Μια χώρα σε παροξυσμό

Ο τουρκικός παροξυσμός της εβδομάδας αφορούσε την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων από τις ΗΠΑ.

Μπορεί οι τσιρίδες τους να καταντούν ενοχλητικές, αλλά πολύ φοβούμαι ότι έχουν γίνει συνήθεια.

Πότε βρίζουν τον Μακρόν για τη Μεσόγειο και τον Ντράγκι επειδή είπε τον Ερντογάν δικτάτορα. Πότε τον Δένδια που τους έβγαλε γλώσσα και πότε τον Μητσοτάκη που έκλεισε το Εβρο. Πότε τη Φον ντερ Λάιεν και τον Μισέλ για καναπέδες και πολυθρόνες.

Γενικώς η Τουρκία τσακώνεται με την υφήλιο – και με τον καθρέφτη της, υποθέτω…

Θα πρέπει κάποιος να ταξιδέψει στην Ελλάδα για να ακούσει ενστάσεις για κάποια δήθεν «διπλωματία του μικροφώνου» (Π.Κ. Ιωακειμίδης, «ΤΑ ΝΕΑ», 20/4).

Ή να έχει εγκαταλείψει προ πολλού τον πλανήτη για να νομίζει ότι στην Ελλάδα ζούμε ένα «κύμα εθνικού ναρκισσισμού» κι ότι ο Δένδιας αντιμίλησε «με ιδιαίτερα επιθετικό τρόπο».

Να ακούσει για «άκαμπτη στάση της ελληνικής πλευράς», για «αγνόηση του ευρωπαϊκού δικαίου», για «αντιφάσεις της ελληνικής στάσης» και για «εμμονή στον μαξιμαλισμό» (Σ. Βαλντέν, «ΕφΣυν», 24/4).

Αλλά φυσικά έτσι είναι οι απόψεις. Ο καθένας έχει κι από μία. Κι ο Τσαβούσογλου είπε ότι

«απορρίπτουμε πλήρως» τη δήλωση Μπάιντεν για τους Αρμένιους (25/4).

Σκιάχτηκε το Ντέλαγουερ!

Η Τουρκία λοιπόν είναι μια χώρα σε παροξυσμό. Σε παροξυσμό με όλους και για όλα.

Μια χώρα που νόμισε ότι θα κάνει πολιτική στο όνομα ενός μεγέθους που η ίδια έχει αναγνωρίσει στον εαυτό της. Κι όχι στο μέτρο του μεγέθους που οι άλλοι αποδέχονται.

Αυτό είναι η πραγματική βάση μιας πελώριας παρανόησης της Τουρκίας με τον υπόλοιπο κόσμο. Μπλέχτηκε στη ρητορική που μόνη της ανέπτυξε κυρίως για εσωτερικούς λόγους και πίστεψε ότι η ρητορική της είναι ο εαυτός της.

Εφτασε να προτρέπει την Ελλάδα να μην εμπλέκει «τρίτους» στα ελληνοτουρκικά, αγνοώντας ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση στην οποία μετέχει η Ελλάδα δεν είναι «τρίτος» αλλά μέρος (δηλώσεις Τσαβούσογλου, 16/4).

Δεν ξέρω αν η Ανγκελα Μέρκελ τούς άφησε να πιστέψουν ότι το ελληνοτουρκικό παιχνίδι είναι κάτι σαν «τετ α τετ», αλλά αν το έκανε μάλλον τους έβλαψε.

Ολα αυτά φυσικά καταλήγουν σε μια άρνηση. Στην άρνηση που προκύπτει από μια ματαίωση που καταγράφεται μέρα με τη μέρα.

Ακόμη χειρότερα: είναι μια άρνηση στηριγμένη στην υποτιθέμενη υπεροχή που δεν ξέρω αν υπάρχει αλλά σίγουρα δεν αφορά τη συζήτηση. Μόνο ο Στόλτενμπεργκ του ΝΑΤΟ συγκινείται.

Αλλωστε, η ισχύς υπόκειται στην παλιά παρατήρηση της Μάργκαρετ Θάτσερ πως (την παραφράζω λίγο) «ο ισχυρός είναι σαν την κυρία. Αν χρειάζεσαι να το δείχνεις, δεν είσαι».

Από την αρχή του τουρκικού παροξυσμού έχουμε επισημάνει εδώ τρία πράγματα.

