Οι κάλπες της Κυριακής

Λίγο πριν ανοίξουν οι κάλπες της 25ης Ιανουαρίου, όλα δείχνουν ότι επίκειται μία μείζων πολιτική ανατροπή: Είναι η πρώτη φορά μετά το 1974 που θα βρεθούν εκτός εξουσίας η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ, τα δύο κόμματα, που με τα θετικά και τα αρνητικά τους, σφράγισαν τα τελευταία 40 χρόνια. Δεν θα χάσει απλώς ένα κόμμα και θα κερδίσει ένα άλλο σε αυτές τις εκλογές. Θα καταρρεύσει ένα ολόκληρο σύστημα εξουσίας.
Νέα Δημοκρατία και ΠΑΣΟΚ απέκτησαν καθεστωτικά χαρακτηριστικά στα 40 χρόνια από τη Μεταπολίτευση. Ακόμη και όταν εναλλάσσονταν στην εξουσία, παρέμενε αμετάβλητη η πολιτική λογική. Μια λογική που είχε στο επίκεντρό της τη διαμόρφωση των όρων νομής της εξουσίας. Έως το 1981 ο κύριος παίκτης του πολιτικού συστήματος ήταν η
Νέα Δημοκρατία. Μετά το 1981 προστέθηκε και το ΠΑΣΟΚ, που διεύρυνε, σταθεροποίησε και παγίωσε το σύστημα εξουσίας. Το πολιτικό προσωπικό απέκτησε έκτοτε ομοιόμορφα χαρακτηριστικά, εν πολλοίς εντόνως οικογενειοκρατικά και η εξουσία ασκήθηκε με ίδιες μεθόδους: Στην κορυφή της πολιτικής πυραμίδας ένας παντοδύναμος και ανεξέλεγκτος πρωθυπουργός και κατόπιν οι υπουργοί του, αμέσως κάτω οι κοινοβουλευτικές ομάδες και στη βάση διορισμένοι διοικητές, υποδιοικητές, μέλη Δ.Σ. κλπ. των οργανισμών του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Αυτοί οι τελευταίοι και πιο πολυάριθμοι (πρέπει να ξεπερνούν πανελλαδικά τα δέκα χιλιάδες άτομα) προέρχονταν αποκλειστικά από τους κομματικούς μηχανισμούς της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ με προτίμηση στους αποτυχόντες να εκλεγούν υποψήφιους βουλευτές, έως ότου ξαναδοκιμάσουν την τύχη τους στην επόμενη αναμέτρηση. Έτσι η πολιτική έγινε ένα ασφαλές, μόνιμο, προσοδοφόρο και οικογενειακά κληροδοτούμενο επάγγελμα για τα στελέχη των δύο κομμάτων εξουσίας.

Δίπλα του αναπτύχθηκε ένα πανίσχυρο πλέγμα διαπλοκής, που περιλαμβάνει ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες και μέσα ενημέρωσης

Αυτό ήταν το σύστημα, που κυβέρνησε τη χώρα. Και δίπλα του αναπτύχθηκε ένα πανίσχυρο πλέγμα διαπλοκής, που περιλαμβάνει ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες και μέσα ενημέρωσης. Το εξωθεσμικό αυτό πλέγμα, πολλές φορές ισχυρότερο από το ίδιο το σύστημα της πολιτικής εξουσίας, απέκτησε τη δυνατότητα όχι απλώς να επηρεάζει αλλά συχνά και να επιβάλει αποφάσεις, που προωθούν τα οικονομικά και άλλα συμφέροντά του.
Είναι φανερό ότι το σύστημα αυτό κλείνει τώρα τον ιστορικό κύκλο του. Από τις κάλπες της 25ης Ιανουαρίου θα αναδυθεί ένα νέο πολιτικοοικονομικό κατεστημένο, νεφελώδες και εσωτερικά αντιφατικό προς το παρόν, που μόνο μετά Χριστόν προφήτες μπορούν να προβλέψουν κατά πόσον αποτελεί μία αξιόπιστη και συγκροτημένη εναλλακτική λύση, κατά πόσον θα βγάλει τη χώρα από τη σημερινή μείζονα πολιτικοοικονομική κρίση ή θα τη σπρώξει ακόμη βαθύτερα.

Το μεγάλο ερώτημα είναι αν ένα νέο πολιτικό σύστημα θα μπορέσει να διαχειρισθεί αποτελεσματικά τις αλλαγές αυτές και να αποτρέψει εκρήξεις, για τις οποίες είναι ήδη σωρευμένη η πρώτη ύλη

Όλα έχουν αλλάξει τα πέντε τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Η ραχοκοκκαλιά της αστικής τάξης – τα μεσαία και χαμηλότερα στρώματά της – στη διεύρυνση και άνοδο των οποίων στηρίχθηκε η πολιτική σταθερότητα της Μεταπολίτευσης, έχει τσακιστεί. Τα οικονομικά δεδομένα – αγορά εργασίας, μισθοί, συντάξεις, ακίνητη περιουσία, φορολογία κλπ. – έχουν δραματικά μεταβληθεί εις βάρος των μεσαίων και χαμηλότερων στρωμάτων του ελληνικού λαού, με την ολιγαρχία του τόπου να παραμένει ανέγγιχτη και συχνά ωφελημένη από την κρίση. Αποτέλεσμα αυτού είναι οι ψηφοφόροι να μην διαχωρίζονται πλέον σε δεξιούς και αριστερούς, όπως παλαιότερα, αλλά σε αυτούς που μπορούν να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κρίσης και εκείνους, που αδυνατούν να αντεπεξέλθουν ακόμη και σε στοιχειώδεις ανάγκες και υποχρεώσεις της καθημερινότητάς τους. Πολλοί της πρώτης κατηγορίας θα ψηφίσουν υπέρ της διατήρησης της σημερινής τάξης πραγμάτων, δηλαδή υπέρ μιας κυβέρνησης με κορμό τη Νέα Δημοκρατία. Πολλοί της δεύτερης κατηγορίας θα ψηφίσουν υπέρ της ανατροπής της, δηλαδή υπέρ μιας κυβέρνησης με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ. Είναι φανερό αλλά και λογικό ότι, μέσα στις σημερινές συνθήκες και μέσα από τις μεγάλες κοινωνικές και οικονομικές ανατροπές, που συντελέσθηκαν μετά το 2009, οι περισσότεροι ανήκουν στη δεύτερη κατηγορία.
Η χώρα αυτή έχει ριζικά αλλάξει τα πέντε τελευταία χρόνια. Στις μέρες μας, μαζί με τα δεδομένα, που αποτέλεσαν τις κοινωνικές και οικονομικές παραδοχές της, είναι φυσικό να καταρρέει και το πολιτικό τους εποικοδόμημα. Και το μεγάλο ερώτημα είναι αν ένα νέο πολιτικό σύστημα θα μπορέσει να διαχειρισθεί αποτελεσματικά τις αλλαγές αυτές και να αποτρέψει εκρήξεις, για τις οποίες είναι ήδη σωρευμένη η πρώτη ύλη. Αν θα μπορέσει να εκτονώσει τη μεγάλη κοινωνική ένταση, διασώζοντας τα θετικά και αντιμετωπίζοντας, στο μέτρο του δυνατού, τα αρνητικά της σημερινής ελληνικής πραγματικότητας.
Π. Λουκάκος-thetoc.gr