Τι ζητεί ο Ερντογάν

Ένα ερώτημα είναι τι επιδιώκει και τι ζητεί ο Ερντογάν.

Ένα δεύτερο ερώτημα είναι αν υπάρχουν διατεθειμένοι να μπουν στην κουβέντα για να του δώσουν αυτό που ζητεί.

Στο πρώτο ερώτημα η απάντηση είναι ότι ο Ερντογάν επιδιώκει την περιφερειακή κυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο.

Στο πλαίσιο αυτό θα ήθελε μια υποτακτική Ελλάδα περιορισμένης αυτοτέλειας και εθελοντικού αυτοπεριορισμού, ουσιαστικά δεμένης στο γεωπολιτικό άρμα μιας επικυρίαρχης Τουρκίας.

Στο δεύτερο ερώτημα η απάντηση είναι ότι δεν βλέπω Έλληνα πολιτικό ή κυβέρνηση που θα έμπαινε σε τέτοια κουβέντα, ούτε ευρωπαϊκό θεσμό ή κράτος που θα μπορούσε να το ζητήσει.

Πού οδηγούν αυτά; Σε αδιέξοδο. Η Τουρκία ζητεί κάτι που η Ελλάδα δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να δώσει.

Σε αυτή την αυτονόητη εξίσωση προσκρούουν όσοι

φαντασιώνονται λύσεις «έντιμου συμβιβασμού», διευθετήσεις «win-win» ή «καζάν-καζάν» που λέει κι ο Ερντογάν.

[Μια αναλυτική παρουσίαση των τουρκικών απόψεων στο Αλ. Ηρακλείδης, «Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειος: 50+1 όψεις των ελληνο-τουρκικών διενέξεων», Θεμέλιο, 2020].

Κανείς που επιδιώκει «έντιμο συμβιβασμό» (αν υπάρχει τέτοιος συμβιβασμός…) δεν σουλατσάρει τον στόλο του στο Αιγαίο, ούτε προχωρεί σε αλλεπάλληλες μονομερείς επιθετικές ενέργειες, ούτε υιοθετεί τόσο ακραία και εμπρηστική ρητορική, όπως η τουρκική κυβέρνηση.

Ακόμη κι η προσφυγή στη διεθνή Δικαιοσύνη που προτείνει η Ελλάδα είναι παρακινδυνευμένη.

Ολοι ξέρουμε ότι δεν υπάρχει αδιαμφισβήτητο σώμα διεθνούς δικαίου και ότι τα διεθνή δικαστήρια (όπως η Χάγη…) λειτουργούν «κατά βάση» με τη βολική αλλά αφηρημένη αρχή της ευθυδικίας και με «τη λογική της ανεύρεσης μιας μέσης λύσης που στόχο έχει να μην αδικηθεί κανένα από τα διάδικα κράτη» (Ηρακλείδης, σ. 112-113).

Στην πραγματικότητα όμως μια «μέση λύση» θα επινοηθεί σε βάρος εκείνου που έχει τις λιγότερες διεκδικήσεις, δηλαδή της Ελλάδας.

Και γι’ αυτό η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να περιορίσει το εύρος της αντιδικίας. Δεν μπορεί να συζητήσει άλλα ζητήματα πέρα από την υφαλοκρηπίδα και τις θαλάσσιες ζώνες.

Η επιτυχία της ελληνικής κυβέρνησης είναι ότι έχει διαμορφώσει έναν ισχυρό διπλωματικό συσχετισμό στην Ανατολική Μεσόγειο, ο οποίος ουσιαστικά απομονώνει την Τουρκία.

Το ΝΑΤΟ αντιθέτως τηρεί στάση μη ανάμειξης, αλλά ουσιαστικά δραστηριοποιείται να βγάλει την Τουρκία από το αδιέξοδο. Η πρωτοβουλία του Γενς Στόλτενμπεργκ να ανακοινώσει διάλογο πριν ακόμη συμφωνηθεί, ώστε η Τουρκία να μην αποκλιμακώσει ηττημένη, είναι προκλητικά ενδεικτική (3/9).

Θα έπρεπε να ήταν προφανές πως δεν υπάρχουν εθελοντές να πληρώσουν στον Ερντογάν το εισιτήριο εξόδου από το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει. Ο τζάμπας πέθανε!

Η Ευρωπαϊκή Ενωση θα αποτελούσε ένα άλλο πεδίο απομόνωσης της Αγκυρας αν η Γερμανία και άλλες χώρες δεν διακατέχονταν (για δικούς τους λόγους) από μια λογική «σύμπραξης» με την Τουρκία και κατευνασμού της.

Ηδη πάντως διακρίνουμε μια ελαφρά μετατόπιση του Βερολίνου. Ενδεχομένως συνειδητοποιούν ότι οι υπερφίαλες απαιτήσεις του Ερντογάν δύσκολα μπορούν να βρουν αποδέκτες.

Ούτως ή άλλως, η στάση της Γερμανίας στηριζόταν σε ένα παράδοξο: την τήρηση ίσων αποστάσεων μεταξύ ενός ευρωπαίου εταίρου και μιας τρίτης χώρας. Κι αυτό δεν μπορεί να διατηρηθεί σε βάθος χρόνου.

Ολα τα παραπάνω περιγράφουν ένα αδιέξοδο. Το οποίο προφανώς δεν μπορεί να λυθεί με «θερμό επεισόδιο» όπως φοβούνται διάφοροι ανόητοι.

Αφενός επειδή κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει ότι η Ελλάδα θα βγει ηττημένη από ένα τέτοιο επεισόδιο.

Αφετέρου επειδή τα όρια της διαπραγμάτευσης δεν μεταβάλλονται με τέτοιες μεθόδους.

Απλώς βαθαίνουν περισσότερο το αδιέξοδο.

 Γ. Πρετεντέρης-in.gr