Το ΚΙΝΑΛ και οι φωτογραφίες της στιγμής

Οι δημοσκοπήσεις είναι «μία φωτογραφία της στιγμής», μπλα,μπλα, μπλα – και σε καμία περίπτωση δεν έχουν προφητικές ιδιότητες: αυτός που προηγείται σήμερα, μπορεί αύριο να είναι δεύτερος και καταϊδρωμένος – ή  και στα εκλογικά τάρταρα.

Το κορυφαίο παράδειγμα μιας τέτοιας ανατροπής είναι το ΠΑΣΟΚ, που βρέθηκε στον αφρό της επικαιρότητας μετά από τον αναπάντεχο θάνατο της Φώφης Γεννηματά, η οποία έδωσε μία σύντομη, τελευταία μάχη με τον καρκίνο, συγκινώντας όλη την Ελλάδα: Από το 44% του 2009, βρέθηκε στο 13% μέσα σε λιγότερο από τρία χρόνια – όχι στις δημοσκοπήσεις, αλλά στις κάλπες.

Οι πρώτες εκλογές του 2012, που πραγματοποιήθηκαν μέσα σε μία ατμόσφαιρα διάχυτης οργής, λόγω του απίστευτου κοινωνικού κόστους που είχαν τα Μνημόνια, είχαν ένα αποτέλεσμα που έμοιαζε με big bang: Η Νέα Δημοκρατία βρέθηκε πρώτη μεν, αλλά με ποσοστό κάτω από το 20% , ο ΣΥΡΙΖΑκατέλαβε την θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης και το ΠΑΣΟΚ επανήλθε στην τρίτη θέση, για πρώτη φορά μετά από το 1977. Και τα χειρότερα για το κόμμα ήταν μπροστά…

Πάντως, το big bang δεν ήλθε ποτέ: Από το 2015 και μετά, ανέτειλε ένας νέος δικομματισμός, με τη ΝΔ να ανακάμπτει και τον ΣΥΡΙΖΑ να κυβερνά, με την βοήθεια των Ανεξαρτήτων Ελλήνων του Πάνου Καμμένου, ο οποίος έμαθε τον Αλέξη Τσίπρα «να γράφει με το δεξί».

Και το ΠΑΣΟΚ – αλλάζοντας ονόματα – άρχισε να προσθέτει ποσοστά, φθάνοντας μέχρι το 8,1% στις τελευταίες εκλογές, το 2019. Έκτοτε, κόλλησε εκεί – μέχρι την ημέρα που η Φώφη Γεννηματά έχασε τη μάχη. Τώρα, σε μία στιγμή που δεν έχει αρχηγό, αλλά μόνον υποψηφίους, τα γκάλοπ του δίνουν με την αναγωγή πάνω από το 10%-11% , με τη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ να έχουν απώλειες.

Είπαν πολλοί ότι αυτή η «στροφή» εχει συναισθηματικό υπόβαθρο – στη συγκίνηση για την αδόκητη απώλεια της προέδρου του. Δεν αποκλείεται – αλλά το πιο πιθανό είναι ότι ο θάνατος της Φώφης Γεννηματά, η οποία είχε αναγκαστεί να δώσει υπαρξιακές μάχες για τον χώρο της, λειτούργησε με κάποιον παράξενο τρόπο ως «κάθαρση» για τις πολλές αμαρτίες του κόμματος που διαμόρφωσε την Ελλάδα από την δεκαετία του ‘80 ως τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Ξαναθύμισε σε πολλούς ότι ο χώρος της κεντροαριστεράς δεν ήταν μόνον σκάνδαλα και Μνημόνια, αλλά και μεγάλες αλλαγές, που ανέβασαν το βιοτικό επίπεο των Ελλήνων και την θέση της χώρας στο διεθνές στερέωμα.

Τώρα, τα δύο μεγαλύτερα κόμματα κάνουν τους υπολογισμούς τους για όλα τα σενάρια: τι θα γίνει αν βγει νικητής στην κούρσα του Κινήματος Αλλαγής ο Λοβέρδος; Αν βγει ο Ανδρουλάκης; Αν διαψευστούν τα γκάλοπ και προκύψει Παπανδρέου; Ποιος από τους δύο «μονομάχους» θα βγει κερδισμένος και ποιος χαμένος;

Είναι πολύ νωρίς για τέτοιους υπολογισμούς: άλλωστε, η ίδια η εκλογική διαδικασία που θα ξεκινήσει στις 5 Δεκεμβρίου – και το αποτέλεσμά της θα προσδώσει το όποιο κύρος στον νικητή – κινδυνεύει να πέσει θύμα της πανδημίας που για άλλη μία φορά απειλεί την Ευρώπη και όχι μόνον την Ελλάδα. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, η έκβαση της εκλογής νέας ηγεσίας στο Κίνημα Αλλαγής θα αλλάξει τα δεδομένα στον χώρο πέραν της Νέας Δημοκρατίας.

Το μεγάλο στοίχημα του επόμενου αρχηγού στο ΠΑΣΟΚ είναι η επαναφορά του κόμματος στην θέση του «μονομάχου» του δικομματισμού: ο ΣΥΡΙΖΑ του 35% είναι «παιδί» της εποχής της οργής, όπως οι Ανεξάρτητοι Έλληνες. Το φυσιολογικό, τώρα που η αντιμνημονιακή οργή του 2011- 2012 μεταλάσσεται αντιεμβολιασμό και άρνηση απογραφής, είναι είτε να αλλάξει, είτε να συρρικνωθεί.

Μέχρι στιγμής, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν δείχνει ότι έχει την δυνατότητα να αλλάξει – αντιθέτως, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι έχει τάσεις συρρίκνωσης. Προφανώς, κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί από την μία ημέρα στην άλλη. Για την ακρίβεια, δεν είναι καν δεδομένη η συνεχής συρρίκνωσή του, αν δεν υπάρξει ένα ΠΑΣΟΚ που θα διεκδικήσει την παλιά του θέση στο πολιτικό στερέωμα, τώρα που αλλάζουν και πάλι οι συνθήκες.

Με την έννοια αυτή, οι υποψήφιοι αρχηγοί του Κινήματος Αλλαγής έχουν πολλά περισσότερα να χάσουν από την πρωτιά στην εκλογική διαδικασία, αν επιτρέψουν την επιστροφή στην εσωστρέφεια του 2011-2012...

 Στ. Τζανάκης-ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