds που προσδιορίζονται σαν hedge, vulture  κ.λ.π.
Μετά είναι οι δυναμικοί επενδυτές. Όσοι δηλαδή ψάχνουν οικονομίες ή εταιρείες με προοπτικές δυναμικής ανάπτυξης. Μετά ακολουθούν οι πιο συντηρητικοί επενδυτές, όσοι επενδύουν σε καθιερωμένες εταιρείες ή χώρες, και σε σταθερές μερισματικές αποδόσεις και καλής ποιοτικής διαβάθμισης ομόλογα. 
Στη βάση της τροφικής αλυσίδας βρίσκονται τα φυτοφάγα και κάτω από αυτά οι μικροοργανισμοί που βοηθούν το χορτάρι να μεγαλώνει. Στη βάση της οικονομικής αλυσίδας βρίσκονται οι καταθέσεις όψεως και αμέσως μετά οι καταθέσεις ταμιευτηρίου. 
Όταν φεύγουν τα σαρκοβόρα από ένα οικοσύστημα είναι θέμα χρόνου να ακολουθήσουν όλοι οι κρίκοι της αλυσίδας. Τροφική αλυσίδα μόνο με σαρκοβόρα ή μόνο με φυτοφάγα δεν μπορεί να υπάρξει γιατί διαταράσσεται η ισορροπία.
Παράλληλα σ’ αυτές τις κατηγορίες κινούνται  οι επενδυτές ακινήτων, έργων τέχνης, κρασιών κλπ. Μια εμπορική αλυσίδα προ ημερών πήγε σε Έλληνα οινοποιό και αφού δοκίμασαν την περσινή σοδειά που είχε στα βαρέλια την αγόρασαν ολόκληρη.
Σήμερα αγόρασαν στη μισή τιμή, σε σχέση με την τιμή που θα αγόραζαν σε τρία χρόνια όταν θα βγει αυτό το κρασί στην αγορά. Ανέλαβαν το ρίσκο όμως η παλαίωση να μην εξελιχθεί όπως εκτιμούν οι οινογνώστες τους και αντί να κερδίσουν, να χάσουν...
Ο αλουμινάς που φτιάχνει κουφώματα όταν αναλαμβάνει να παραδώσει μια μεγάλη παραγγελία για κάποιο εμπορικό κέντρο μετά από 6, 12 ή 24 μήνες «καίγεται» να εξασφαλίσει μια σταθερή τιμή προμήθειας αλουμινίου για τους επόμενους μήνες. Μόνο έτσι μπορεί να δώσει μια προσφορά και να αποκτήσει τη δουλειά.
Η τιμή του μετάλλου όμως παρουσιάζει διακυμάνσεις που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει. Μόνο τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης μπορούν να του εξασφαλίσουν μια σταθερή τιμή μελλοντικής προμήθειας. Έτσι εξασφαλίζει το περιθώριο κέρδους της εταιρείας και τις θέσεις εργασίας όσων εργάζονται σ΄ αυτήν.
Την ύπαρξη συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης όμως την εξασφαλίζει η ύπαρξη κερδοσκόπων ως αντισυμβαλλομένων.
Ανέφερα τα δυο παραδείγματα για να δείξω πως αυτό που λέμε αγορές είναι το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας. Κερδοσκόποι, επενδυτές, καταθέτες, παραγωγοί, δανειζόμενοι και εργαζόμενοι αποτελούν κρίκους ενός συστήματος που εξελίσσεται για χιλιάδες χρόνια με αμοιβαία οφέλη, ζημιές και εκμεταλλεύσεις. Αποτελεί τον κορμό της τεχνολογικής, κοινωνικής και πολιτικής προόδου του πολιτισμού μας. 
Είναι προφανές πως οι πολιτικοί μας (αυτό δεν αφορά τους αριστερούς μόνο) έχουν χάσει την επαφή με την οικονομία και την πραγματικότητα. 
Όταν ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης λέει πως αυτός θα βαράει το νταούλι και οι αγορές θα χορεύουν στο σκοπό του, είναι προφανές πως δεν αντιλαμβάνεται περί τίνος ομιλεί...
Αυτή τη στιγμή οι αγορές είναι αυτές που είναι και υπάρχουν οι οικονομίες 200 χωρών που διεκδικούν τη «συμπάθειά» τους.
