Το «θαύμα» των δέκα ημερών

Μέγα επίτευγμα σε ζωντανή μετάδοση. Η Κίνα κατάφερε να χτίσει στην πόλη Γουχάν, όπου ξέσπασε η επιδημία του κορωνοϊού, νοσοκομείο 1.000 κλινών σε δέκα μόλις ημέρες. Δεν είναι η πρώτη φορά. Το 2003, όταν ξέσπασε η επιδημία του SARS, χτίστηκε ένα αντίστοιχο νοσοκομείο στο Πεκίνο σε μόλις επτά ημέρες. Απλώς τότε δεν υπήρχαν social media για να γίνει μεγάλη φασαρία και η κινεζική προπαγάνδα δεν είχε ανακαλύψει ακόμη όλες τις δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες. Τώρα τα κρατικά ΜΜΕ (δεν υπάρχουν άλλα) το διαφημίζουν ως «θαύμα της κινεζικής μηχανικής», ενώ δεν θα αργήσουν να ακούγονται φωνές για την αποτελεσματικότητα των απολυταρχικών καθεστώτων έναντι της δημοκρατίας.
Αν το δούμε επιφανειακώς, οι τελευταίοι έχουν δίκιο. Στην Ελλάδα δέκα ημέρες θα χρειαζόταν για να καθαρογραφεί και να κατατεθεί στο ΣτΕ προσφυγή ενδιαφερομένων κατά του έργου. Στην Κίνα δεν έχουν τέτοιο. Εδώ θα ζητείτο μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Στην Κίνα γελάνε με αυτά. Πιθανώς εδώ να
υπήρχαν και χωράφια ιδιωτών που πρέπει να απαλλοτριωθούν. Εκεί όλα είναι κρατική ιδιοκτησία και αν –όπως έγινε στο Πεκίνο ή σε άλλες μεγάλες πόλεις– υπάρχουν τίποτε χαμόσπιτα, θα σαρωθούν από τις μπουλντόζες, χωρίς πολλά πολλά. Στην Αθήνα οι μπετονιέρες και τα τεράστια φορτηγά που μεταφέρουν υλικά θα μπλόκαραν στην κίνηση. Στη Γουχάν απαγορεύτηκε η κυκλοφορία· μπορούμε να φανταστούμε τι θα γινόταν αν μια πόλη σαν τη Θεσσαλονίκη έμπαινε σε καραντίνα. Ας μη συζητήσουμε το γεγονός ότι στην Ελλάδα, αν χτιζόταν ένα τέτοιο νοσοκομείο στην Ανω Παναγιά, θα ξεσηκωνόταν η Κάτω Παναγιά, γιατί θα ήθελε ένα αντίστοιχο.
Γενικώς η δημοκρατία έχει διαδικασίες και χρονοτριβή. Κατ’ απαίτηση όμως των πολιτών που ψηφίζουν. Δεν θέλουν το κράτος να γκρεμίζει τα σπίτια τους, επειδή κάποιος γραφειοκράτης στην πρωτεύουσα σκέφτηκε ότι είναι καλό να γίνει η γειτονιά τους συγκρότημα πολυκατοικιών. Στη δημοκρατία η διαμαρτυρία είναι τζάμπα. Παρά τις θεσμισμένες ασφαλιστικές δικλίδες που έχει (ΣτΕ, προσφυγές, μελέτες κ.λπ.), οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι να διαμαρτυρηθούν ακόμη κι αν όλα γίνουν σωστά. Κάποιος κάτι θα βρει για να ξαναπροσφύγει στο ΣτΕ ή –ακόμη χειρότερα– να προχωρήσει σε αυτό που λέμε «δυναμική διαμαρτυρία». Το είδαμε σε ό,τι αφορά τη μεγάλη επένδυση για την εξόρυξη χρυσού στη Χαλκιδική. Δεκατέσσερις αποφάσεις εξέδωσε το ΣτΕ, ενώ είχαμε και τρομοκρατικές επιθέσεις με εμπρησμούς γραφείων και μηχανημάτων. Στα απολυταρχικά καθεστώτα, ούτε κιχ δεν μπορεί να κάνει κανείς ενάντια στις αποφάσεις του κράτους.
Βεβαίως, από την άλλη τα απολυταρχικά καθεστώτα αντιδρούν τάχιστα σε προβλήματα που δεν θα υπήρχαν αν ήταν δημοκρατικά. Οπως έγινε και με τον SARS, οι κινεζικές αρχές, μη έχοντας τον βραχνά του δημοκρατικού ελέγχου, άργησαν να ενημερώσουν και να αντιδράσουν στην επιδημία. Είναι στη φύση κάθε γραφειοκρατικού οργανισμού να κρύβει τα προβλήματα, όπως οι γάτες τα κόπρανά τους· στις απολυταρχίες αυτό γίνεται πιο εύκολα. Ετσι δημιουργείται χρόνος ώστε τα μικρά (κατ’ αρχάς) προβλήματα να γιγαντωθούν και μετά τρέχουν να κάνουν θαύματα δέκα ημερών, νοσοκομεία που αφενός δεν αρκούν να καλύψουν τις ανάγκες, αλλά ούτε είναι σίγουρο σε τι θα χρησιμεύουν μετά.
Π. Μανδραβέλης-Καθημερινή