Οι «καφετζούδες» των εκλογών την εποχή του «Τι Πλαστήρας, τι Παπάγος;»

Αποτελεί αναμφισβήτητα απορίας άξια η επιμονή του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα να ζητεί «εδώ και τώρα» την προκήρυξη πρόωρων εκλογών. Αγνοώντας τόσο την εγχώρια όσο και τη διεθνή συγκυρία, ο πρώην πρωθυπουργός δεν χάνει ευκαιρία να διατυπώνει το αίτημα που διατύπωσε για πρώτη φορά τον περασμένο Δεκέμβριο.

«Σας εκλιπαρούμε, ορίστε εκλογές το συντομότερο», είπε την περασμένη εβδομάδα από το βήμα της Βουλής, καλώντας τον πρωθυπουργό να κάνει εκλογές τον Μάρτιο και όχι τον Μάιο, όπως γράφουν φιλικά προς την αξιωματική αντιπολίτευση μέσα ενημέρωσης ότι σχεδιάζει το κυβερνητικό επιτελείο. «Λυτρώστε τον ελληνικό λαό από την ανικανότητά σας», επανέλαβε κατά τη χθεσινή περιοδεία του στην Καλαμαριά.

Το πιθανότερο είναι ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν θα… ενδώσει στην πίεση που του ασκεί ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος κόντρα σε όλες τις προβλέψεις, υποστηρίζει ότι το κόμμα του έχει υποσκελίσει την κυβερνητική παράταξη και, εφόσον στηθούν άμεσα οι κάλπες το κόμμα του θα κόψει πρώτο το νήμα.

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ μάλιστα δείχνει να μη χάνει την αισιοδοξία του, παρόλο που, όχι μόνον δεν την συμμερίζεται μια μερίδα του στελεχιακού του δυναμικού, αλλά τη διαψεύδει και το σύνολο των μετρήσεων της κοινής γνώμης από τις οποίες προκύπτει ότι το κυβερνών κόμμα -χωρίς να είναι στα καλύτερα του- εξακολουθεί να διατηρεί διψήφιο προβάδισμα στην πρόθεση ψήφου.

Υπό αυτές τις συνθήκες θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης υιοθετήσει τις εισηγήσεις συνεργατών του που του προτείνουν μόλις συμφωνηθεί εκεχειρία στη ρωσο-ουκρανική πολεμική σύρραξη να πάει στη Βουλή και όταν τον προκαλέσει και πάλι ο Τσίπρας να συναινέσει στην πρόκλησή του υπό έναν όρο: να αλλάξουν από κοινού τον εκλογικό νόμο, επαναφέροντας την ενισχυμένη αναλογική, που οδηγεί σε αυτοδυναμία, έτσι ώστε να μη χρειαστεί να στηθεί δεύτερη ή και τρίτη κάλπη για να σχηματιστεί κυβέρνηση.

«Αν πράγματι πιστεύει η αξιωματική αντιπολίτευση ότι ο ελληνικός λαός έχει ανάγκη από… λύτρωση, όπως διατείνεται ο κ. Τσίπρας, δεν θα έχει αντίρρηση να ρωτηθεί η γνώμη των πολιτών», λένε οι εισηγητές της πρότασης για συναινετική αλλαγή του εκλογικού συστήματος. «Και αν έτσι έχουν τα πράγματα, η απλή αναλογική, που για άλλους λόγους ψήφισε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, αποτελεί παρωνυχίδα», συμπληρώνουν.
Εννοείται ότι σε μια τέτοια περίπτωση, οι κυβερνητικοί ιθύνοντες υπολογίζουν πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα απαλλαγεί από τις υποσχέσεις του να αποφύγει τον πειρασμό αφενός να αλλάξει εκ νέου το εκλογικό σύστημα που ψήφισε η δική του κυβέρνηση και αφετέρου να πάει σε πρόωρες εκλογές. Ο ίδιος έχει υποστηρίξει την άποψη ότι οι κυβερνήσεις δεν πρέπει να εργαλειοποιούν τους θεσμούς και οι κάλπες να στήνονται κοντά στη συνταγματική προθεσμία. Αν, όμως, κάτι τέτοιο γίνει με ευρεία συναίνεση, τότε δύσκολα θα εγερθεί ζήτημα αθέτησης δεσμεύσεων.

Το ερώτημα, λοιπόν, είναι πως θα αντιδράσει ο Αλέξης Τσίπρας αν και εφόσον βρεθεί μπροστά σε ένα τέτοιο δίλημμα, το οποίο ορισμένοι παρομοιάζουν με το προηγούμενο μιας ανάλογης διελκυστίνδας που είχαν από 70 χρόνια οι τότε πρωταγωνιστές της πολιτικής ζωής του τόπου που ήταν δύο πρώην στρατιωτικοί: ο Νικόλαος Πλαστήρας που ηγείτο του διασπαμένου κεντρώου χώρου και ο Αλέξανδρος Παπάγος που ήταν ο ανερχόμενος ηγέτης της Δεξιάς Παράταξης.