Οι αγορές έχουν πλειάδα χωρών μεταξύ των οποίων μπορούν να επιλέξουν τις ασφαλέστερες και αποδοτικότερες. Δεν συνωθούνται οι αγορές να τους επιλέξουν οι χώρες για να επενδύσουν, αλλά οι χώρες ανταγωνίζονται μεταξύ τους να προσελκύσουν επενδύσεις.
Είναι προφανές πως αυτό δεν έχει γίνει αντιληπτό...
Μερικά από τα κριτήρια με τα οποία επιλέγουν οι αγορές που θα επενδύσουν είναι τα εξής:

Στο Βιετνάμ επενδύουν γιατί έχει φθηνό εργατικό κόστος στην παραγωγή ενδυμάτων.
Στην Κίνα γιατί έχει χαμηλό κόστος (το οποίο ανεβαίνει ραγδαία) αλλά και μεγάλη εσωτερική αγορά με αυξανόμενα εισοδήματα.
Στις ΗΠΑ γιατί έχει φθηνή ενέργεια, υψηλής ειδίκευσης προσωπικό, ευέλικτη αγορά εργασίας και υψηλό βιοτικό επίπεδο, άρα δυνατότητες υψηλής ζήτησης.
Στη Γερμανία που έχει παραδειγματική δημοσιονομική πολιτική οι αγορές πληρώνουν για να «παρκάρουν» τα διαθέσιμά τους σε γερμανικά ομόλογα, αφού τα αγοράζουν με αρνητικά πραγματικά επιτόκια.
Τη Ρωσία την αποφεύγουν. Η Ρωσία έχει πλούσιους φυσικούς πόρους, γεγονός που έχει κάνει ατροφική κάθε άλλη οικονομική δραστηριότητα και επιτρέπει σε μια ολιγαρχία να ζει μυθικά. Όταν οι τιμές είναι υψηλές η ελίτ εξασφαλίζει ικανοποιητική διαβίωση στον πληθυσμό. Όταν οι τιμές πέφτουν επικρατεί χάος...
Στην Ιρλανδία επενδύουν γιατί έχει χαμηλή φορολογία και βρίσκεται εντός της ζώνης του Ευρώ, μια τεράστια αγορά με υψηλή ζήτηση. 
Η Ελλάδα προκειμένου να βρει μια θέση στον κόσμο, πρέπει να διαγνώσει τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα και να επιλέξει ποιο μοντέλο της ταιριάζει.  Αυτό προφανώς δεν γίνεται βαρώντας νταούλια και βάζοντας όρους σε συνεταίρους που δεν έχουν εκδηλώσει επιθυμία συνεργασίας.
Η Ελλάδα δεν έχει παραγωγική βάση και ο βασικός πυλώνας της οικονομίας είναι ο τουρισμός. Για να αποκτήσει παραγωγική βάση χρειάζεται να δημιουργήσει ελκυστικό περιβάλλον έτσι ώστε να επιχειρήσουν οι τολμηροί και να χρηματοδοτήσουν τα εγχειρήματα οι αγορές. Χρειάζεται να προσελκύσει επενδύσεις τις οποίες θα χρηματοδοτήσουν οι αγορές, είτε μέσω μετοχών, είτε μέσω ομολόγων είτε μέσω καταθέσεων. 
Κατά ποιο τρόπο θα τους βαράμε εμείς τα νταούλια και αυτές θα χορεύουν αφού υπάρχουν 200 χώρες που βαράνε τα νταούλια σε  200 διαφορετικούς σκοπούς; 
Είναι αλήθεια πως ο κ. Τσίπρας αποτελεί εύκολο στόχο στα οικονομικά γιατί ακολουθεί τις συμβουλές ενός οικονομικού επιτελείου που δεν έχει επαφή ούτε με την οικονομία, ούτε με τις αγορές.
Το τραγικό είναι πως σχεδόν το σύνολο του πολιτικού συστήματος πάνω κάτω έχει τις ίδιες απόψεις. Στην Ελλάδα ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ αποτελούν τις δυο όψεις του ίδιου κρατικοδίαιτου οικονομικού μοντέλου.

Κώστας Στούπας
Πηγή:www.capital.gr