• Πρώτον, ότι η Τουρκία αυτής της ρητορικής, δηλαδή η Τουρκία της «Γαλάζιας Πατρίδας» και του Ερντογάν, δεν έχει καμία σχέση με την Τουρκία με την οποία γειτονεύαμε έως πρόσφατα. Είναι άλλο πράγμα.
• Δεύτερον, ότι η ρητορική της δεν είναι προσχηματική, ούτε συμβατική. Αποτελεί τη βάση για τη μετατροπή (και την αναγνώριση) της Τουρκίας σε περιφερειακή δύναμη.
• Τρίτον, ότι η μετατροπή της Τουρκίας σε περιφερειακή δύναμη περνάει από τη «φινλανδοποίηση» της Ελλάδας, της Κύπρου και ολόκληρης της Ανατολικής Μεσογείου. Η Τουρκία του Ερντογάν δεν θεωρεί ότι είμαστε τμήμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης αλλά μέρος μιας περιφερειακής ζώνης επιρροής της.

Ολα τα άλλα είναι ραπανάκια για την όρεξη.

Σιγά που η Τουρκία ανακάλυψε ξαφνικά την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το δίκαιο των μειονοτήτων.

Σιγά που θυμήθηκε ότι την απειλούν τα νησιά του Αιγαίου.

Σιγά που συγκινήθηκε για τα δικαιώματα εξόρυξης των Τουρκοκυπρίων.

Σιγά που θεωρεί τη Γενοκτονία των Αρμενίων αντικείμενο ιστορικής μελέτης των ιστορικών και ενοχλήθηκε που ο Μπάιντεν μπλέχτηκε στην έρευνα.

Το ερώτημα όμως δεν είναι για ποιο λόγο η Τουρκία τελεί σε παροξυσμό. Σε τελευταία ανάλυση, δικό της θέμα.

Το ερώτημα είναι για ποιο λόγο κάποιοι επιμένουν να μην το βλέπουν ή να το προσπερνούν.

Θυμίζουν ξεμωραμένους άγγλους αριστοκράτες που παραμονές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου θεωρούσαν ότι δεν υπήρχε λόγος σύγκρουσης με τον Χίτλερ και τους τραμπούκους του, αφού άλλωστε «έβαλαν σε τάξη τη Γερμανία» και «φορούν ωραίες στολές».

Ολο το έκτρωμα της συμφωνίας του Μονάχου στηρίχτηκε στην ενδόμυχη παραδοχή ότι οι Γερμανοί «έχουν κι αυτοί τα δίκια τους».

Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι θα πάρουμε τους γκράδες και θα κάνουμε απόβαση στη Σμύρνη. Συναντήσεις θα κάνουμε και συνομιλίες και διερευνητικές και διάλογο.

Θα συζητούμε παντού. Στη Γενεύη για το Κυπριακό, στο ΝΑΤΟ ή στον ΟΗΕ μεταξύ Μητσοτάκη και Ερντογάν ή στην Αθήνα με τον Τσαβούσογλου κι όπου αλλού προκύψει.

Ετσι αντιμετωπίζουν οι πολιτισμένες χώρες τις διαφορές τους. Και δεν ξέρω για την Τουρκία, αλλά εμείς είμαστε πολιτισμένη χώρα.

Αλλωστε, θα πρέπει και ο Ερντογάν να έχει πια συνειδητοποιήσει ότι η κυβέρνηση δεν είναι η «Εθνική Φλώρων» που μάλλον είχε νομίσει τον Σεπτέμβριο 2019, ούτε η χώρα κατοικείται από «δωσίκωλους» που θεωρούν ότι ασκούμε «εθνικιστική» ή «μαξιμαλιστική» πολιτική.

Εξ όσων γνωρίζω, κανέναν στα μέρη μας δεν τρομάζουν οι τσαμπουκάδες και οι φανφαρονισμοί.

Ασε που όταν ερχόμαστε στο κέφι βάζουμε δυνατά τα μεγάφωνα, είτε ο Τσαβούσογλου ακούει Δένδια είτε προτιμάει την Πάολα.

Θα συζητούμε λοιπόν. Αλλά με ψυχραιμία. Με λογική. Με αίσθηση ισχύος και έγνοια δικαίου. Κυρίως με αυτοπεποίθηση.

 Γ. Πρετεντερης-ΤΟ ΒΗΜΑ