Οι κυβερνήσεις που είχαν προέλθει από τις εκλογές του 1950 και του 1951 είχαν αποδειχθεί λόγω του εκλογικού συστήματος της απλής αναλογικής που ευνοούσε την πολυδιάσπαση του πολιτικού συστήματος. Επιδίωξη του ξένου παράγοντα που ήλεγχε τη μετεμφυλιακή Ελλάδα – της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα ηγείτο ο διαβόητος Πιουριφόι- ήταν να αντικατασταθεί η απλή αναλογική με το πλειοψηφικό, σε τρόπον ώστε ο Ελληνικός Συναγερμός του Παπάγου, που ήταν πρώτο κόμμα, να αποκτήσει αυτοδύναμη πλειοψηφία εδρών στο Κοινοβούλιο.
Για να αλλάξει ο νόμος, όμως, έπρεπε να πειστεί ο πρωθυπουργός Πλαστήρας. Κάτι που επετεύχθη με ένα… σατανικό τέχνασμα το οποίο, όπως αποκάλυψε αργότερα ο ιστορικός Σπυρίδων Μαρκεζίνης, ο οποίος τότε πολιτευόταν και μετείχε της συνωμοσίας, εμπνεύστηκε ο πρέσβης των ΗΠΑ που ήξερε τις… μεταφυσικές πεποιθήσεις του πρωθυπουργού. «Εγνώριζε ότι ο πρωθυπουργός επίστευε βαθύτατα στον πνευματισμό και (…) εχρησιμοποίησε με τον κατάλληλο τρόπο γνωστή Αθηναία “καφετζού”, την οποία ιδιαιτέρως ενεπιστεύετο ο πρωθυπουργός», γράφει ο Μαρκεζίνης.

Η «καφετζού» ανέλαβε να πείσει τον Πλαστήρα ότι «το πλειοψηφικό θα απέβαινε προς όφελός του και ότι αν επροκαλείτο από τον Παπάγο έπρεπε, χωρίς επιφύλαξη, να αποδεχθεί την πρόκληση». Ενώ ο Πιουριφόι διαμήνυσε, μέσω του Μαρκεζίνη, στον αρχηγό του Ελληνικού Συναγερμού να πάει στη Βουλή και να απευθυνθεί στον πρωθυπουργό λέγοντας του: «Ως στρατιωτικοί, καταλαβαίνουμε ο ένας τον άλλον καλύτερα. Γιατί να χάνουμε καιρό; Ας ψηφίσουμε το πλειοψηφικό. Και αν οι Έλληνες προτιμήσουν εσένα, εγώ θα σε αποδεχθώ. Αν ψηφίσουν εμένα, είμαι βέβαιος ότι το ίδιο θα κάνεις και συ. Απλά πράγματα».

«Προς γενική κατάπληξη της Βουλής», γράφει ο Μαρκεζίνης, ο Πλαστήρας απάντησε μονολεκτικά: «Δέχομαι». Έτσι, πολύ σύντομα η Βουλή ψήφισε το πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα με το οποίο έγιναν οι εκλογές του Νοεμβρίου του 1952 που απετέλεσαν θρίαμβο για τον Παπάγο. Ο Συναγερμός ήρθε πρώτο κόμμα με ποσοστό 49,2% και έλαβε 247 έδρες, ενώ τα κόμματα του Κέντρου (ΕΠΕΚ και Φιλελεύθεροι) που κατέβηκαν από κοινού συγκέντρωσαν 34,2% και εξέλεξαν μόλις και μετά βίας 51 βουλευτές. Η ΕΔΑ που είχε υιοθετήσει το σύνθημα «Τι Πλαστήρας, τι Παπάγος;» έλαβε 9,55% και δεν εξέλεξε κανέναν βουλευτή.

Η συνέχεια είναι -λίγο ως πολύ- γνωστή. Η Δεξιά Παράταξη που, με τη συνδρομή του Πιουριφόι και της «καφετζούς», εξασφάλισε άνετη πλειοψηφία κοινοβουλευτικών εδρών, έμεινε στην εξουσία επί ένδεκα συναπτά έτη, καθώς μετά τον θάνατο του Παπάγου η σκυτάλη πέρασε στον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Εβδομήντα χρόνια μετά αναζητείται η… «καφετζού» που μπορεί να έπεισε τον Αλέξη Τσίπρα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρώτο κόμμα!

 Γρ. Τζιοβάρας-ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