Λουκής Ακρίτας, 100 χρόνια από τη γέννησή του

Η Μόρφου δικαιούται να είναι περήφανη για τα βλαστάρια της. Είναι η γενέθλια γη ατόμων που διέπρεψαν στις τέχνες, τα γράμματα, τις επιστήμες, την πολιτική. Πρώτος ανάμεσα στους πρώτους, ο αείμνηστος Λουκής Ακρίτας που γεννήθηκε το 1909 και εγκατέλειψε πρόωρα τα εγκόσμια, κτυπημένος από την επάρατη νόσο, σε ηλικία 57 χρονών. Υπήρξε το τέταρτο παιδί της εννιαμελούς οικογένειας Κατιρτζήγιαννη. Προικισμένος με έφεση στη μάθηση, πολυτάλαντος και χαρισματικός, διακρίθηκε από νωρίς στην έκθεση ιδεών, αποσπώντας βραβεία από το Παγκύπριο Γυμνάσιο, όπου φοίτησε για μια τετραετία, μετά από οκταετή φοίτηση στο δημοτικό σχολείο και στην Ελληνική Σχολή της Μόρφου. Εργάστηκε για τέσσερα χρόνια ως δάσκαλος στη Μόρφου, στη Σύγκραση και στο Κελλάκι και στη συνέχεια πήγε στην Αθήνα για δουλειά. Σε δύσκολες εποχές οικονομικής ύφεσης και κάτω από σκληρές συνθήκες διαβίωσης, λόγω της μικρασιατικής καταστροφής, κατάφερε να εργοδοτηθεί ως δημοσιογράφος στην «Εστία» και στην «Πρωϊα» και να συνεχίσει τις πανεπιστημιακές του σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Βαθιά δημοκράτης, διακρίθηκε για την αντιστασιακή δράση και την πολιτική του πορεία τις δεκαετίες ’50, ’60, στην ΕΠΕΚ, στην Προοδευτική Ένωση, στο «Κόμμα των Φιλελευθέρων» και στην «Ένωση Κέντρου». Άφησε το στίγμα του στη νεοσύστατη Εθνική Προοδευτική Ένωση Κέντρου του Νικόλαου Πλαστήρα, όπου υπηρέτησε ως γενικός γραμματέας και ως βουλευτής Αθηνών. Επανεκλέχθηκε βουλευτής στις εκλογές του 1963 και 1964, με την «Ένωση Κέντρου», δίπλα στο Γεώργιο Παπανδρέου και ως υφυπουργός Παιδείας, μαζί με τον Ευάγγελο Παπανούτσο, υλοποίησε την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στη νεοελληνική παιδεία. Ο Λουκής Ακρίτας διακρίθηκε όχι μόνο στο χώρο της πολιτικής και της δημοσιογραφίας, αλλά και στη λογοτεχνία. Έγραψε σωρεία διηγημάτων, μυθιστορημάτων και θεατρικών και καθιερώθηκε ως ένας από τους σημαντικότερους νεοέλληνες πεζογράφους. Εξαιρετικά τα έργα του: «Κάμπος», «οι Αρματωμένοι», «Νέος με καλές συστάσεις». Η βαθιά δημοκρατικότητα, το ελεύθερο πνεύμα και η φιλοπατρία του διαπνέουν το πλούσιο έργο του και είναι διάχυτα σε εκδόσεις της εφημερίδας «Πρωϊνή» της Λευκωσίας, στα περιοδικά «Πάφος» και «Κυπριακά Γράμματα», στις πολεμικές του ανταποκρίσεις στην «Εστία», σε αντιστασιακά έντυπα και εφημερίδες της εποχής, στις εκδόσεις «Ακρίτας», στα «Ελληνικά Χρονικά» και αλλού. Ο Λουκής Ακρίτας αποτελεί, αναντίλεκτα, μία ξεχωριστή προσωπικότητα που οι νέοι αξίζει να μελετήσουν. Είχε ήθος, όραμα για τον Ελληνισμό και πάθος να δει την Ελλάδα ισχυρή, δημοκρατική και αποδεσμευμένη από το διπολισμό, που οδηγούσε τότε στον εμφύλιο σπαραγμό. Υπήρξε, θα έλεγα, πρόδρομος του τρίτου δρόμου. Λάτρευε την Κύπρο. Διαφώνησε ανοικτά για τις Συμφωνίες Ζυρίχης - Λονδίνου, προειδοποιώντας πως με το συμβιβασμό που επιτεύχθηκε, η Τουρκία «θα αποκτούσε το δικαίωμα αρνησικυρίας, που θα σκίαζε, στο διηνεκές, την κυπριακή σκηνή».

Είχε όραμα για την παιδεία. Τη θεωρούσε δημόσιο αγαθό και ακρογωνιαίο λίθο για πρόοδο και προκοπή. Ήθελε την παιδεία, ανθρωπιστική, ανανεωμένη, με λιγότερη τυπολατρία, με περισσότερη κριτική διάθεση, απαλλαγμένη από αναχρονιστικές δομές, ικανή να τονώσει την εθνική ταυτότητα των Ελλήνων. Στη σημερινή εποχή, της κρίσης αξιών, της αποστασιοποίησης των νέων από την πολιτική και της διαρκούς αναζήτησης «νέων στόχων» για την παιδεία της Κύπρου μας ή της σύγχρονης εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, είναι αναγκαία, πιστεύω, μια βαθιά ενδοσκόπηση. Η σε βάθος μελέτη του έργου και της προσωπικότητας ενός άξιου τέκνου της Κύπρου και της Μόρφου, θα είναι ιδιαίτερα χρήσιμη και εποικοδομητική για όσους σχεδιάζουν την παιδεία του τόπου. Ο Λουκής Ακρίτας αποτελεί, αναντίλεκτα, μια σπάνια ηγετική φυσιογνωμία της Κύπρου. Για εμάς ειδικά τους Μορφίτες, αποτελεί ένα πρότυπο «νέου, με καλές συστάσεις». Ενός νέου, που γεννήθηκε στην αγροτομάνα γη μας, και πάλεψε μόνος, μέσα από τις πικρές ρίζες της παιδείας, να γευτεί γλυκούς καρπούς, διευρύνοντας τους δικούς του ορίζοντες στη ζωή. Το δικό του φωτεινό παράδειγμα αποτελεί διαχρονικό πρότυπο ζωής, για όσους και όσες προέρχονται από τα φτωχά ή μεσαία στρώματα του λαού, από γονείς βιοπαλαιστές, που τολμούν, όμως, να θέτουν ψηλούς στόχους και οράματα και που εργάζονται σκληρά, με πείσμα, ζήλο, ήθος, λεβεντιά και φιλότιμο, για να τους πετύχουν. Τέτοια πρότυπα πρέπει να εμπνέουν και να καθοδηγούν.

*Βουλευτής Λευκωσίας (ΔΗΚΟ), τέως Δήμαρχος Μόρφου

Σχόλιο : Σαν μαθητής Γυμνασίου είχα τη χαρά να γνωρίσω την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου με υφυπουργό Παιδείας τον αείμνηστο Λουκή Ακρίτα, πραγματικά είχε φυσήξει άνεμος δημιουργίας σε εκείνα τα πέτρινα χρόνια.